Kapoor: Η Ευρώπη των δύο ταχυτήτων θα σπάσει

Το ευρωπαϊκό οικοδόμημα κινδυνεύει. Το χάσμα Βορρά - Νότου διευρύνεται. Ο αντιευρωπαϊσμός κερδίζει συνεχώς έδαφος. Αν η κρίση φτάσει στη Γερμανία, τότε ίσως είναι αργά. Τι πρέπει να γίνει αμέσως. Ο ρόλος της ΕΚΤ.

Δημοσιεύθηκε: 24 Ιουλίου 2012 - 11:25

Kapoor: Η Ευρώπη των δύο ταχυτήτων θα σπάσει

Η ευρωζώνη έχει παγιδευτεί σε μια επικίνδυνη πόλωση, με τις χώρες να αποκλίνουν οικονομικά, κοινωνικά και πολιτικά και να συσπειρώνονται σε δύο αντίθετα άκρα. Όσο περισσότερο διευρύνεται το χάσμα μεταξύ των ευρωπαϊκών οικονομιών, τόσο πιθανότερο είναι το οικοδόμημα που τις κρατά ενωμένες να καταρρεύσει, υπό το βάρος των αλληλοσυγκρουόμενων αναγκών και αντιλήψεων, γράφει ο Sony Kapoor της Re-Define.

Τα spreads των ισπανικών και των ιταλικών ομολόγων έναντι των γερμανικών έχουν για άλλη μία φορά πάρει την ανιούσα. Ακόμα και την ώρα όπου το κόστος δανεισμού για την Ιταλία και την Ισπανία φτάνει σε επίπεδα ρεκόρ, η γερμανική κυβέρνηση μπορεί να χρηματοδοτείται σε ιστορικά χαμηλά επιτόκια με αρνητικές αποδόσεις. Τα δύο αυτά φαινόμενα συνδέονται βέβαια μεταξύ τους, καθώς οι ανησυχίες για την οικονομική κατάσταση στην Ισπανία και στην Ιταλία στρέφουν τους επενδυτές στα γερμανικά ομόλογα.

Όσο συνεχίζεται αυτό, τόσο περισσότερο θα αμβλύνεται ο ήδη μεγάλος βαθμός ασυμμετρίας μεταξύ της οικονομικής κατάστασης της Γερμανίας και των προβληματικών χωρών, καθώς το μέσο κόστος δανεισμού της Ισπανίας και της Ιταλίας θα αναρριχάται, ενώ το γερμανικό θα πέφτει.

Επιπρόσθετα, όσο περισσότερο αποκλίνει η οικονομική κατάσταση μεταξύ της Γερμανίας και των υπόλοιπων κρατών, τόσο μεγαλύτερη θα είναι η φυγή καταθέσεων, αποταμιεύσεων και αδήλωτων κεφαλαίων από την Ισπανία και την Ιταλία προς τη Γερμανία και άλλες χώρες που τα καταφέρνουν σχετικά καλύτερα.

Οι Ιταλοί έχουν πάρει τη θέση των Ρώσων στις αγορές ακριβών κατοικιών στο Λονδίνο. Την ίδια ώρα, συμπιέζονται τα φορολογικά έσοδα στην Ισπανία, η ζήτηση στεγνώνει και αποδυναμώνεται το ήδη εύθραυστο τραπεζικό σύστημα. Στο μεταξύ, οι γερμανικές τράπεζες γεμίζουν με ρευστό και ο δανεισμός για αγορά κατοικίας και άλλους σκοπούς είναι φθηνός και βρίσκεται εύκολα. Η απόκλιση στις πιστωτικές συνθήκες κλιμακώνει ακόμα περισσότερο την οικονομική ασυμμετρία μεταξύ των δύο χωρών.

Ταυτόχρονα, οι Ισπανοί, οι Ιταλοί, οι Έλληνες και οι Πορτογάλοι επαγγελματίες μεταναστεύουν στη Γερμανία και η ζήτηση για μαθήματα γερμανικών εμφανίζει αύξηση. Οι δομικές μεταρρυθμίσεις που θα διευκολύνουν την έναρξη επιχειρήσεων στις προβληματικές οικονομίες είναι θεμιτές, όμως μπορούν να αποδώσουν καλύτερα μόνο αν υπάρχει το κατάλληλο ανθρώπινο δυναμικό για να εκμεταλλευτεί αυτές τις ευκαιρίες.

Αντιμέτωποι με την ύφεση, τις δύσκολες πιστωτικές συνθήκες και τα ιστορικά χαμηλά επίπεδα απασχόλησης, οι πιο προικισμένοι αποφασίζουν να μεταναστεύσουν, αρκετά συχνά στη Γερμανία. Η εισροή νέων ταλέντων θα ενισχύσει ακόμα περισσότερο τη γερμανική ανάπτυξη και θα αφήσει τις οικονομίες που μαστίζονται από την κρίση πιο φτωχές σε προικισμένο ανθρώπινο δυναμικό και σε προοπτικές ανάπτυξης.

Όμως, οι ευρωπαϊκές οικονομίες αποκλίνουν σημαντικά και σε πολιτικό επίπεδο, ιδίως στον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβάνονται την Ευρωπαϊκή Ένωση, τους θεσμούς της και τα άλλα κράτη μέλη. Ενώ το χάσμα μεταξύ Γερμανίας και Ελλάδας διευρύνεται και εμφανίζονται σημάδια ότι οι δύο χώρες αντιπαθούν πραγματικά η μία την άλλη, ένα αντίστοιχο χάσμα αναδύεται και για άλλες χώρες.

Πέρα όμως από αυτές τις διμερείς διαμάχες, αυτό που έχει πραγματικά σημασία είναι το πώς αντιλαμβάνονται οι πολίτες των άλλων κρατών την Ευρωπαϊκή Ένωση και τους διάφορους θεσμούς της. Αργά αλλά σταθερά παρατηρούμε την ανάδυση μιας αντιευρωπαϊκής στάσης τόσο στον Βορρά όσο και στον Νότο. Και δεν είναι διόλου απίθανο να καταλήξουν και οι δύο να μισούν την Ευρωπαϊκή Ένωση, αλλά για εντελώς διαφορετικούς λόγους.

Όπως διαμορφώνονται αυτήν τη στιγμή τα πράγματα, ο πανικός των αγορών για την Ιταλία και την Ισπανία οδηγεί επενδυτές, πλούτο και ανθρώπινο δυναμικό στη Γερμανία, ενισχύοντας το ήδη τεράστιο χάσμα ανάμεσα στην Ισπανία, η οποία αντιμετωπίζει ανεργία ρεκόρ, και τη Γερμανία, η οποία απολαμβάνει ιστορικά χαμηλά επίπεδα ανεργίας.

Για την ώρα, η κρίση φαίνεται κάτι μακρινό και αφηρημένο για τους Γερμανούς και η φυγή προς την ασφάλεια απλώς ενισχύει την αντίληψη που έχουν πολλοί Γερμανοί ότι κάνουν κάτι σωστό και ότι αν οι αγορές πανικοβάλλονται για την Ιταλία η μόνη λύση είναι οι Ιταλοί να κάνουν κάτι περισσότερο από αυτό που κάνουν οι Γερμανοί.

Αυτό σημαίνει ότι η Γερμανία έχει τη δυνατότητα να βοηθήσει τις υπερχρεωμένες χώρες της ευρωζώνης, αλλά οι επιπτώσεις από τη συνεχόμενη απόκλιση από αυτές περιορίζει την προθυμία της να το κάνει.

Αναπόφευκτα, η Γερμανία δεν μπορεί να μείνει για πάντα αμόλυντη, καθώς όλο και περισσότεροι από τους γείτονές της θα παγιδεύονται στην κρίση και η οικονομία της θα αρχίσει να εμφανίζει τις πρώτες πληγές. Αλλά ακόμα και ενόσω γίνεται αυτό, η διεύρυνση του χάσματος με τις άλλες χώρες μπορεί να την καταστήσει τον μονόφθαλμο μεταξύ των τυφλών.

Αυτό που πρέπει να κάνουν η Ιταλία και η Ισπανία για να αποκαταστήσουν την ανταγωνιστικότητά τους είναι να αποκτήσουν κάποιο χαμηλό ποσοστό πληθωρισμού και για να συμβεί αυτό πρέπει η Γερμανία να ανεχθεί υψηλότερα ποσοστά, αν και είναι... αλλεργική σε οποιαδήποτε συζήτηση για τον πληθωρισμό. Θα επρόκειτο για ευφημισμό αν υποστήριζε κανείς ότι απλώς διστάζει να το κάνει. Αλλά ακόμα και αν το κάνει, τα ίδια τα χαμηλά ποσοστά πληθωρισμού που θα βοηθήσουν στην αύξηση της ανταγωνιστικότητας των υπερχρεωμένων κρατών θα καταστήσουν μεγαλύτερο το πραγματικό βάρος του χρέους.

Πολλοί πιστεύουν ότι μόνο αφότου η κρίση αγγίξει την ίδια τη Γερμανία θα αυξηθεί και η προθυμία της να κάνει περισσότερα. Το πρόβλημα είναι ότι μέχρι τότε θα έχει ελαττωθεί η δυνατότητά της να κάνει περισσότερα και να βοηθήσει στη διάσωση της ευρωζώνης.

Όσο περισσότερο η Ε.Ε. διατηρεί την ίδια στρατηγική, τόσο περισσότερο αυξάνεται ο κίνδυνος να υποχωρήσει το οικοδόμημα που συγκρατεί τους δύο πόλους της ευρωζώνης. Αυτό δεν πρέπει να επιτραπεί να συμβεί. Η ΕΚΤ παραμένει ο μόνος θεσμός που είναι αρκετά ισχυρός για να φέρει τους δύο πόλους πιο κοντά, τουλάχιστον σε βραχυπρόθεσμο επίπεδο.

Oι απόψεις που διατυπώνονται σε ενυπόγραφο άρθρο γνώμης ανήκουν στον συγγραφέα και δεν αντιπροσωπεύουν αναγκαστικά, μερικώς ή στο σύνολο, απόψεις του Euro2day.gr.