Γιατί σπάνε τα… κοντέρ κερδοφορίας οι τράπεζες

Με «ατμομηχανή» τα καθαρά έσοδα από τόκους, το ύψος των οποίων εκτινάχθηκε, χάρη στην ανατιμολόγηση υπολοίπου χορηγήσεων, ως απόρροια ανόδου των επιτοκίων, οι εγχώριες συστημικές τράπεζες έκλεισαν το πρώτο εξάμηνο του έτους με εντυπωσιακή βελτίωση της οργανικής τους κερδοφορίας σε ετήσια βάση και ετοιμάζονται να σπάσουν…κοντέρ στο σύνολο της χρονιάς.

Καθοριστικό παράγοντα για τις επιδόσεις τους αποτελεί η ως τώρα βραδύτητα, με την οποία στρέφονται σε προϊόντα προθεσμίας οι καταθέτες τους. Το ποσοστό των προθεσμιακών καταθέσεων στο συνολικό μείγμα διαμορφώθηκε στις 30 Ιουνίου αισθητά χαμηλότερα των προϋπολογισθέντων στόχων, οδηγώντας σε περαιτέρω διεύρυνση του καθαρού επιτοκιακού περιθωρίου.

Όλες σχεδόν οι διοικήσεις εκτίμησαν ότι η διεύρυνση του καθαρού επιτοκιακού περιθωρίου (Net Interest Margin -ΝΙΜ) συνεχίζεται στο τρέχον τρίτο τρίμηνο και ενδεχομένως να κορυφώσει προς τα τέλη του έτους. Εκτίμηση που έχει ήδη προεξοφλήσει σε μεγάλο βαθμό η αγορά.

Ενδεικτικό της ανοδικής πορείας του ΝΙΜ αποτελεί η σημαντική αύξηση των καθαρών εσόδων από τόκους, τρίμηνο προς τρίμηνο, την ώρα που η πιστωτική επέκταση είναι οριακή ή τα ενήμερα δάνεια υποχωρούν, εξαιτίας του κύματος αυξημένων αποπληρωμών, που επίφερε η απότομη άνοδος του κόστους χρήματος.

Τα καθαρά έσοδα από τόκους της Εθνικής αυξήθηκαν κατά 11% το Β΄ τρίμηνο, σε σχέση με το αμέσως προηγούμενο, της Πειραιώς, αντίστοιχα, κατά 9%, της Eurobank κατά 7,5% και της Alpha κατά 4%. Από τις τέσσερις μόνο Πειραιώς (+800 εκατ.) και Alpha (+400 εκατ.) εμφάνισαν στο Β΄ τρίμηνο πιστωτική επέκταση στην Ελλάδα. Όλες, πάντως, διατήρησαν τους στόχους πιστωτικής επέκτασης για το σύνολο του έτους, ποντάροντας σε ανάκαμψη στο Β εξάμηνο. Το καθαρό επιτοκιακό περιθώριο στο δεύτερο τρίμηνο κυμάνθηκε από 2,3% (Alpha) ως 2,97% (ΕΤΕ), διευρυμένο αισθητά, σε σχέση με το προηγούμενο τρίμηνο.

Στην αύξηση των βασικών τραπεζικών εσόδων συνέβαλαν, επίσης, τα έσοδα από προμήθειες καθώς όλες οι τράπεζες αύξησαν, σε τριμηνιαία βάση, τις επιδόσεις τους, με την Πειραιώς να εμφανίζει τον υψηλότερο ρυθμό (+16%).

Οι παραπάνω επιδόσεις, σε συνδυασμό με τη συγκράτηση των λειτουργικών δαπανών, οδήγησαν τα οργανικά κέρδη προ προβλέψεων (core PPI) του δευτέρου τριμήνου σε νέα υψηλά 10ετίας.

Η Eurobank, χάρη και στις διεθνείς δραστηριότητες διατήρησε την ηγεμονία της, εμφανίζοντας το υψηλότερο core PPI (601 εκατ. ευρώ). Η διοίκησή της αναθεώρησε ανοδικά την καθοδήγηση για απόδοση ενσώματων ιδίων κεφαλαίων (RoTBV), σε πάνω από 15% (σημαντικά υψηλότερο του 15% ανέφερε ο CEO, Φωκίων Καραβίας), βάσει των προσαρμοσμένων καθαρών κερδών.

Η αγορά θεωρεί ότι η Eurobank, όπως και οι υπόλοιπες τράπεζες, θα προχωρήσουν, τους επόμενους μήνες (σ.σ. πιθανώς μετά τα αποτελέσματα Γ΄ τριμήνου) σε εκ νέου ανοδική αναθεώρηση της καθοδήγησης για την κερδοφορία της φετινής χρονιάς. Και αυτό επειδή στο δεύτερο τρίμηνο η απόδοση ενσώματων ιδίων κεφαλαίων διαμορφώνεται σε υψηλότερα επίπεδα από την καθοδήγηση για το έτος, ενώ οι ίδιες οι διοικήσεις εκτίμησαν ότι το καθαρό επιτοκιακό περιθώριο θα «κορυφώσει» στο τρέχον ή στο επόμενο τρίμηνο.

Η περίπτωση της Εθνικής είναι ίσως η πιο χαρακτηριστική. Η διοίκησή της έδωσε νέο στόχο για κέρδη ανά μετοχή πάνω από 1,10 ευρώ και core RoTE άνω του 15%, την ώρα που στο Β΄ τρίμηνο η απόδοση ενσώματων ιδίων κεφαλαίων ανήλθε σε 18% και η διοίκηση αναμένει ότι το καθαρό επιτοκιακό περιθώριο θα ξεπεράσει το 3%, κορυφώνοντας στο Β΄ εξάμηνο.

Η Εθνική διαθέτει την ιδανική δομή ισολογισμού στην τρέχουσα οικονομική συγκυρία, με το χαμηλότερο ποσοστό προθεσμιακών στο μείγμα καταθέσεων (20%), πλεονάζουσα ρευστότητα 7 δισ. ευρώ και μηδενική σχεδόν εξάρτηση από την ΕΚΤ. Επιπρόσθετα, ενίσχυσε το επενδυτικό της χαρτοφυλάκιο κατά 2,25 δισ. ευρώ στο πρώτο εξάμηνο, «φορτώνοντας» χρεόγραφα με υψηλές αποδόσεις, τα οποία ενίσχυσαν τα καθαρά έσοδα από τόκους.

Στη δεύτερη πλεονεκτικότερη θέση, από πλευράς δομής ισολογισμού, βρίσκεται η Πειραιώς, με τις προθεσμιακές να συμμετέχουν στις 30 Ιουνίου κατά 23,1% στο μείγμα καταθέσεων. Διαθέτει, επίσης, πλεονάζουσα ρευστότητα άνω των 3 δισ. ευρώ.

Η Eurobank καλύπτει το ντεσαβαντάζ, ως προς το κόστος χρηματοδότησης, έναντι Εθνικής και Πειραιώς, από τις σημαντικές –συγκριτικά με τον ανταγωνισμό- διεθνείς δραστηριότητες. Κύπρος και δευτερευόντως Βουλγαρία συνεισφέρουν σημαντικά κέρδη στον ενοποιημένο ισολογισμό, δουλεύοντας με καθαρό επιτοκιακό περιθώριο υψηλότερο της μητρικής.

Δεν είναι τυχαίο ότι η διοίκησή της επανέλαβε πως προτεραιότητα παραμένει η ενίσχυση της παρουσίας της στις βασικές αγορές εξωτερικού (Κύπρος, Βουλγαρία), όπως φυσικά και η επαναγορά του 1,4% από το ΤΧΣ. Η σημαντική αύξηση κερδοφορίας και παραγωγής εσωτερικού κεφαλαίου κατέστησε σχεδόν μη διακριτή την επίπτωση από την επάνοδο της Eurobank στην τυποποημένη μέθοδο υπολογισμού του σταθμισμένου σε κίνδυνο ενεργητικού, παρ’ ότι αυτό αυξήθηκε κατά σχεδόν 2 δισ. ευρώ το εξάμηνο Ιανουαρίου- Ιουνίου.

Η διοίκηση της Alpha εστίασε στις δυνατότητες που τις παρέχει μεσοπρόθεσμα η διατήρηση ικανοποιητικού περιθωρίου στις εταιρικές χορηγήσεις. Το μέσο spread διαμορφώθηκε, το Β’ τρίμηνο σε 3,05% από 3,07% στο Q1 και 3,14% στο Q4 του 2022. Από το δεύτερο τρίμηνο του 2022 (3,5%) έχει υποχωρήσει κατά 45μ.β.

Τέλος, η ταξινόμηση των δανείων της Avramar στα μη εξυπηρετούμενα ανοίγματα οδήγησε σε αύξηση των προβλέψεων για τις τέσσερις συστημικές τράπεζες ανάλογα με το βαθμό του ανοίγματος (σ.σ. μεγαλύτερος για Πειραιώς, Eurobank, αισθητά μικρότερος για ΕΤΕ και Alpha).