Επέστρεψαν 10 δισ. καταθέσεις πέρσι αλλά…

Με υψηλότερο ρυθμό, από αυτόν που ανέμεναν οι διοικήσεις των τραπεζών, κινήθηκαν, κατά τη διάρκεια της περσινής χρονιάς, οι καθαρές εισροές καταθέσεων από το εξωτερικό, καθώς και από θυρίδες και μπαούλα, τάση, όμως, που αντιστράφηκε, πλήρως, στο πρώτο δίμηνο της φετινής χρονιάς.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της ετήσιας έκθεσης της Τράπεζας της Ελλάδος, πέρσι καταγράφηκε επιστροφή στα γκισέ των εγχώριων τραπεζών αποθησαυρισμένων τραπεζογραμματίων (σ.σ χρήματά που παρέμεναν σε θυρίδες και θησαυροφυλάκια), ύψους 5,1 δισ. ευρώ.

Επιπρόσθετα, κατά το διάστημα Ιανουαρίου- Νοεμβρίου 2016 επαναπατρίστηκαν από το εξωτερικό κεφάλαια, ύψους 5 δισ. ευρώ. Εξ αυτών τα 2,4 δισ. ευρώ είχαν τοποθετηθεί σε επενδυτικά προιόντα, τα οποία είχαν εκδοθεί στο εξωτερικό, ενώ τα 2,6 δισ. ευρώ ήταν καταθέσεις, που επανήλθαν στην Ελλάδα.

Το μέσο μηνιαίο ύψος των καθαρών εισροών αποθησαυρισμένων τραπεζογραμματίωνστο εγχώριο πιστωτικό σύστημα, κατά την περίοδο Ιουλίου 2015 -Δεκεμβρίου 2016, προσέγγισε τα 430 εκατ. ευρώ, ενώ το μέσο μηνιαίο ύψος των επιστρεφόντων από το εξωτερικό κεφαλαίων, εκ μέρους επιχειρήσεων και νοικοκυριών, που κατοικούν στην Ελλάδα, μεταξύ Ιουλίου 2015 και Νοεμβρίου 2016 διαμορφώθηκε σε 470 εκατ. ευρώ.

Η επιστροφή στα γκισέ 10,1 δισ. ευρώ, κατά τη διάρκεια του 2016, οφείλεται πρωτίστως στη βελτίωση του κλίματος, μετά την ολοκλήρωση της πρώτης αξιολόγησης. Ενισχυτικά συνετέλεσε το γεγονός ότι, ήδη, από την έναρξη επιβολής των περιορισμών στην κίνηση κεφαλαίων, τον Ιούλιο του 2016, δόθηκε η δυνατότητα σε όσους επαναπατρίζουν κεφάλαια από το εξωτερικό να μπορούν να τα επανεξάγουν στο ακέραιο.

Η δυνατότητα απεριόριστων τραπεζικών αναλήψεων για χρήματα που επανήλθαν στις τράπεζες από θυρίδες και μπαούλα παρασχέθηκε πέρσι τον Ιούλιο. Μέχρι εκείνη τη στιγμή, η επιβολή ορίου στις αναλήψεις μετρητών δημιουργούσε κάποια διστακτικότητα σε σχέση με την επανακατάθεση στο τραπεζικό σύστημα κεφαλαίων που είχαν αποθησαυριστεί.

Ρόλο έπαιξαν επίσης τα αρνητικά επιτόκια στην Ευρωζώνη και οι οριακά αρνητικές αποδόσεις των Αμοιβαίων Κεφαλαίων Διαχείρισης Διαθεσίμων (money market προιόντα). Οι παραπάνω παράμετροι, σε συνδυασμό με την προσφορά ελαφρώς καλύτερων επιτοκίων από τις εγχώριες τράπεζες για καταθέσεις από νέο χρήμα ή επαναπατριζόμενα κεφάλαια, συνέβαλαν στην επιστροφή ποσού 10,1 δισ. ευρώ.

Παρά την παροχή υψηλότερων επιτοκίων σε όσους επανέφεραν καταθέσεις, το μέσο επιτόκιο της κατηγορίας μειώθηκε, πέρσι, κατά τι περισσότερο από 30 μονάδες βάσης, ενώ αποκλιμακώθηκαν και τα επιτόκια χορηγήσεων προς τις εμποροβιομηχανικές επιχειρήσεις τα οποία είχαν αυξηθεί το 2015.

Αναστροφή της τάσης το πρώτο δίμηνο της φετινής χρονιάς

Σύμφωνα με τραπεζικά στελέχη, η τάση επιστροφής κεφαλαίων από το εξωτερικό και τις θυρίδες διακόπηκε βίαια με την έναρξη της φετινής χρονιάς, λόγω των ανησυχιών, που προκαλεί η αργή πρόοδος στην ολοκλήρωση της δεύτερης αξιολόγησης και της καταστροφικής επανόδου των σεναρίων Grexit.

Ένα μέρος όσων είχαν επαναφέρει στις τράπεζες κεφάλαια, είτε από το εξωτερικό, είτε από τις θυρίδες αποφάσισε για να μειώσει το αναλαμβανόμενο ρίσκο να τα (επαν)εξάγει, τοποθετώντας τα κατά κύριο λόγο σε επενδυτικά προιόντα, που έχουν εκδοθεί στο εξωτερικό.

Η τάση φυγής, σε συνδυασμό με την έναρξη ισχύος του νέου καθεστώτος ασφαλιστικών εισφορών και νέων φορολογικών ελαφρύνσεων οδήγησε σε μείωση των καταθέσεων που ξεπερνά, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των ίδιων πηγών, τα 2 δισ. ευρώ.

Εφόσον η αξιολόγηση ολοκληρωθεί σύντομα (σ.σ ως τον Απρίλιο), οι τραπεζίτες εκτιμούν ότι οι πρώτοι μήνες της φετινής χρονιάς θα αποτελέσουν παρένθεση και η χρονιά θα κλείσει με καθαρές εισροές στις καταθέσεις από θυρίδες και εξωτερικό.

Μια τέτοια εξέλιξη, σε συνδυασμό με την προοδευτική αντιμετώπιση των κόκκινων δανείων, θα επιτρέψει να αυξηθούν οι νέες πιστώσεις προς επιχειρήσεις. Σημειώνεται ότι στο τελευταίο τρίμηνο του 2016, για πρώτη φορά μετά από αρκετό καιρό, αυξήθηκε κατά 250 εκατ. ευρώ η καθαρή (νέες πιστώσεις μείον χρεολύσια) τραπεζική χρηματοδότηση προς εμποροβιομηχανικές επιχειρήσεις.