Σε συμπληγάδες η κυβέρνηση για τον αιγιαλό

Σοβαρά προβλήματα στην κυβερνητική συνοχή προκαλεί το σχέδιο νόμου του υπουργείου Οικονομικών για τον αιγιαλό και την παραλία, για το οποίο η δημόσια διαβούλευση παρατάθηκε μέχρι τις 13 Μαΐου. Την ίδια στιγμή που βουλευτές της Ν.Δ., όπως η Φ. Πιπιλή, δηλώνουν πως δεν θα το ψηφίσουν επειδή το θεωρούν αντισυνταγματικό και επειδή περιέχει διατάξεις καταστροφικές για τις παραλίες, στην κυβέρνηση και στο Ταμείο Ιδιωτικοποιήσεων (ΤΑΙΠΕΔ) επισημαίνουν πως η υλοποίηση σειράς παραχωρήσεων ακινήτων (από τις μαρίνες μέχρι το Ελληνικό) συνδέεται με το συγκεκριμένο νομοσχέδιο.

Για να περιορίσουν τις αντιδράσεις, στην κυβέρνηση υποστηρίζουν πως πρόκειται για μεταβατικό πλαίσιο, το οποίο θα οριστικοποιηθεί το 2015.

Όμως, το συνολικό πακέτο τακτοποίησης των κρατικών ακινήτων (μαζί με δύο άλλα σχέδια νόμου του υπουργείου Οικονομικών, που κατατέθηκαν ταυτόχρονα τη Μεγάλη Πέμπτη, για τα καταπατημένα και τον εξωδικαστικό συμβιβασμό σε διεκδικούμενα ακίνητα) είναι μνημονιακή υποχρέωση και απαραίτητη προϋπόθεση για την ολοκλήρωση πωλήσεων και παραχωρήσεων ακινήτων αξίας εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ, μέσω του ΤΑΙΠΕΔ.

«Χωρίς τις ρυθμίσεις δεν μπορούν να γίνουν οι επενδύσεις και συνεπώς είτε θα αποχωρήσουν οι επενδυτές, είτε δεν θα υπάρξουν ενδιαφερόμενοι στους διαγωνισμούς» λέει η μία πλευρά. Από το γεγονός πως οι ρυθμίσεις αφορούν κυρίως θέματα ιδιωτικοποιήσεων και τακτοποίησης ακινήτων (δηλαδή και εισπρακτικούς σκοπούς) εξηγείται και το γεγονός ότι το συγκεκριμένο σχέδιο νόμου κατατέθηκε από το υπουργείο Οικονομικών και όχι από το υπουργείο Περιβάλλοντος που είναι αρμοδιότερο για την προστασία του αιγιαλού και των παραλιών. Οι ρυθμίσεις για τον λεγόμενο παλαιό αιγιαλό είναι, επίσης, σαφές πως συνδέονται με τα σχέδια παραχώρησης κρατικών ακινήτων, αφού στην ουσία επιτρέπουν στο ΤΑΙΠΕΔ να μεταβιβάσει και να παραχωρήσει τμήματά του.

Για παράδειγμα, στο σχέδιο νόμου περιέχονται και ειδικές διατάξεις, που αφορούν αποκλειστικά τις μεγάλες τουριστικές επενδύσεις που θα υλοποιηθούν μέσω ειδικού χωροταξικού σχεδίου, ΕΣΧΑΔΑ ή ΕΣΧΑΣΕ (π.χ. Αστέρας, Ελληνικό, Αφάντου στη Ρόδο και άλλες παραχωρήσεις - πωλήσεις ΤΑΙΠΕΔ). Ειδικά για τις συγκεκριμένες επενδύσεις, επιτρέπεται η επιχωμάτωση, δηλαδή το μπάζωμα, «θαλάσσιου χώρου για την εξυπηρέτηση επιχειρηματικής δραστηριότητας».

Περιέχονται επίσης άλλες διατάξεις που συνδέονται με τους διαγωνισμούς του ΤΑΙΠΕΔ για την πολυετή παραχώρηση περισσότερων από 40 τουριστικών λιμένων (μαρινών) ανά την Ελλάδα.

Οι αντιρρήσεις

Όμως, οι αντιδράσεις ειδικά στο σχέδιο νόμου για τον αιγιαλό είναι σφοδρότατες, από περιβαλλοντικές οργανώσεις, βουλευτές και τοπικούς παράγοντες. Από τα εκατοντάδες σχόλια που έχουν κατατεθεί στη διάρκεια της δημόσιας διαβούλευσης προκύπτει πως οι αντιρρήσεις επικεντρώνονται σε τέσσερα σημεία:

Πρώτον, στο γεγονός πως με το σχέδιο νόμου αφαιρούνται οι σημερινοί περιορισμοί στην έκταση της παραλίας που μπορεί να παραχωρηθεί για «απλή» χρήση. Σήμερα υπήρχε το όριο των 500 τετραγωνικών μέτρων, αλλά και η υποχρέωση για ελεύθερες ζώνες 100 μέτρων.

Δεύτερον, όσοι αντιδρούν υποστηρίζουν πως στο σχέδιο νόμου δεν υπάρχει ρητή απαγόρευση παραχώρησης αιγιαλού και παραλίας για αποκλειστική χρήση, ούτε και σαφείς αναφορές στην υποχρέωση ελεύθερης και απρόσκοπτης πρόσβασης των πολιτών στον αιγιαλό.

Τρίτον, επισημαίνουν πως διευκολύνεται η δημιουργία μόνιμων κατασκευών από ιδιώτες γαι επιχειρηματικούς σκοπούς με αποτέλεσμα «οι ξενοδοχειακές μονάδες να μπορούν να επεκτείνουν μόνιμα τις εγκαταστάσεις τους προς τη θάλασσα».

Τέταρτον, υπάρχουν αντιδράσεις από όσους θεωρούν πως με το σχέδιο νόμου παρέχεται η δυνατότητα νομιμοποίησης αυθαίρετων κατασκευών (με την καταβολή αποζημίωσης) που βρίσκονται σε παραλία και αιγιαλό στην περίπτωση που χρησιμοποιούνται για επιχειρηματικούς σκοπούς.

Μηχανικοί και άλλοι παράγοντες που παρακολουθούν χρόνια την υπόθεση υποστηρίζουν, και το κατέθεσαν στη δημόσια διαβούλευση, πως αντίστοιχο σχέδιο νόμου με ανάλογο περιεχόμενο είχε κατατεθεί και το 2006 και αποσύρθηκε όπως-όπως γιατί είχαν υπάρξει σφοδρές αντιδράσεις από θεσμικούς και άλλους φορείς.

Νωρίτερα είχαν κατατεθεί άλλα δύο σχέδια νόμου τα οποία επίσης δεν έφτασαν στην ολομέλεια της Βουλής εξαιτίας των αντιδράσεων. Οι ίδιοι αναρωτιούνται για τη χλιαρή αντίδραση (μέχρι σήμερα) των ίδιων θεσμικών παραγόντων στο υπό διαβούλευση σχέδιο νόμου. Προσθέτουν πως το σχέδιο νόμου κρατήθηκε στο συρτάρι μέχρι την τελευταία στιγμή ως επτασφράγιστο μυστικό, ενώ και το ΥΠΕΚΑ «συμφώνησε με τις διατάξεις, αν και πλήττουν το παράκτιο περιβάλλον».

Σοβαρές αντιδράσεις εκφράζονται και από την Τοπική Αυτοδιοίκηση εκπρόσωποι της οποίας θεωρούν πως με το σχέδιο νόμου χάνουν κάθε έλεγχο επί των αποφάσεων για την τύχη αιγιαλού και παραλίας. Προβλέπεται, για παράδειγμα, πως ο υπουργός μπορεί, χωρίς την έκφραση γνώμης ή την έγκριση της αυτοδιοίκησης, να παραχωρεί εκτάσεις «ακόμα και αν περιλαμβάνονται κηρυγμένοι αρχαιολογικοί χώροι, μνημεία, ιστορικοί τόποι ή προστατευόμενες περιβαλλοντικά περιοχές, τοπία ιδιαίτερου φυσικού κάλλους ή ευπαθή οικοσυστήματα...».

Η άλλη πλευρά υποστηρίζει, όμως, πως μονίμως οι τοπικοί παράγοντες αντιδρούν σε ρυθμίσεις που αφορούν μεγάλες επενδύσεις, ενίοτε υποκινούμενες από συμφέροντα που δεν θέλουν να αλλάξουν οι ισορροπίες. Προσθέτει, επίσης, πως χωρίς αλλαγές και ξεκαθάρισμα στην κρατική περιουσία και ειδικά στον αιγιαλό δύσκολα θα γίνουν οι μεγάλες επενδύσεις επί κρατικών ακινήτων μέσω του προγράμματος ιδιωτικοποιήσεων.

Σημειώνεται πως μεγάλα τμήματα παραλιακών κρατικών ακινήτων (με κορυφαίο παράδειγμα την Ηλεία) έχουν καταληφθεί από ιδιώτες που είτε έχουν χτίσει εξοχικές κατοικίες, είτε λειτουργούν τουριστικές επιχειρήσεις, χωρίς το δημόσιο να λαμβάνει αντάλλαγμα. Υποτίθεται πως τα τρία σχέδια νόμου επιλύουν και το συγκεκριμένο πρόβλημα.