Νέο πεδίο μάχης οι άμεσες πληρωμές και οι πληρωμές μέσω κινητού

Δύο τομείς στους οποίους επενδύει ακόμα και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ), ανοίγοντας τη συζήτηση για το ρυθμιστικό πλαίσιο, είναι οι άμεσες πληρωμές (instant payments) και οι πληρωμές μέσω κινητού τηλεφώνου (Person-to-person - P2P - mobile payments).

Πρόσφατα, σε ημερίδα για τις ψηφιακές πληρωμές (Athens Digital Payments Summit), o κ. Βασίλης Παναγιωτίδης, επικεφαλής του τομέα Συστημάτων Πληρωμών, Καταπολέμησης Οικονομικού Εγκλήματος και Φυσικής Ασφάλειας στην Ελληνική Ένωση Τραπεζών (ΕΕΤ), και ο κ. Κωνσταντίνος Φρυδάκης, επικεφαλής του τομέα ηλεκτρονικών πληρωμών στη Διεύθυνση Ηλεκτρονικής Επιχειρηματικότητας - Self Service Banking, ePayments & Retail Sales στην Τράπεζα Πειραιώς, επισήμαναν πως στη χώρα μας δεν έχουν γίνει αξιόλογα βήματα στους συγκεκριμένους τομείς.

Με πιο ταχείς ρυθμούς κινείται η υπόλοιπη Ευρώπη, αν και οι διαφορετικές τεχνολογίες και τα πρότυπα που υιοθετούνται έχουν ήδη προκαλέσει ανησυχία και την παρέμβαση της ΕΚΤ με στόχο την ανάπτυξη συμβατών υπηρεσιών μεταξύ των κρατών-μελών. Οι άμεσες πληρωμές εκτιμάται πως θα αυξήσουν σημαντικά την ταχύτητα με την οποία πραγματοποιούνται οι πληρωμές στην ευρωζώνη και όχι μόνο. Σήμερα συνήθως χρειάζεται μια ημέρα ώστε μια πληρωμή εντός της ευρωζώνης να φτάσει στον αποδέκτη. Με τις άμεσες πληρωμές, αυτό θα συμβαίνει σε πραγματικό χρόνο, 24 ώρες την ημέρα, 365 ημέρες τον χρόνο. Τα χρήματα θα είναι άμεσα διαθέσιμα ώστε να τα χρησιμοποιεί ο παραλήπτης.

Για να γίνει κάτι τέτοιο, όμως, απαιτείται η άμεση εκκαθάριση της συναλλαγής μεταξύ τραπεζών, η πίστωση του λογαριασμού του παραλήπτη και η επιβεβαίωση της συναλλαγής για τον αποστολέα μέσα σε δευτερόλεπτα, ανεξάρτητα από το μέσο πληρωμής που χρησιμοποίησε ο τελευταίος (πιστωτική κάρτα, χρεωστική, μεταφορά από τραπεζικό λογαριασμό κ.λπ.). Έτσι, τα συστήματα των τραπεζών θα χρειαστούν αναβαθμίσεις και επενδύσεις, ενώ η μάχη βρίσκεται σε εξέλιξη για τους άλλους φορείς, που αναπτύσσουν τεχνολογικές λύσεις με πρόσβαση στους τραπεζικούς λογαριασμούς των καταναλωτών ή στις κάρτες κ.λπ.

Η ευρωπαϊκή προσέγγιση

Οι ομάδες εργασίες που έχουν συσταθεί στην ευρωζώνη για την προώθηση των άμεσων πληρωμών προτείνουν να δημιουργηθεί τουλάχιστον ένα σύστημα που θα είναι διαθέσιμο σε όλους τους «παίκτες» που παρέχουν υπηρεσίες πληρωμών στην Ευρώπη, ανεξάρτητα από το εάν είναι τράπεζα ή π.χ. ένας τρίτος όμιλος, όπως η Viva Payments στην Ελλάδα. Ταυτόχρονα, όμως, θεωρούν πως πρέπει να δοθούν κίνητρα ώστε να αναπτυχθούν και άλλες λύσεις, ανεξάρτητα από το μέσο πληρωμής στο οποίο βασίζονται (π.χ. χρεωστικές κάρτες) με στόχο να ενισχυθεί ο ανταγωνισμός και η καινοτομία, υπό την προϋπόθεση πως παρέχουν πανευρωπαϊκή κάλυψη. Ευελπιστούν, δηλαδή, πως ακόμα και οι λύσεις που θα αναπτυχθούν σε ορισμένα κράτη-μέλη θα είναι προσβάσιμες και συμβατές από άλλα τεχνολογικά συστήματα με στόχο να δημιουργηθεί μια πραγματικά ενιαία ευρωπαϊκή αγορά άμεσων πληρωμών.

Για να αποφευχθεί ο κατακερματισμός, οι ειδικοί θεωρούν πως οι λύσεις άμεσων πληρωμών πρέπει να αποτελούνται από διαφορετικά επίπεδα: Το πρώτο αφορά την υπηρεσία (π.χ. λύσεις για άμεσες πληρωμές μεταξύ χρηστών κινητών τηλεφώνων), το δεύτερο αφορά τον μηχανισμό εκκαθάρισης τέτοιων συναλλαγών ανάμεσα στις εταιρείες παροχής υπηρεσιών άμεσων πληρωμών (τράπεζες ή τρίτους) και το τρίτο τον διακανονισμό των συναλλαγών, δηλαδή τους όρους - συμφωνίες μεταξύ των παρόχων. Μέσα στον Νοέμβριο, το European Payments Council (EPC) αναμένεται να καταθέσει την πρότασή του για την ανάπτυξη υπηρεσιών άμεσων πληρωμών μαζί με αναλυτικό χρονοδιάγραμμα υλοποίησης.

Ιδιαίτερο βάρος δίνεται και στην ανάπτυξη των άμεσων πληρωμών μεταξύ δύο χρηστών μέσω των κινητών τους τηλεφώνων (Person-to-person - P2P - mobile payments). Στην ουσία οι πολίτες συνδέουν τον αριθμό του κινητού τους τηλεφώνου με έναν τραπεζικό λογαριασμό και όταν θέλουν π.χ. να πληρώσουν έναν ηλεκτρολόγο, μεταφέρουν άμεσα το ποσό μέσω των συσκευών τους. Το μοντέλο που προωθούν οι ευρωπαϊκές αρχές προβλέπει πως οι «παίκτες» που θα δραστηριοποιηθούν στις άμεσες πληρωμές μέσω κινητού τηλεφώνου θα αξιοποιήσουν όσο το δυνατόν περισσότερο την υπάρχουσα υποδομή όπως τις πληρωμές μέσω καρτών (SEPA), τα γνωστά IBANs, το μοναδικό αριθμό ενός τραπεζικού λογαριασμού κ.λπ.

Το πρόβλημα

Το πρόβλημα που επισημαίνουν οι αρμόδιοι είναι η πολυδιάσπαση των τεχνολογικών λύσεων για άμεσες πληρωμές μέσω κινητού τηλεφώνου. Ήδη στην Ευρώπη προωθούν περίπου 50 διαφορετικές τεχνολογικές λύσεις, με τις Βρυξέλλες να πιέζουν ώστε κάθε νέα λύση να «κουμπώνει» με τις προηγούμενες παρά να λειτουργεί ως αυτόνομος ανταγωνιστής, χωρίς συμβατότητα. Το πρόβλημα είναι ότι μέχρι σήμερα δεν υπάρχει ο πανευρωπαϊκός φορέας ο οποίος θα αναλάβει να προωθήσει κοινά πρότυπα, κοινό ρυθμιστικό πλαίσιο και κοινούς κανόνες ώστε τα διάφορα εθνικά συστήματα να είναι συμβατά με τα υπόλοιπα.

Δείτε όλο το αφιέρωμα για τις ψηφιακές πληρωμές εδώ