Οι ιοί αλλάζουν μέσω μεταλλάξεων, συνεπώς νέες παραλλαγές αναδύονται και κυκλοφορούν στη κοινότητα. Μερικές φορές οι νέες παραλλαγές μεταλλάξεων αναδύονται και εξαφανίζονται, μερικές όμως διασπείρονται και επικρατούν. Μερικές μεταλλάξεις επιτρέπουν τη μεγαλύτερη μεταδοτικότητα, αλλά και βαρύτητα νόσησης και τελικά θνητότητα.
Το θέμα που μας ανησυχεί είναι η πιθανή αντοχή στα εμβόλια και στις θεραπείες. Η συνεχής και οργανωμένη επιτήρηση των ποικίλων μεταλλάξεων είναι επιβεβλημένη. Κατά την επιτήρηση, η οποία πρέπει να γίνεται γρήγορα, μας ενδιαφέρει να κατανοήσουμε την πιθανότητα οι νέες παραλλαγές να διασπείρονται ευκολότερα από άνθρωπο σε άνθρωπο, να προκαλούν σοβαρότερη νόσηση, να ανιχνεύονται από τα υπάρχοντα tests, να ανταποκρίνονται στις τρέχουσες θεραπείες και να επηρεάζουν την αποτελεσματικότητα των εμβολίων.
Οι παραλλαγές των μεταλλάξεων κατατάσσονται σε:
- Variants of Interest (παραλλαγές ενδιαφέροντος): Mια ποικιλία με ειδικά γενετικά χαρακτηριστικά που έχουν συνδεθεί με αλλαγές στον υποδοχέα σύνδεσης, με μείωση της θεραπείας των μονοκλωνικών και μείωση εξουδετέρωσης από τα αντισώματα των εμβολίων.
- Variants of Concern (παραλλαγές ανησυχίας): Ένδειξη αυξημένης μεταδοτικότητας, σοβαρότερης νόσησης, μείωση δράσης εμβολίων, μείωση δράσης θεραπειών ή και αποτυχίες στη διάγνωση.
- Variants of High Consequence (παραλλαγές μεγάλων συνεπειών): Σαφής ένδειξη ότι τα προστατευτικά μέτρα ή MCM (medical countermeasures) έχουν σημαντική μειωμένη δραστικότητα σε σχέση με τα προηγουμένως κυκλοφορούντα στελέχη, προς το παρόν, δεν υπάρχουν.
Η παραλλαγή Β.1.617.2 (VOC) ή Delta, που πρωτοανιχνεύθηκε στην Ινδία, είναι πλέον η επικρατούσα στο Ηνωμένο Βασίλειο και έχει αντικαταστήσει το Β.1.1.7 που εμφανίστηκε στο δεύτερο κύμα. Η αποτελεσματικότητα των εμβολίων είναι ακόμα υπό διερεύνηση, υπάρχουν πάντως δεδομένα ότι τα εμβόλια διατηρούν ικανοποιητική αποτελεσματικότητα
Τα ισχύοντα καθολικά προφυλακτικά μέτρα, που μάλλον σε μεγάλο βαθμό θα μας συνοδεύουν και για τους επόμενους μήνες ώσπου να επιτευχθεί υψηλό τείχος ανοσίας, είναι:
- Φυσική ή κοινωνική απόσταση
- Καραντίνα
- Σωστός εξαερισμός εσωτερικών χώρων
- Κάλυψη βήχα και φτερνίσματος, 5. υγιεινή χεριών και 6. χρήση μάσκας
Η επόμενη ημέρα δεν είναι δυνατόν να αναλυθεί χωρίς να γνωρίσουμε ποιο στέλεχος θα επικρατήσει, πόσο επικίνδυνο θα είναι για αυξημένη μεταδοτικότητα - θνητότητα και πόσο αποτελεσματικά σε αυτό θα είναι τα εμβόλια και οι θεραπείες. Ο μόνος τρόπος να αμυνθεί η παγκόσμια κοινότητα είναι, πέραν των μέτρων προστασίας, να υψώσει το μεγαλύτερο δυνατό τείχος ανοσίας, με υψηλό ποσοστό εμβολιασμού άνω του 80%, για να μειωθεί σημαντικά η κυκλοφορία του ιού και οι ευκαιρίες για επικράτηση επικίνδυνων μεταλλάξεων.
* Ο Παναγιώτης Γαργαλιάνος - Κακολύρης είναι Παθολόγος - Λοιμωξιολόγος, Πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Λοιμώξεων, μέλος της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων