Οι δυσκολίες, αλλά και τα οφέλη από τη μεγαλύτερη Σύμπραξη Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ) στη διαχείριση απορριμμάτων στην Ευρώπη, ύψους περί τα 800 εκατ. ευρώ, στο Μάντσεστερ, παρουσιάστηκαν χθες σε ειδική εκδήλωση στην Αθήνα.
Η Ελλάδα φαίνεται πως έχει πολλά κοινά με τη Μεγ. Βρετανία στον τομέα της διαχείρισης απορριμμάτων καθώς λειτουργούν ακόμα χωματερές, ενώ το ποσοστό ανακύκλωσης και ανάκτησης υλικών είναι χαμηλό.
Στη χώρα μας βρίσκονται σε εξέλιξη 13 διαγωνισμοί για κατασκευή μονάδων διαχείρισης απορριμμάτων μέσω ΣΔΙΤ, στους τέσσερις από τους οποίους έχουν επιλεγεί οι ανάδοχοι. Οι υπογραφές των συμβάσεων καθυστερούν εξαιτίας των γνωστών προβλημάτων με τη δυνατότητα χρηματοδότησης των εμπορικών τραπεζών και το άσχημο ιστορικό της Τοπικής Αυτοδιοίκησης (ΟΤΑ).
Εντύπωση προκάλεσε η χθεσινή παρέμβαση του δημάρχου Θεσσαλονίκης Γ. Μπουτάρη ο οποίος υποστήριξε, στην ίδια εκδήλωση, πως στην περίπτωση που η πολιτεία δεν βάλει ποινές στην αυτοδιοίκηση που φέρει την κύρια ευθύνη για τη διαχείριση των αποβλήτων οι ΟΤΑ θα συνεχίζουν να κρύβονται πίσω από το δάχτυλό τους και να ολιγωρούν.
Όμως ούτε και η περίπτωση του Μάντσεστερ ήταν εύκολη. Όπως υποστήριξε χθες ο Αντώνης Μαυρόπουλος, επικεφαλής των εταιρειών D-Waste και ΕΠΕΜ και πρόεδρος της Επιστημονικής Επιτροπής της Διεθνούς Ένωσης για τη Διαχείριση των Στερεών Αποβλήτων, η κατασκευή της μονάδας του Μάντσεστερ που αποτελεί τη σύμπραξη 9 τοπικών αρχών δεν ήταν ανέφελη και αντιμετώπισε αρκετά προβλήματα.
Λίγες εβδομάδες πριν υπογραφεί η σύμβαση, δύο από τις εμπορικές τράπεζες που θα χρηματοδοτούσαν το έργο υπαναχώρησαν και απαιτήθηκαν νέα παζάρια, επί έξι μήνες, προκειμένου να κλείσει η χρηματοδότηση. Στο τελικό σχήμα συμμετέχουν οι εμπορικές τράπεζες με 31%, η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ) με 23%, ενώ περί το 19% προέρχεται από ιδιωτικά κεφάλαια. «Τώρα που η Ελλάδα βρίσκεται στην κρίσιμη καμπή για τα απορρίμματα και συζητείται για πρώτη φορά ο φόρος ταφής και η συμμετοχή του τραπεζικού συστήματος για τα έργα, να πάρουμε τα θετικά από τις διαδικασίες που ακολουθήθηκαν στο Μάντσεστερ» είπε ο κ. Μαυρόπουλος.
«Τα απόβλητα παραμένουν σημαντική πρόκληση για τη Μεγ. Βρετανία καθώς υπολογίζεται πως η διαχείρισή τους στοιχίζει περί τα 3,8 δισ. ευρώ ετησίως στο δημόσιο» είπε χθες κατά τη διάρκεια της ημερίδας («ΣΔΙΤ, οι ευκαιρίες της Ελλάδας και η εμπειρία του Μάντσεστερ») που διοργάνωσε η εταιρεία ΕΠΕΜ με τη συνεργασία της Βρετανικής Πρεσβείας, ο Βρετανός Πρέσβης Τζον Κίτμερ. Ο κ. Κίτμερ τόνισε πως το Ηνωμένο Βασίλειο ακολούθησε την πολιτική του μαστιγίου και του καρότου στη διαχείριση απορριμμάτων αφού ταυτόχρονα με τις υποδομές που σχεδίασε επέβαλε και αυστηρούς φόρους και περιορισμούς με αποτέλεσμα να υπάρξει μείωση του όγκου απορριμμάτων.
«Όταν ξεκίνησε η κατασκευή των έργων στο Μάντσεστερ, το ποσοστό ανακύκλωσης ήταν μόλις 4% και σήμερα φτάνει το 42%, όταν ο στόχος ήταν η αύξηση κατά 3% ετησίως μέχρι το 2020» υποστήριξε ο διευθύνων σύμβουλος της Viridor Laing Limited Στέφεν Τζένκισον που διαχειρίζεται τη μονάδα. Ο ίδιος τόνισε πως η ανάκτηση υλικών που ήταν μηδενική στην αρχή της σύμπραξης σήμερα φτάνει το 95%».
Η Viridor Laing Limited επικράτησε στον διαγωνισμό για το μεγαλύτερο ΣΔΙΤ απορριμμάτων της Ευρώπης το 2009 κι ο κ. Τζένκισον επισήμανε πως για προχωρήσουν τέτοια έργα απαιτείται («είναι βασική προϋπόθεση» είπε) διακομματική συναίνεση. Η μονάδα εξυπηρετεί 1 εκατομμύριο νοικοκυριά και διαχειρίζεται το 5% των απορριμμάτων της Μεγ. Βρετανίας, με έμφαση στην πρόληψη, στη διαλογή στην πηγή, την ανακύκλωση και την ανάκτηση υλικών. Στις υποδομές που κατασκευάστηκαν περιλαμβάνεται και θερμική μονάδα παραγωγής ηλεκτρισμού και ατμού.
Για την Ελλάδα, ο ειδικός γραμματέας ΣΔΙΤ Ν. Μαντζούφας είπε χθες πως «παρά τα προβλήματα της οικονομίας και του τραπεζικού συστήματος, οι τράπεζες ανταποκρίνονται». Ήδη έχει εξασφαλιστεί η συμμετοχή μίας τράπεζας σε έναν από τους εν εξελίξει διαγωνισμούς, όπως και της ΕΤΕπ για τη μονάδα της Δυτικής Μακεδονίας, η οποία πρόσφατα βραβεύτηκε ως το καλύτερο παγκοσμίως έργο απορριμμάτων είπε ο κ. Μαντζούφας.
Ο ίδιος πρόσθεσε πως εναλλακτική λύση χρηματοδότησης θα αποτελέσει το ταμείο Jessica που αποτελείται από κοινοτικούς πόρους που χορηγούνται ως δανειακά κεφάλαια. Ο κ. Μαντζούφας δήλωσε ότι από τις 13 ΣΔΙΤ που είναι σε εξέλιξη 4 έχουν αναδόχους (Σέρρες, Ηλεία, Δυτική Μακεδονία, Πελοπόννησος).