Στο προηγούμενο σχόλιο εκφράσαμε την άποψη ότι είναι πολύ πιθανό να «ξύνουμε τον πάτο του βαρελιού της οικονομικής κρίσης», στο οποίο έχει πέσει η χώρα τα τελευταία οκτώ χρόνια.

Στην εβδομάδα που μεσολάβησε, έγινε άμεσα ορατό ότι έχει υπάρξει μια αλλαγή ψυχολογίας τόσο στην αγορά ομολόγων όσο και στο Χρηματιστήριο, ενώ αισιόδοξες δηλώσεις που καταδεικνύουν την αλλαγή κλίματος που έχει ξεκινήσει, έγιναν και από αρκετούς επιχειρηματίες.

Με άλλα λόγια, είναι προφανές ότι υπάρχει μια μεταστροφή προς θετικές προσδοκίες, καθώς «η αγορά», τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό, αρχίζει να προεξοφλεί εξελίξεις στο θέμα του χρέους και της ένταξης των ομολόγων της χώρας στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης (QE) της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.

Επτά χρόνια μετά την υπογραφή του πρώτου μνημονίου, την 8η Μαΐου του 2010, κι αμέσως μετά την ανακοίνωση της συμφωνίας με τους εκπροσώπους των θεσμών (που αναμένεται να επικυρωθεί στο προσεχές Eurogroup), υπάρχει για πρώτη φορά η αίσθηση, σε έμπειρους παράγοντες της αγοράς, ότι ενδεχομένως αυτό το διάστημα «ξύνουμε τον πάτο του βαρελιού» της ελληνικής κρίσης.

Με την προϋπόθεση όμως ότι η Ελλάδα θα λάβει σύντομα το απαραίτητο «αντίδωρο» στο θέμα του χρέους, ήτοι μια υπόσχεση για την αναδιάρθρωσή του, αρκετά σαφή ώστε να επιτρέψει στον πρόεδρο της ΕΚΤ να εντάξει τη χώρα μας στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης, το περίφημο πλέον QE. Και με δεύτερη -αλλά εξίσου απαραίτητη- προϋπόθεση ότι η κυβέρνηση θα κινητοποιηθεί προκειμένου να ενισχύσει τις επενδύσεις και την ανάπτυξη, είτε πρόκειται για ξένους, είτε για Έλληνες επενδυτές και επιχειρηματίες.

Πολλά λέγονται και άλλα τόσα γράφονται το τελευταίο διάστημα, για το θέμα της μείωσης του αφορολόγητου που εμφανίζεται να πλήττει ασθενέστερες εισοδηματικά τάξεις, οι οποίες μέχρι τώρα απέφευγαν τη φορολογική επιβάρυνση.

Μια προσεκτική ματιά, όμως, στα επίσημα στοιχεία των φορολογικών δηλώσεων του 2016 (χρήση 2015) αρκεί για να δείξει ότι κάτι περίεργο συμβαίνει στη χώρα της φαιδράς πορτοκαλέας. Διότι, σύμφωνα με τα εισοδήματα που δηλώθηκαν, σχεδόν το 40% των ελληνικών νοικοκυριών, ποσοστό δηλαδή κατά πολύ υψηλότερο από αυτό της ανεργίας, εμφανίζεται να ζει σχεδόν με… αέρα! Διότι το δηλωθέν εισόδημα «έως 5.000 ευρώ» μεταφράζεται σε ένα ποσό της τάξεως των 400 ευρώ τον μήνα και κάτω…

Είναι κοινό μυστικό ότι ο τουρισμός είναι ο τομέας που παρουσιάζει την πιο σημαντική -και οικονομικά ουσιαστική για το ΑΕΠ- άνοδο στα χρόνια της κρίσης. Άνοδο που διαχέεται και σε πλήθος άλλων τομέων της οικονομίας, αυξάνοντας τη ζήτηση για αγροτικά και βιομηχανικά προϊόντα, καθώς και για διαφόρων ειδών υπηρεσίες. Για φέτος δε, αναμένεται νέο ρεκόρ αφίξεων, καθώς οι προκρατήσεις κινήθηκαν σε εντυπωσιακά επίπεδα. Σε σημείο που ορισμένες μονάδες έχουν ήδη σχεδόν «κλείσει» τη δυναμικότητά τους.

Μέσα στο πλαίσιο αυτών των «καλών νέων» έχει όμως νόημα να θέσουμε μερικά καίρια ερωτήματα:

Δεδομένου ότι η τρέχουσα διαπραγμάτευση (που όλοι ελπίζουν ότι σύντομα θα κλείσει επίσημα και οριστικά, για να μην εκτροχιαστεί πλήρως η πορεία της οικονομίας) περιλαμβάνει μια σειρά από θετικά αντίμετρα, τα οποία θα εφαρμοστούν ΜΟΝΟΝ εφόσον πιαστούν οι στόχοι για τα πλεονάσματα, γίνεται σαφές ότι υπάρχουν δύο και μόνο δρόμοι για τις εξελίξεις την επόμενη τριετία.

-Είτε η οικονομία θα πιάσει τους στόχους και θα εφαρμοστούν προσεχώς τα θετικά αντίμετρα, γεγονός που προϋποθέτει πολύ σημαντική αναπτυξιακή δυναμική, ώστε να μεγαλώσει η «πίτα», μια και δεν υπάρχουν περιθώρια μεγάλης μείωσης των δαπανών ή αύξησης των φόρων. Διόλου τυχαία η πίεση του πρωθυπουργού στους υπουργούς στο υπουργικό συμβούλιο της προηγούμενης εβδομάδας για τις επενδύσεις.