Τι είναι οι πύραυλοι ATACMS που θα χτυπούν πλέον τη Ρωσία

Για πρώτη φορά, η κυβέρνηση Μπάιντεν άναψε πράσινο φως στην Ουκρανία να χρησιμοποιήσει βαλλιστικούς πυραύλους που προμήθευσαν οι ΗΠΑ για επιθέσεις στο εσωτερικό της Ρωσίας, λένε Αμερικανοί αξιωματούχοι, σηματοδοτώντας μια σημαντική αλλαγή πολιτικής.

Οι πύραυλοι είναι γνωστοί ως Army Tactical Missile Systems ή ATACMS. Είναι πιθανό να χρησιμοποιηθούν αρχικά εναντίον ρωσικών και βορειοκορεατικών στρατευμάτων για να υποστηρίξουν τις ουκρανικές δυνάμεις στην περιοχή Κουρσκ της δυτικής Ρωσίας, σύμφωνα με Αμερικανούς αξιωματούχους.

Η Ουκρανία ασκεί πίεση στις Ηνωμένες Πολιτείες εδώ και χρόνια για να λάβει την εξουσιοδότηση, η οποία έρχεται τους τελευταίους μήνες της κυβέρνησης Μπάιντεν, σημειώνουν οι NYT και εξηγούν τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του συστήματος. 

Τι κάνουν αυτοί οι πύραυλοι;

Οι ATACMS, κατασκευασμένοι από τη Lockheed Martin, είναι βαλλιστικοί πύραυλοι μικρού βεληνεκούς που, ανάλογα με την έκδοση, μπορούν να χτυπήσουν στόχους 300 χλμ. μακριά με μια κεφαλή που περιέχει περίπου 375 κιλά εκρηκτικών. Οι βαλλιστικοί πύραυλοι πετούν πολύ ψηλότερα στην ατμόσφαιρα από τους πυραύλους πυροβολικού και πολλές φορές μακρύτερα, επιστρέφοντας στο έδαφος με απίστευτα υψηλή ταχύτητα, λόγω της βαρύτητας.

Μπορούν να εκτοξευθούν από τους κινητούς εκτοξευτές HIMARS που παρείχαν οι Ηνωμένες Πολιτείες στην Ουκρανία, καθώς και από παλαιότερους εκτοξευτές M270 που αποστέλλονται από τη Βρετανία και τη Γερμανία.

Οι ATACMS αναφέρονται συχνά ως «βλήματα μεγάλου βεληνεκούς», αλλά αυτός είναι ένας υποκειμενικός όρος. Μπορούν να φτάσουν βαθύτερα στη Ρωσία από οποιονδήποτε άλλο ουκρανικό πύραυλο, αλλά δεν μπορούν να καλύψουν αποστάσεις όσο ένας πύραυλος κρουζ ή ένας διηπειρωτικός βαλλιστικός πύραυλος.

Ο πύραυλος ATACMS αναπτύχθηκε τη δεκαετία του 1980 για να καταστρέψει σοβιετικούς στόχους υψηλής αξίας βαθιά πίσω από τις εχθρικές γραμμές. Κατασκευάστηκε ως ένα σπάνιο κατευθυνόμενο όπλο σε μια εποχή που οι Ηνωμένες Πολιτείες βασίζονταν κυρίως σε «χαζές βόμβες» και άλλα μη κατευθυνόμενα πυρομαχικά.

Σήμερα, το Πεντάγωνο έχει δύο εκδόσεις των ATACMS στο απόθεμά του, μία με κεφαλή διασποράς και μία που φέρει μία μόνο εκρηκτική γόμωση.

Γιατί περίμεναν οι ΗΠΑ;

Η απόφαση σχετικά με το αν θα εξοπλιστεί η Ουκρανία με τους ATACMS ήταν ένα ευαίσθητο θέμα από την εποχή της έναρξης του πολέμου. Ηδη από τότε το Κίεβο ζήτησε όπλα που μπορούν να χτυπήσουν ακόμη βαθύτερα στα εδάφη που κατείχε η Μόσχα και τελικά στην ίδια τη Ρωσία.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες προμήθευσαν την Ουκρανία με ATACMS πέρυσι, αλλά η κυβέρνηση Μπάιντεν είχε μέχρι τώρα αρνηθεί την έγκρισή της για τη χρήση τους πέρα από τα σύνορα με τη Ρωσία.

Ο Λευκός Οίκος ανησυχεί ότι εάν η Ουκρανία χρησιμοποιούσε τον πύραυλο για να χτυπήσει στόχους βαθιά μέσα στη Ρωσία, ο πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν μπορεί να απαντήσει κλιμακώνοντας. «Προσπαθούμε να αποφύγουμε τον Τρίτο Παγκόσμιο Πόλεμο», είπε ο πρόεδρος Μπάιντεν.

Ορισμένοι αξιωματούχοι του Πενταγώνου είχαν επίσης αντιταχθεί στην παροχή αυτών των πυραύλων στους Ουκρανούς, λόγω περιορισμένων ποσοτήτων.

Ο κ. Ζελένσκι λέει ότι αυτό το είδος όπλου είναι ζωτικής σημασίας για την ικανότητα της χώρας του να εξαπολύσει μια ευρύτερη αντεπίθεση και επέμεινε ότι δεν έχει σχέδια να χτυπήσει ρωσικές πόλεις ή να στοχεύσει αμάχους. Την Κυριακή, σε νυχτερινή ομιλία του υπονόησε ότι ο περιορισμός των ΗΠΑ είχε αρθεί χωρίς να το επιβεβαιώσει, λέγοντας: «Τέτοια πράγματα δεν ανακοινώνονται. Οι πύραυλοι θα μιλήσουν από μόνοι τους».

Πώς θα τους χρησιμοποιήσει η Ουκρανία;

Ο ρωσικός στρατός ετοιμάζεται να εξαπολύσει μια μεγάλη επίθεση με περίπου 50.000 στρατιώτες, συμπεριλαμβανομένων των βορειοκορεατικών στρατευμάτων στις ουκρανικές θέσεις στο Κουρσκ, με στόχο την ανακατάληψη όλης της ρωσικής επικράτειας που κατέλαβαν οι Ουκρανοί τον Αύγουστο.

Οι Ουκρανοί θα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν τους πυραύλους ATACMS για να χτυπήσουν συγκεντρώσεις ρωσικών και βορειοκορεατικών στρατευμάτων, βασικά στοιχεία στρατιωτικού εξοπλισμού, κόμβους επιμελητείας, αποθήκες πυρομαχικών και γραμμές ανεφοδιασμού βαθιά μέσα στη Ρωσία. Αυτό θα μπορούσε να βοηθήσει τους Ουκρανούς να αμβλύνουν την αποτελεσματικότητα της ρωσο-βορειοκορεατικής αντεπίθεσης.

Πέρυσι, ο πρόεδρος Μπάιντεν συμφώνησε να προμηθεύσει αρκετές εκατοντάδες ATACMS για χρήση σε ουκρανικά εδάφη που κατέχει η Ρωσία, συμπεριλαμβανομένης της χερσονήσου της Κριμαίας. Επομένως, δεν είναι σαφές πόσους από τους πυραύλους έχουν κρατήσει οι Ουκρανοί στο οπλοστάσιό τους για να χρησιμοποιήσουν στην περιοχή του Κουρσκ.

Τα έχουν χρησιμοποιήσει οι ΗΠΑ σε μάχη;

Ναι. Ο αμερικανικός στρατός εκτόξευσε περίπου 30 ATACMS το 1991 κατά τη διάρκεια της Επιχείρησης Desert Storm, σύμφωνα με κυβερνητικά αρχεία. Χρησιμοποιήθηκαν για να χτυπήσουν τους εκτοξευτές βαλλιστικών πυραύλων μεσαίου βεληνεκούς του Ιράκ και τις εγκαταστάσεις πυραύλων εδάφους-αέρος.

Αυτές οι εκδόσεις πυρομαχικών διασποράς πρώτης γενιάς μπορούσαν να πετάξουν περίπου 100 μίλια. Μόλις φτάνουν πάνω από τους στόχους τους, απελευθερώνουν 950 βομβίδια.

Ο Στρατός εκτόξευσε επίσης περισσότερους από 400 τακτικούς πυραύλους στην Επιχείρηση Iraqi Freedom, σύμφωνα με κυβερνητικά αρχεία, κυρίως τις πρώτες πρωινές ώρες της εισβολής του 2003.

Αργότερα, το Πεντάγωνο περιόρισε τη χρήση πυρομαχικών διασποράς επειδή συχνά γέμιζαν τα πεδία μάχης με επικίνδυνα σκουπίδια που σκότωσαν και τραυμάτισαν στρατιώτες και πολίτες μετά το τέλος της μάχης.