Γιώργος Παπανικολάου

Διευθυντής του Euro2day.gr και της Media2day, σκοπευτής, σύζυγος και πατέρας. Στο χρόνο που περισσεύει, σκέφτομαι, συζητάω και διαβάζω, όχι απαραίτητα με αυτή τη σειρά.

Αποποίηση ευθυνών

Οι αριθμοί κυριολεκτικά τρομάζουν. Ακόμη και για τα δεδομένα της Ευρώπης, που είναι πλέον κυριολεκτικά «Γηραιά Ήπειρος», με διάμεση ηλικία τα 42 έτη έναντι 35 της Βόρειας Αμερικής, 31 της Ασίας και… 18 της Αφρικής, ο πληθυσμός του έθνους μας απειλείται με ραγδαία συρρίκνωση τις επόμενες δεκαετίες.

Σύμφωνα με τις προβλέψεις πρόσφατης έρευνας του ΙΟΒΕ, στο βασικό σενάριο των προβολών, η Ελλάδα θα υποστεί πληθυσμιακή μείωση κατά… 24% έως το 2100, σε σύγκριση με 5% κατά μέσο όρο για την Ευρωζώνη!

Πάντα κατά την ίδια μελέτη, «σε ένα βασικό σενάριο, όπου οι δημογραφικές τάσεις στην Ελλάδα συγκλίνουν μόνο ελαφρά με την υπόλοιπη Ευρώπη, αλλά η γήρανση και η πτωτική τάση του πληθυσμού παραμένουν, το 2100 αναμένεται το πραγματικό ΑΕΠ να έχει μειωθεί κατά €58 δισ. ή 31% σε σχέση με το 2019, η απασχόληση κατά 2,1 εκατομμύρια άτομα (ή 48%), τα δημοσιονομικά έσοδα κατά €14 δισ. (ή 19%) και το πραγματικό κατά κεφαλήν ΑΕΠ κατά περίπου €1.740 (ή 10%). Οι δημογραφικές εξελίξεις δημιουργούν πολύ σοβαρές προκλήσεις και για μια σειρά από τομείς κοινωνικής πολιτικής, όπως η υγεία, οι συντάξεις, η εκπαίδευση και η αγορά εργασίας».

Ο τίτλος του άρθρου ίσως ξαφνιάσει ορισμένους αναγνώστες, δεδομένης της κυριαρχίας που έχει η φιλο-ουκρανική δημοσιότητα σε όλα σχεδόν τα Μέσα Ενημέρωσης, στην Ελλάδα, την Ευρώπη και τις ΗΠΑ. Ωστόσο, η ψύχραιμη και όσο το δυνατόν πιο αντικειμενική προσέγγιση είναι, κατά την άποψη του υπογράφοντος, πολύ πιο χρήσιμη από εκείνη που επηρεάζεται από οποιουδήποτε είδους σκοπιμότητες, όσο θεμιτές κι αν είναι.

Πριν εξηγήσουμε όμως γιατί ο Πούτιν μάλλον θα νικήσει στο πεδίο της μάχης, θα πρέπει να προσδιορίσουμε με σαφήνεια τι συνιστά νίκη και τι ήττα για τις αντιμαχόμενες πλευρές, αλλά και τι συμβαίνει ως σήμερα «επί του πεδίου».

To «Τέλος της Ιστορίας» του Αμερικανού πολιτικού επιστήμονα Φράνσις Φουκουγιάμα κυκλοφόρησε ως εκτενές άρθρο το 1989, λίγoυς μήνες πριν από την πτώση του Τείχους του Βερολίνου, με κεντρικό επιχείρημα ότι οι Δυτικές ιδέες και οικονομικές πρακτικές μαζί με τη Δυτικού τύπου Δημοκρατία θα επικρατήσουν σε παγκόσμιο επίπεδο, επιφέροντας σταδιακά το τέλος της πολυτάραχης συγκρουσιακής ιστορίας του κόσμου, σε έναν πλανήτη οικονομικά και ιδεολογικά διασυνδεδεμένο. Το περίπου ομότιτλο βιβλίο κυκλοφόρησε το 1992, μετά την κατάρρευση της ΕΣΣΔ και του Συμφώνου της Βαρσοβίας, με πολύ μεγάλη επιτυχία και σημαντική επιρροή στις δυτικές «ελίτ» της οικονομίας και της πολιτικής.

Το πρόσφατο ταξίδι του πρωθυπουργού στις ΗΠΑ και η ομιλία του στο Κογκρέσο οδήγησαν, όπως συνηθίζεται στη χώρα μας, σε εσωτερικούς πολιτικούς διαξιφισμούς. Το αποτέλεσμα αυτών πτωχό σε ουσία, καθώς όλες οι πλευρές εστίασαν στα συμφέροντά τους, μέσα στο πλαίσιο της άτυπης προεκλογικής περιόδου.

Όμως, η γεωπολιτική συγκυρία είναι όντως εξαιρετικά κρίσιμη διεθνώς, άρα τα όσα συμβαίνουν έχουν σε κάθε περίπτωση ιδιαίτερη βαρύτητα. Σε αυτό το πλαίσιο, έχει ίσως σημασία να παρατηρήσουμε ορισμένα γεγονότα:

Ο τρόπος με τον οποίο εκτυλίσσεται η σύρραξη στην Ουκρανία, περιλαμβανομένης της στάσης που κρατούν οι μεγάλες δυνάμεις, προσφέρει ορισμένα όχι απλώς χρήσιμα, τολμώ να πω «πολύτιμα» μαθήματα, δεδομένων των ελληνοτουρκικών διαφορών και των τουρκικών προκλήσεων, που μετρούν ήδη πολλές δεκαετίες ιστορίας.

- Το πρώτο δίδαγμα δεν είναι καινούργιο, αφού έχει επιβεβαιωθεί συχνότατα και στο παρελθόν, πρέπει όμως να εμπεδωθεί: Η ενεργός στρατιωτική εμπλοκή τρίτου μέρους σε μια σύρραξη μεταξύ δύο χωρών αποτελεί, τουλάχιστον για τις Δυτικές χώρες, έσχατο μέτρο. Ακόμη κι αν συμβεί, δεν θα συμβεί εξαρχής. Που σημαίνει ότι εάν στο μεταξύ ο επιτιθέμενος έχει τη δυνατότητα να προκαλέσει τετελεσμένα, θα προλάβει να το πετύχει.

v