Οι κυβερνήσεις διεθνώς σπεύδουν για τις ηλεκτρονικές πληρωμές

Στην 39η θέση μεταξύ μεταξύ 73 χωρών για τις οποίες εξετάζεται το επίπεδο στήριξης της κυβέρνησης στις ηλεκτρονικές πληρωμές κατατάσσεται η Ελλάδα, με βάση την ετήσια έρευνα Government E-Payments Adoption Ranking (GEAR) που πραγματοποιούν ο Economist Intelligence Unit (EIU) και η Visa.

Η έρευνα αξιολογεί, με βαθμολογία από 0 έως 100 διάφορους τομείς των ηλεκτρονικών πληρωμών, με τη χώρα μας να παίρνει εξαιρετική βαθμολογία (93,9 στα 100) στις δυνατότητες ηλεκτρονικών πληρωμών μεταξύ δημοσίου και επιχειρήσεων.

Υψηλή βαθμολογία (79,2 στα 100) παίρνει και στις ηλεκτρονικές πληρωμές ιδιωτών προς το Δημόσιο, αφού ως γνωστόν λειτουργεί η πλατφόρμα του Taxis και οι ψηφιακές υπηρεσίες του ΕΦΚΑ, ενώ θετικά συμβάλλει και η λειτουργία του ηλεκτρονικού εισιτηρίου. Συνολικά η χώρα μας συγκεντρώνει 67,9 βαθμούς, με πρώτη τη Νορβηγία (89,7 βαθμούς) και τελευταίο το Ιράκ (9,8 βαθμούς). Στη δεύτερη θέση βρίσκεται η Γαλλία (89,4 βαθμούς), στην τρίτη η Δανία (88,8), στην τέταρτη ο Καναδάς (88,6) και στην πέμπτη η Αυστραλία (88,1).

Ο δείκτης GEAR, που δημιουργήθηκε από τον EIU το 2007, αξιολογεί τα μέτρα που λαμβάνουν οι κυβερνήσεις για να ενισχύσουν τις ηλεκτρονικές πληρωμές. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται η διαθεσιμότητα ηλεκτρονικών πληρωμών προς υπηρεσίες του δημοσίου, αλλά και οι πολιτικές που ενισχύουν τις πληρωμές μέσα από ηλεκτρονικές πλατφόρμες (όπως π.χ. οι επενδύσεις σε υποδομές τηλεπικοινωνιών). Οι αναλυτές χρησιμοποιούν 45 διαφορετικούς δείκτες σε επτά διαφορετικές κατηγορίες, που ξεκινούν από το επίπεδο των υπηρεσιών προς τους πολίτες και φτάνουν μέχρι την κυβερνητική στρατηγική για τις ηλεκτρονικές πληρωμές.

Από τη φετινή έρευνα προκύπτει πως οι χώρες που βρίσκονται στις κορυφαίες θέσεις διαθέτουν εξαιρετικά εξελιγμένα οικοσυστήματα ηλεκτρονικών πληρωμών, αναπτυγμένες υποδομές, σαφή στρατηγική, αλλά και ανταγωνισμό από διαφορετικούς παίκτες.

Η Νορβηγία, η Γαλλία και η Δανία, που βρίσκονται στην πρώτη τριάδα της κατάταξης, «προσπαθούν να υιοθετήσουν τις τελευταίες οικονομικές και τεχνολογικές εξελίξεις την ίδια στιγμή που διατηρούν ένα περιβάλλον που επιτρέπει τη συμμετοχή ολόκληρης της κοινωνίας».

Η κινητήριος δύναμη

Οι αναλυτές επισημαίνουν πως οι καλές διεθνείς πρακτικές υιοθετούνται από τις κυβερνήσεις με δύο στόχους: να βελτιώσουν την παροχή υπηρεσιών προς τους πολίτες, αλλά και τη διαδικασία είσπραξης φόρων και τελών που καταβάλλουν οι φορολογούμενοι. Μάλιστα, η διαφορά ανάμεσα στις διάφορες χώρες, με βάση τα ετήσια αποτελέσματα του δείκτη GEAR, μικραίνει, εξέλιξη που δείχνει πως οι κυβερνήσεις ανά τον κόσμο όχι μόνο εφαρμόζουν τα καλά παραδείγματα άλλων χωρών στις ηλεκτρονικές πληρωμές, αλλά ενίοτε καινοτομούν και βρίσκουν πιο αποδοτικές λύσεις που ταιριάζουν στις ανάγκες τους, καθώς προσπαθούν να μειώσουν το λειτουργικό κόστος, να ενισχύσουν την ασφάλεια, να διευρύνουν τη φορολογική βάση, να ενισχύσουν την ανάπτυξη και να επικεντρωθούν σε αυτούς που έχουν πραγματικά ανάγκη.

Σε πολλές περιπτώσεις, όπως επισημαίνεται, «οι καινοτομίες προωθούνται τόσο από την κυβέρνηση όσο και από την αγορά, ενίοτε με τις δύο πλευρές να συνεργάζονται για την παροχή ψηφιακών λύσεων – παραδείγματα αποτελούν τα ηλεκτρονικά συστήματα ταυτοποίησης που χρησιμοποιεί το Κατάρ, σε συνεργασία με την Gemalto, μια διεθνή εταιρεία ψηφιακής ασφάλειας, και η Σουηδία, η κυβέρνηση της οποίας συνεργάζεται με την Telia, τη μεγαλύτερη εταιρεία κινητής τηλεφωνίας στη χώρα».

Την ίδια στιγμή, πάντως, η απόσταση ανάμεσα στις χώρες που διαθέτουν εξελιγμένες τηλεπικοινωνιακές / τεχνολογικές υποδομές και στους υπόλοιπους διευρύνεται. Σήμερα περισσότερο από το 80% των κρατών που συμμετείχαν στην έρευνα διαθέτουν δίκτυα κινητής τηλεφωνίας τέταρτης γενιάς (4G) τουλάχιστον στο 50% της χώρας και σχεδόν το 80% προσφέρουν δωρεάν πρόσβαση στο Διαδίκτυο μέσω Wi-Fi τουλάχιστον στη μεγαλύτερη πόλη τους. Όμως, αρκετές χώρες, από το Ιράκ μέχρι τη Μοζαμβίκη βρίσκονται πολύ χαμηλότερα, με αποτέλεσμα να μεγαλώνει η απόσταση που τις χωρίζει λ.χ. από τη Νότια Κορέα η οποία εξακολουθεί να πρωτοπορεί σε πολλά μέτωπα της τεχνολογίας.

Ενα case study από «φτωχή» χώρα

Οι καινοτομίες στον τομέα των ηλεκτρονικών πληρωμών είναι πιθανόν να έρθουν σήμερα τόσο από αναπτυσσόμενες οικονομίες όσο και από ώριμες. Τα στοιχεία δείχνουν πως οι πλουσιότερες χώρες έχουν και τα πιο εξελιγμένα συστήματα e-payments. Όμως, για πρώτη φορά η φετινή έρευνα του EIU δείχνει πως φτωχότερες χώρες μπορούν να παρουσιάσουν λύσεις ηλεκτρονικών πληρωμών αρκετά εξελιγμένες, με πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα το πρόγραμμα Bolsa Familia της Βραζιλίας. Το τελευταίο αποτελεί πλέον case study για το πώς μπορεί μια κυβέρνηση να αναπτύξει ένα ηλεκτρονικό σύστημα για τη διαχείριση της πολιτικής επιδομάτων προς τους φτωχούς.

Το πρόγραμμα Bolsa Familia («Η Τσάντα της Οικογένειας») παρέχει επιδόματα στους φτωχούς της Βραζιλίας και η αποδοτικότητά του (που οδήγησε τους «New York Times» στο να γράψουν πως «πιθανά είναι το πιο σημαντικό κυβερνητικό πρόγραμμα αντιμετώπισης της φτώχειας που έχει γνωρίζει ο πλανήτης») συνδέεται με το ηλεκτρονικό σύστημα Cadastro Unico.

Το σύστημα διαχειρίζεται και ενημερώνει ταχύτατα πληροφορίες για τα νοικοκυριά, το εισόδημά τους, αλλά και τις διευθύνσεις τους, με δυνατότητα για υποστήριξη ακόμα και αυτών που ζουν σε φαβέλες ή δεν έχουν μόνιμη κατοικία. Σειρά άλλων παραμέτρων, επιτρέπει, επίσης, στο δημόσιο να καθορίζει το επίπεδο του επιδόματος κ.ά.