Τα νέα προβλήματα της ελληνικής οικονομίας

Τα πραγματικά προβλήματα της Ελλάδας δεν είναι πια τα δημοσιονομικά επισημαίνει ο Αντώνης Κεφαλάς υπογραμμίζοντας παράλληλα τη νέα επερχόμενη λαίλαπα των ελλειμμάτων των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης, ενώ ”οριοθετεί” ως κύριο πρόβλημα την αρνητική διεθνή επενδυτική θέση της χώρας μας αλλά και τα προβλήματα που εστιάζονται στο ίδιο το κράτος.

Δημοσιεύθηκε: 11 Μαΐου 2007 - 11:28

Τα νέα προβλήματα της ελληνικής οικονομίας

του Αντώνη Κεφαλά

Αυτές τις ημέρες ανακαλύψαμε ξανά τη μακροοικονομία. Μιλάμε για τα στατιστικά τρικ που μείωσαν το έλλειμμα του 2006 στο 2,6% του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος (ΑΕΠ). Για τη φετινή πορεία του προϋπολογισμού - που ίσως δεν ακολουθεί το πρόγραμμα. Για τις προειδοποιήσεις του διοικητή της Τραπέζης της Ελλάδος ως προς την επαρκή κάλυψη των τραπεζικών κινδύνων. Για την έξοδο από την επιτήρηση.

Σημαντικά θέματα και επαναλαμβανόμενα. Δεν υπάρχει μήνας Μάιος που να μην έχει τεθεί θέμα πορείας του προϋπολογισμού. Δεν υπάρχει χρονιά που να μην έχει γίνει συζήτηση για τα λογιστικά ή στατιστικά κόλπα τα οποία χρησιμοποιούνται για να συγκαλύψουν το πραγματικό δημοσιονομικό έλλειμμα. Δεν υπάρχει Απρίλιος στον οποίο η κεντρική τράπεζα να μην έχει απευθύνει προειδοποίηση για την εξέλιξη της οικονομίας. Ως προς την επιτήρηση, αυτή είναι ιστορία της τελευταίας τριετίας, αλλά έχει κι αυτή τους... οπαδούς της.

Η διαφορά

Κανείς δεν μπορεί να πει πως τα θέματα αυτά δεν είναι σημαντικά. Οφείλουμε, όμως, να κατανοήσουμε ότι στην τελευταία τριετία έχει επέλθει μία σημαντική αλλαγή: τα δημόσια οικονομικά σταδιακά τακτοποιούνται σε σταθερή και υγιή βάση. Πόσο σταθερή και πόσο υγιή μόνο ο χρόνος θα δείξει. Ο χρόνος και οι προεκλογικές υποσχέσεις και δαπάνες. Αλλά είναι εξαιρετικά δύσκολο να στοιχειοθετηθεί ότι δεν έχει γίνει αλλαγή. Είτε 2,6% του ΑΕΠ είτε 3% του ΑΕΠ, το έλλειμμα της Γενικής Κυβέρνησης είναι υπό έλεγχο.

Η αναθεώρηση του ΑΕΠ ενδέχεται να αφαιρέσει από την οικονομία και την κοινωνία το τεράστιο άγχος του υπερβολικού δημόσιου χρέους. Η εκτίμηση της περιουσίας των Ταμείων και η επιβολή κανόνων για την καλύτερη αξιοποίησή τους είναι ένα πρώτο βήμα για τον ρεαλιστικό υπολογισμό της ”άσπρης τρύπας”. Η δημιουργία -έστω και με τεράστια καθυστέρηση- κεντρικού οργανισμού για τον έλεγχο των δημόσιων επιχειρήσεων και οργανισμών, για την εκτίμηση της περιουσίας τους και την αποτελεσματική εκμετάλλευσή της ενδέχεται να οδηγήσει σε σημαντική μείωση των ελλειμμάτων τους.

Όσο για την επιτήρηση, ας σοβαρευτούμε επιτέλους! Τι σημασία έχει; Σε τι μας εμπόδισε μέχρι σήμερα; Τι προβλήματα μας δημιούργησε; Πολύ απλά, με μία έξυπνη κίνηση, ο κ. Γιώργος Αλογοσκούφης ”απέκτησε” έναν... μπαμπούλα για να τον χρησιμοποιεί προκειμένου να κάμψει αντιστάσεις στην προσπάθειά του να εξυγιάνει τα δημόσια οικονομικά. Καλύτερα, μάλιστα, να παραμείνουμε στην επιτήρηση. Διαφορετικά θα πρέπει ίσως να βρούμε άλλους βαρβάρους.

Τι μας ”καίει”

Δυστυχώς, τα πραγματικά προβλήματα της Ελλάδας δεν είναι πια τα δημοσιονομικά. Αυτό δεν σημαίνει ότι μπορούμε να χαλαρώσουμε. Σημαίνει ότι, ενώ οφείλουμε να διατηρήσουμε αμείωτη την προσπάθεια περαιτέρω εξυγίανσης, θα ήταν καλό να σταματούσαμε τη μεμψιμοιρία, να ανοίγαμε τα μάτια μας και να βλέπαμε τους άλλους εξαιρετικά σημαντικούς κινδύνους που ελλοχεύουν.

Στα δημοσιονομικά, η νέα επερχόμενη λαίλαπα είναι τα ελλείμματα των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης (ΟΤΑ) σε συνδυασμό με τους ανθρώπους τους οποίους έχουν προσλάβει και τις υποχρεώσεις που θα δημιουργηθούν μετά την εμπλοκή της δικαστικής εξουσίας στον καθορισμό της εισοδηματικής πολιτικής και των δημοσίων δαπανών.

Οικονομικό είναι και το θέμα του ισοζυγίου πληρωμών, αλλά ταυτόχρονα και ευρύτερα κοινωνικό. Το τεράστιο έλλειμμα στις τρέχουσες συναλλαγές αντανακλά τη χαμηλή αποταμίευση και την ανεπαρκή διεθνή ανταγωνιστικότητα της χώρας. Σε συνδυασμό με την κατάφωρη πλέον αδυναμία μας να προσελκύσουμε άμεσες ξένες επενδύσεις σε παραγωγικό δυναμικό και θέσεις εργασίας, είναι ένα πρόβλημα που προϊδεάζει για αύξηση της ανεργίας, μείωση των επενδύσεων, άνοδο του δανεισμού και ένταση των κοινωνικών συγκρούσεων. Και ας μη βαυκαλιζόμαστε ούτε με την εισροή κεφαλαίων για επενδύσεις χαρτοφυλακίου ούτε με τις λεγόμενες ”λοιπές επενδύσεις”.

Όπως πολύ σωστά παρατηρεί στην έκθεσή του ο διοικητής της Τραπέζης της Ελλάδος, υπάρχει το πρόβλημα ότι μειώνονται οι τοποθετήσεις των ξένων σε ομόλογα του ελληνικού δημοσίου! Μήπως βλέπουμε μια κάμψη της εμπιστοσύνης; Παράλληλα, έχουν αυξηθεί οι τοποθετήσεις Ελλήνων στο εξωτερικό. Μήπως κι αυτό σηματοδοτεί κάποιο ζήτημα και κερδοφορίας και εμπιστοσύνης;

Το κύριο πρόβλημα είναι η αρνητική διεθνής επενδυτική θέση της χώρας μας, καθώς στην πράξη δανειζόμαστε από το εξωτερικό και απλώς δεν το συνειδητοποιούμε. Ο δημόσιος δανεισμός μπορεί να τίθεται σταδιακά υπό κάποιον έλεγχο, αλλά ο ιδιωτικός παραμένει ανεξέλεγκτος και αυξανόμενος. Αυτή, εξάλλου, είναι και μία από τις βασικές έννοιες της παγκοσμιοποίησης.

Η εξάρτηση από το κράτος και η διέξοδος

Το μεγαλύτερο ίσως πρόβλημα που αντιμετωπίζουμε εστιάζεται στο ίδιο το κράτος, καθώς παρά τις προσπάθειες που έχουν γίνει προς το αντίθετο:

* Η γραφειοκρατία παραμένει πανίσχυρη και πανταχού παρούσα.

* Η κομματικοκρατία κυριαρχεί αλώβητη.

* Η διαφθορά διαχέεται στο σύνολο σχεδόν του δημόσιου τομέα.

* Ο όγκος και η διάχυση του κράτους στην οικονομία εξακολουθεί να πνίγει την υγιή επιχειρηματική δράση.

Είμαστε μια κοινωνία που στηρίχτηκε στον κρατικό παρεμβατισμό - σχεδόν σε κάθε φάση της ανάπτυξής της. Στις αρχές του 20ού αιώνα υιοθετήσαμε πρωταρχικά ένα μοντέλο εμπορευματικού καπιταλισμού και δεν ασχοληθήκαμε με τη συσσώρευση κεφαλαίου που θα μας επέτρεπε να αναπτυχθούμε με υγιείς βάσεις. Μετά τον πόλεμο, υιοθετήσαμε ένα μοντέλο κρατικού καπιταλισμού, όπου η ιδιωτική οικονομική δράση έμαθε να εξαρτάται από το κράτος - τις επιδοτήσεις, τις επιχορηγήσεις, τα προνόμια αλλά και τον προστατευτισμό.

Τα τελευταία χρόνια το βρίσκουμε δύσκολο να απογαλακτιστούμε από την εξάρτηση αυτή και στην πράξη αναβάλλουμε ή και πολεμάμε την προσπάθεια εκσυγχρονισμού - που υποχρεωτικά συνεπάγεται τη μείωση του οικονομικού κράτους. Μείωση, όμως, η οποία θίγει τόσο τα καθιερωμένα συμφέροντα όσο και τη γραφειοκρατία και την κομματικοκρατία. Η έξοδός μας από αυτό το αδιέξοδο είναι δύσκολη και επώδυνη. Απαιτεί χρόνο, συνέπεια και επιμονή. Απαιτεί ξεκάθαρους στόχους και διάθεση αντιμετώπισης του (σε μεγάλο βαθμό) δήθεν πολιτικού (δηλαδή κομματικού) κόστους. Απαιτεί συγκρούσεις, θάρρος και πολιτικό λόγο.

Προϋποθέτει άνοιγμα στην κοινωνία, η οποία φοβάται την κάθε αλλαγή - διότι όλα τα κοινωνικά σύνολα είναι κατά κανόνα βαθιά συντηρητικά. Προϋποθέτει κυβερνητική συνοχή και όχι χωρισμό σε στρατόπεδα εκσυγχρονιστών και υπέρμαχων της κομματικοκρατίας, ανάληψη συλλογικής ευθύνης και όχι διαχωρισμό ευθυνών. Θέλει τολμηρές και γρήγορες κινήσεις, αποτελεσματική διαχείριση της εξουσίας.

Ας μην ομφαλοσκοπούμε: οι ιδεολογικές διαφορές ανάμεσα στα δύο μεγάλα κόμματα είναι μικρές και μάλλον όχι σημαντικές. Στην ουσία, το καθένα ζητά την ψήφο με μόνο προσόν ότι αυτό μπορεί να διαχειριστεί καλύτερα την εξουσία. Μέχρι σήμερα το αποτέλεσμα είναι κακό για τη χώρα.

Oι απόψεις που διατυπώνονται σε ενυπόγραφο άρθρο γνώμης ανήκουν στον συγγραφέα και δεν αντιπροσωπεύουν αναγκαστικά, μερικώς ή στο σύνολο, απόψεις του Euro2day.gr.