Αγορές: Τίποτα δεν θα είναι όπως πριν

Οι κάτοχοι μετοχών (με ποιοτικά και ελπιδοφόρα χαρακτηριστικά) πρέπει απλώς να κάνουν υπομονή, αφού σταδιακά δύει η εποχή του παίκτη και αναδύεται η εποχή του επενδυτή. Γράφει ο Δημήτρης Τζάνας.

Δημοσιεύθηκε: 25 Σεπτεμβρίου 2008 - 08:01

του Δημήτρη Τζάνα

Αν κάποιος έκανε την πρόβλεψη τον περυσινό Σεπτέμβριο ότι η χρηματοοικονομική κρίση στην εξέλιξή της θα οδηγούσε στη μετατροπή των αμερικανικών επενδυτικών τραπεζών σε κλασικές τράπεζες, στη δραστηριοποίηση του κράτους στο τραπεζικό - ασφαλιστικό σύστημα με τον πλέον ενεργό τρόπο, ακόμη και με ταμεία διάσωσης, που θυμίζουν τον αλήστου μνήμης ΟΑΕ του Γ. Αρσένη, και ότι ο κερδοσκοπικός πυρετός θα οδηγούσε τις τιμές του πετρελαίου σε διπλάσια επίπεδα, θα χαρακτηριζόταν το λιγότερο υπερβολικός.

Όμως, αυτά αποτελούν ήδη πραγματικότητα, με αποτέλεσμα η πραγματική οικονομία να απειλείται το λιγότερο με μία απροσδιόριστης διάρκειας ύφεση, εξαιτίας κυρίως της εμφανούς αδυναμίας διατήρησης ικανοποιητικών επιπέδων κατανάλωσης στο σύνολο των δυτικών οικονομιών (ΗΠΑ, Ε.Ε. και Ιαπωνία).

Ας επικεντρωθούμε όμως στην κατάρρευση των αμερικανικών επενδυτικών τραπεζών, διαδικασία που εξανάγκασε τις τελευταίες μεγάλες του κλάδου (Morgan Stanley και Goldman Sachs) να γίνουν "εταιρίες holding", ενώ είχε προηγηθεί η κατάρρευση της Lehman Brothers και η απορρόφηση της Bear Stearns και της Merrill Lynch από την JP Morgan και την Bank of America αντίστοιχα.

Οι τράπεζες αυτές διατηρούσαν υψηλή αναλογία κεφαλαίων προς το σύνολο του ενεργητικού τους (περισσότερο από 1 προς 20), με αποτέλεσμα μεγάλο μέρος των επενδυτικών επιλογών τους να είναι προϊόν υψηλού βαθμού μόχλευσης.

Παράλληλα, χρηματοδοτούσαν με ανάλογη διαδικασία σημαντικό αριθμό hedge funds. Όπως είναι γνωστό, οι σχετικοί δείκτες φερεγγυότητας των εμπορικών τραπεζών (σχέση ιδίων κεφαλαίων προς σταθμισμένα στοιχεία ενεργητικού) δεν πρέπει να υπολείπονται του 8%, δηλαδή 1 προς 12 περίπου.

Όμως, η σωρεία άστοχων επενδυτικών επιλογών στα πλαίσια της εκτεταμένης διαδικασίας τιτλοποιήσεων οδήγησε ήδη το σύνολο των επενδυτικών τραπεζών των ΗΠΑ σε μείζονα κρίση ρευστότητας. Έτσι, εξαναγκάστηκαν στην αποποίηση του εξειδικευμένου χαρακτήρα τους ως επενδυτικές τράπεζες, που πρακτικά σήμαινε ελαχιστοποίηση εποπτείας και ελέγχων, προκειμένου να έχουν πρόσβαση στις χρηματοδοτήσεις της κεντρικής τράπεζας.

Έτσι, τώρα μεγάλο μέρος των μετοχικών επενδύσεών τους ανά τα διεθνή χρηματιστήρια (μεταξύ των οποίων και το ελληνικό) πρέπει να ρευστοποιηθεί προκειμένου να διαμορφωθεί σταδιακά η αναλογία κεφαλαίων προς ενεργητικό στα συνήθη επίπεδα των τραπεζών.

Τα παραπάνω σημαίνουν ότι το σύνολο των διεθνών χρηματιστηρίων θα υποστεί εκτεταμένη διάλυση, που κατά πάσα πιθανότητα θα είναι ο τελευταίος μεγάλος κλυδωνισμός για τις αγορές.

Η επενδυτική ψυχολογία, η οποία ήδη βρίσκεται ιδιαίτερα χαμηλά, είναι ενδεχόμενο να επιδεινωθεί περισσότερο καθώς η αποστροφή προς τον επενδυτικό κίνδυνο θα κορυφώνεται.

Αυτό είναι το αναπόφευκτο αποτέλεσμα της δραματικής αναδιάρθρωσης όσων συμμετέχουν στις αγορές, καθώς τα τελευταία χρόνια αυξανόταν συνέχεια η συμμετοχή όσων αντιμετώπιζαν την επενδυτική διαδικασία με βραχυχρόνιο σκεπτικό.

Μάλιστα, η γιγάντωση των προϊόντων στις αγορές παραγώγων επέτεινε αυτή την τάση. Τώρα ωστόσο βρίσκεται σε εξέλιξη η βασανιστικά αργή διαδικασία απορρόφησης της προσφοράς μετοχών από όσους έχουν μακροπρόθεσμο επενδυτικό ορίζοντα (pension funds, αμοιβαία κεφάλαια, ασφαλιστικές εταιρίες, κρατικά fund SWFs, υπομονετικοί ιδιώτες) και επομένως έχουν την απαιτούμενη υπομονή για τη διακράτησή τους.

Ουδείς μπορεί με κατηγορηματικό τρόπο να αποκλείσει ότι η παρούσα φάση των αγορών δεν θα οδηγήσει σε χρηματοοικονομικό μεσαίωνα, κατάσταση κατά την οποία ορισμένοι μπορεί να επανέλθουν στην ανά οίκο διακράτηση χαρτονομισμάτων για λόγους ασφαλείας (!) και στην αναζήτηση χρυσών λιρών (!) για τις επενδύσεις τους.

Αν, ωστόσο, ανήκετε σε εκείνους που πιστεύουν ότι ο καπιταλισμός δεν θα καταρρεύσει, ανεξάρτητα αν η Αμερική του 21ου αιώνα λέγεται… Κίνα ή Ρωσία και ο πλανήτης θα βρει λύσεις για την υποκατάσταση ορυκτών καυσίμων που ανεβάζουν τη θερμοκρασία του, ώστε να παράγει καθαρή ενέργεια τα επόμενα χρόνια, τότε είναι πιθανό οι μετοχικές επενδύσεις στην παρούσα φάση να αποτελούν επενδυτική ευκαιρία, για όσους έχουν πραγματικά λεφτά της άκρης.

Οι υπόλοιποι κάτοχοι μετοχών (με ποιοτικά και ελπιδοφόρα, εξυπακούεται, χαρακτηριστικά) πρέπει απλώς να κάνουν υπομονή, αφού σταδιακά δύει η εποχή του παίκτη και αναδύεται η εποχή του επενδυτή. Σε κάθε περίπτωση, τίποτε πλέον δεν θα είναι όπως πριν…

* O κ. Δημήτρης Τζάνας είναι Σύμβουλος Επενδύσεων της Proton Bank

Oι απόψεις που διατυπώνονται σε ενυπόγραφο άρθρο γνώμης ανήκουν στον συγγραφέα και δεν αντιπροσωπεύουν αναγκαστικά, μερικώς ή στο σύνολο, απόψεις του Euro2day.gr.