Οι στόχοι και τα αγκάθια για κόκκινα δάνεια

Γρήγορη ολοκλήρωση της αξιολόγησης καθώς και αλλαγές στο νομοθετικό πλαίσιο, που να επιτρέπουν, αφενός, την ανάληψη πρωτοβουλιών σε πεδία που διαπιστώνονται μεγάλες συγκεντρώσεις δανείων σε καθυστέρηση και αφετέρου, την κάλυψη όσων τις τρέχουν, ζητούν οι τράπεζες προκειμένου να τεθούν φιλόδοξοι αλλά και ρεαλιστικοί στόχοι για τη μείωση των «κόκκινων» δανείων.

Παρότι η διαδικασία στοχοθέτησης έχει τυπικά ξεκινήσει, με την εποπτεία να διαρρέει την πρόθεση να τεθούν φιλόδοξοι στόχοι, όπως η μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων (Non Performing Loans NPLs) κατά 10% ετησίως την τριετία 2016-18, η πραγματικότητα, σύμφωνα με τα τραπεζικά στελέχη, είναι πιο «γκρίζα».

Η καθυστέρηση της αξιολόγησης και το κλίμα αβεβαιότητας έχει ως αποτέλεσμα να διατηρείται ο κίνδυνος τυπικά ενήμερα, σήμερα, δάνεια που έχουν ρυθμισθεί ή απομειωθεί να μετατραπούν σε μη εξυπηρετούμενα.

Το ύψος των ρυθμισμένων και απομειωμένων δανείων ανέρχεται σε περίπου 21 δισ. ευρώ, εκ των οποίων περίπου τα μισά (10 δισ.) αφορούν σε μεγάλες επιχειρήσεις, τα 7 δισ. σε στεγαστικά, 3 δισ. σε μικρές επιχειρήσεις και 1 δισ. σε καταναλωτικά. Οι τράπεζες φοβούνται το ενδεχόμενο εκτίναξης της αβεβαιότητας εξαιτίας της παράτασης στη διαπραγμάτευση έως τον Μάιο ή και τον Ιούνιο.

Το παρελθόν διδάσκει ότι σε ανάλογες καταστάσεις σημαντικό μέρος των ρυθμισμένων δανείων εμφανίζει καθυστέρηση άνω των 90 ημερών, αυξάνοντας τα NPLs, είτε λόγω των οικονομικών επιπτώσεων, είτε λόγω της στάσης αναμονής που τηρούν οι δανειολήπτες.

Επιπρόσθετα, οι τράπεζες έχουν επισημάνει στην ΤτΕ και στον Ενιαίο Εποπτικό Μηχανισμό ότι για να τεθούν φιλόδοξοι στόχοι μείωσης των μη εξυπηρετούμενων δανείων θα πρέπει να υπάρξουν νομοθετικές παρεμβάσεις, που να επιτρέπουν την άσκηση αποτελεσματικών πολιτικών ρυθμίσεων στα δάνεια λιανικής τραπεζικής.

Τα δύο πεδία που εμφανίζονται σήμερα με σημαντικά προβλήματα στην άσκηση πολιτικής ανάκτησης δανείων σε καθυστέρηση είναι, σύμφωνα με τραπεζικά στελέχη, τα δάνεια προς μικρομεσαίες επιχειρήσεις και αυτά των οποίων οι δανειολήπτες έχουν αιτηθεί προστασίας από τις διατάξεις του νόμου Κατσέλη.

Σε αυτές τις δύο περιοχές έχουν συγκεντρωθεί μη εξυπηρετούμενα δάνεια της τάξης των 35 δισ. ευρώ, όταν το σύνολο των NPLs ανερχόταν, με στοιχεία 30/9, στα 72 δισ. ευρώ και τα μη εξυπηρετούμενα ανοίγματα (Non Performing Exposures - NPEs) πλησίαζαν τα 100 δισ. ευρώ.

Τι προτείνουν οι τράπεζες

Οι τράπεζες προτείνουν, όπως έγραψε το Euro2day, να υπάρξουν αλλαγές στον νόμο Δένδια που να επιτρέπουν την οριζόντια διαγραφή απαιτήσεων που έχουν τράπεζες, εφορία και ταμεία, για εκείνες από τις επιχειρήσεις οι οποίες θα φανούν συνεπείς στην αποπληρωμή του εναπομείναντος ρυθμισμένου χρέους.

Επιπρόσθετα, ζητούν βελτιώσεις στον νόμο Κατσέλη, ώστε να καταστεί λειτουργικότερος στην κατεύθυνση παροχής προστασίας σε όσους πραγματικά έχουν ανάγκη. Όπως είναι σήμερα ο νόμος δεν επιτρέπεται η άσκηση πίεσης από τις τράπεζες σε δανειολήπτες που έχουν προσφύγει στην προστασία του νόμου, αλλά εικάζεται από τις τράπεζες ότι διαθέτουν οικονομική ή περιουσιακή κατάσταση ικανή για να αποπληρώσουν τα δάνεια σε καθυστέρηση.

Αυτή η αδυναμία εξηγεί γιατί για δάνεια που είναι σε βαθιά καθυστέρηση οι τράπεζες δεν έχουν προχωρήσει για όλα σε περαιτέρω ενέργειες (διαταγή πληρωμής, μέτρα αναγκαστικής εκποίησης).

Τέλος, οι τράπεζες θέτουν θέμα νομικής προστασίας για τα στελέχη που θα επιφορτιστούν να τρέξουν την υλοποίηση των στόχων μείωσης των μη εξυπηρετούμενων δανείων. «Ποιος θα βάλει υπογραφή για διαγραφή χρέους, που πιθανώς θα απαιτηθεί προκειμένου να ρυθμιστούν δάνεια, τη στιγμή που ασκούνται διώξεις για δάνεια τυπικά ενήμερα;» αναρωτιέται υψηλόβαθμο στέλεχος τράπεζας, κάνοντας λόγο για ποινικοποίηση του banking.

Μικρό καλάθι για φέτος

Με δεδομένη την καθυστέρηση στην αξιολόγηση, αλλά και το γεγονός ότι η αναφορά τριμηνιαίων εκθέσεων ξεκινά από τα μέσα της χρονιάς, οι στόχοι μείωσης των κόκκινων δανείων για την τρέχουσα χρήση θα αντικατοπτρίζουν τις εκτιμήσεις που εμπεριέχουν οι προϋπολογισμοί των τραπεζών.

Αυτό σημαίνει ότι για φέτος οι στόχοι θα είναι ήπιοι και θα προέλθουν κυρίως από τις μακροπρόθεσμου ορίζοντα ρυθμίσεις επιχειρηματικών δανείων που είναι σε καθυστέρηση. Δείγματα της παραπάνω στρατηγικής έχουν δοθεί, ήδη, με την πρόοδο για την είσοδο στρατηγικού επενδυτή στη Νίκας, την καταρχήν αποδοχή από τις τράπεζες της συμφωνίας αναδιάρθρωσης της ΜΕΒΓΑΛ και την αναδιάρθρωση δανείων αλυσίδων super market.

Όπως δείχνουν και τα παραπάνω παραδείγματα, προτεραιότητα αποτελούν επίσης τα δάνεια που είναι σε βαθιά καθυστέρηση και αφορούν, ως κοινοπρακτικά, περισσότερες από μία τράπεζες. Οι ρυθμίσεις θα μειώσουν τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια, όχι όμως και τη μη εξυπηρετούμενη έκθεση (NPEs). Αυτή θα μειωθεί όταν παρέλθουν 12 μήνες συνεπούς εξυπηρέτησης για δάνεια που έχουν ρυθμισθεί φέτος.