Πρωτοφανή φαινόμενα τρομοκρατούν τις αγορές

Η κρίση εμπιστοσύνης στο οικονομικό σύστημα βυθίζει τις αγορές, προκαλώντας τη χειρότερη bear market απο το 1930. Τα φαινόμενα σε μετοχές, ομόλογα και εταιρίες. Τι λένε οι αριθμοί - και πού είναι το όριο της υπερβολής;

Δημοσιεύθηκε: 24 Νοεμβρίου 2008 - 08:01

του Γιώργου Παπανικολάου

Πρωτοφανή φαινόμενα τρομοκρατούν τις αγορές

Οι αμερικανικές αγορές καθρεφτίζουν τα τεκταινόμενα στην οικονομία των ΗΠΑ, λόγω του μεγέθους όμως της πρώτης δύναμης του κόσμου επηρεάζουν και το τι θα συμβεί σε όλες τις υπόλοιπες αγορές διεθνώς.

Τις τελευταίες ημέρες αυτά που συμβαίνουν στην αμερικανική αγορά είτε δεν έχουν προηγούμενο, τουλάχιστον μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, είτε γυρίζουν το ρολόι πολλές δεκαετίες πίσω.

Άνευ προηγουμένου είναι η πτώση σε βασικούς δείκτες, είτε αυτοί αφορούν στην οικοδομική δραστηριότητα, είτε σχετίζονται με τον δείκτη τιμών καταναλωτή ή με τους δείκτες παραγωγής, ενώ και η ανεργία στις ΗΠΑ δείχνει να εκτοξεύεται.

Αντίστοιχα δυσάρεστα όμως είναι και τα μεγέθη που βγαίνουν στην Ευρώπη και στην Ασία.

Πρωτοφανές είναι επίσης το γεγονός ότι η απόδοση του 2ετούς κρατικού ομολόγου της αμερικανικής κυβέρνησης την περασμένη Πέμπτη έπεσε κάτω από το 1%, γεγονός που δείχνει τον φόβο των αγορών για το ενδεχόμενο αποπληθωρισμού, ενώ ιδιαίτερη σημασία έχει και το ότι η απόδοση του 30ετούς ομολόγου έπεσε κάτω από το 4%, κάτι που δείχνει να προεξοφλεί πρωτοφανή και εκτεταμένη χρονικά αδυναμία της οικονομίας.

Την ίδια ώρα, ο πιο σημαντικός και αντιπροσωπευτικός δείκτης στον κόσμο, ο S&P 500, έχει διασπάσει αποφασιστικά το χαμηλό του 2002 και βρέθηκε σε επίπεδα που είχε να δει από το 1997.

Μια απλή ματιά στο διάγραμμα δείχνει ότι το σημείο όπου μπορεί τώρα να προσγειωθεί είναι δύσκολα προβλέψιμο.

Στο πλαίσιο αυτό, συμβαίνει και κάτι που δεν έχει συμβεί τα τελευταία... 50 χρόνια. Η μερισματική απόδοση των μετοχών εμφανίζεται να είναι υψηλότερη από την απόδοση του 10ετούς αμερικανικού ομολόγου.

Το κλίμα επιβαρύνει έτι περισσότερο η παντελής έλλειψη εμπιστοσύνης σε μετοχές εταιριών-κολοσσών που γενιές ολόκληρες θεωρούνταν "αβύθιστες". Πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα της περιόδου η μετοχή της Citigroup που έχασε περίπου 60% σε τρεις ημέρες και συγκεντρωτικά πάνω από 82%, πέφτοντας κάτω κι από το όριο των 4 δολαρίων.

Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι η αγορά προεξόφλησε σημαντικά προβλήματα στη λειτουργία της που θα απαιτούσαν δραστικές λύσεις, ενώ ενδεικτικό είναι ότι η διοίκηση της μεγαλύτερης τράπεζας του κόσμου προσπάθησε τις τελευταίες μέρες να πετύχει αναστολή του short selling στη μετοχή της, χωρίς έως τώρα κάποιο αποτέλεσμα.

Η λύση δοθηκε τελικά την Κυριακή από την αμερικανική κυβέρνηση με μία νέα διάσωση-"μαμούθ".

Στο πλαίσιο αυτό, η ικανότητα των άλλων αγορών να αυτονομούνται ως προς τον βαθμό πτώσης είναι πιθανό ότι θα αποδειχτεί προσωρινή. Η μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου είναι επίσης και η μεγαλύτερη καταναλωτική αγορά αλλά κι ο τόπος προσέλκυσης του μεγαλύτερου μέρους του πλεονάσματος των άλλων χωρών, με χαρακτηριστικότερα ίσως παραδείγματα την αναδυόμενη Κίνα και την Ιαπωνία.

Το ερώτημα είναι κατά πόσον όλα αυτά δικαιολογούνται από τα μέχρι τώρα πραγματικά οικονομικά και επιχειρηματικά δεδομένα, ή αν ο χειρότερος εχθρός αυτή τη στιγμή είναι ο ίδιος ο φόβος των καταναλωτών, των επενδυτών ακόμη και των ίδιων των επαγγελματιών.

Κάποιοι αναλυτές πιστεύουν ότι βρισκόμαστε ήδη σε φάση υπερβολής. Η απάντηση σε αυτό το ερώτημα όμως δεν έχει και τόση σημασία.

Στην κατάσταση όπου βρίσκονται οι αγορές, αν δεν αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη και η αξιοπιστία, οι αριθμοί θα χειροτερέψουν, επιβεβαιώνοντας τους υπερβολικούς φόβους… εξαιτίας τους!

Το όπλο των μειώσεων στα επιτόκια έχει σχεδόν εξαντληθεί. Η Κεντρική Τράπεζα της Ιαπωνίας το παραδέχτηκε ήδη, στις ΗΠΑ τα πραγματικά επιτόκια overnight είναι ήδη στο 1% και η μόνη που απομένει είναι η ΕΚΤ, η οποία βεβαίως καθυστέρησε αδικαιολόγητα να αντιληφθεί πως έπρεπε να τα μειώσει.

Έτσι, στην ουσία το ερώτημα είναι αν -και πότε- οι τεράστιες ποσότητες ζεστού χρήματος που έριξαν και ετοιμάζονται να ξαναρίξουν στις αγορές οι κυβερνήσεις και οι κεντρικές τράπεζες ανά τον κόσμο θα καταφέρουν να αποκαταστήσουν την εμπιστοσύνη του επενδυτή και κυρίως του καταναλωτή, αποτρέποντας την πιο βαριά ύφεση που έχει γνωρίσει ο παγκοσμιοποιημένος κόσμος μας.

Από την απάντηση στο ερώτημα αυτό θα κριθεί και το σημείο προσγείωσης των αγορών, αφού οι απότομες άνοδοι που παρατηρούνται (όπως αυτή της Παρασκευής), που έφερε ξανά τον Dow Jones, πάνω απο τις 8.000 μονάδες και τον S&P στις 800, δεν αναιρούν όσα αναφέρθηκαν παραπάνω.

Οι αγορές σχεδον ποτέ δεν πέφτουν μονομιάς.

Πάντως, παρά τη γρήγορη αντίδραση των κυβερνήσεων, είναι δυσάρεστο (και δεν περνά απαρατήρητο από τις αγορές) το γεγονός ότι κάθε χώρα φαίνεται να ακολουθεί λιγότερο ή περισσότερο τη δική της πορεία, ενώ στις ίδιες τις ΗΠΑ υπάρχει κενό στη λήψη αποφάσεων, εν αναμονή της ορκωμοσίας του νέου Προέδρου.

Αν η κατάσταση συνεχίσει να χειροτερεύει, οι κυβερνήσεις δύσκολα θα συνεργαστούν τόσο στενά όσο θέλουν να πιστεύουμε.

Διότι ακόμη και σε επίπεδο κρατών, όταν γίνει ναυάγιο, επικρατεί το "ο σώζων εαυτόν σωθήτω".

Oι απόψεις που διατυπώνονται σε ενυπόγραφο άρθρο γνώμης ανήκουν στον συγγραφέα και δεν αντιπροσωπεύουν αναγκαστικά, μερικώς ή στο σύνολο, απόψεις του Euro2day.gr.