Πέρα από τα ευτράπελα που σημειώθηκαν το βράδυ της Πέμπτης στη Βουλή, είχαμε και την πλήρη αποκάλυψη της ασυδοσίας που επικρατεί στο ελληνικό δημόσιο, μιας ασυδοσίας της οποίας ακόμη και ο υπογράφων, ψημένος από τόσα χρόνια δημοσιογραφικής δουλειάς, δεν είχε υποψιαστεί το μέγεθος.

Προκειμένου να δικαιολογήσει το γεγονός ότι φεύγοντας από το υπουργείο Οικονομικών πήρε μαζί του και το περίφημο πλέον στικάκι (ως… άτυπη ψηφιακή φωτοτυπία), ο Ευάγγελος Βενιζέλος έσπευσε να αποκαλύψει ότι πέραν των άλλων διαθέτει ως πρώην υπουργός Άμυνας "ψηφιακή φωτοτυπία των αμυντικών σχεδίων της χώρας"!

Την επομένη, ο ΣΥΡΙΖΑ ζήτησε παρέμβαση των αρμόδιων αρχών, κατηγορώντας τον κ. Βενιζέλο για παραβίαση του στρατιωτικού απορρήτου. Δεν ξέρουμε αν η υπόθεση θα έχει συνέχεια. Ωστόσο, η ουσία δεν είναι αν θα κατηγορηθεί ή όχι ο κ. Βενιζέλος, αλλά το απίστευτο όργιο που φαίνεται ότι συμβαίνει στις κορυφές της εκάστοτε κρατικής εξουσίας.

Διότι κάποιοι έσπευσαν να υπερασπιστούν τον κ. Βενιζέλο, σημειώνοντας ότι "συνηθίζεται" υπουργοί να κρατούν στο ιδιωτικό τους αρχείο(!) αντίγραφα απόρρητων κρατικών εγγράφων, όπως και ότι γενικώς οι τέως υπουργοί θεωρούνται αξιωματικά ως πρόσωπα μέγιστης εμπιστοσύνης.

Αφελώς εγώ θα μείνω "επί της διαδικασίας". Σκεφθείτε, για παράδειγμα, τι θα γινόταν αν κάθε πρώην πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών έπαιρνε στο σπίτι του κι ένα αντίγραφο από τους κώδικες ενεργοποίησης των… πυρηνικών όπλων της χώρας. (σ.σ.: οι κώδικες αυτοί συνοδεύουν τον εκάστοτε πρόεδρο παντού, σε ειδική βαλίτσα, την οποία φέρει ένστολος αξιωματικός, κι αλλάζουν σε σύντομα χρονικά διαστήματα).

Δεν υπάρχει βεβαίως καμία πιθανότητα να συμβεί κάτι τέτοιο, όσο κι αν κάθε πρώην πρόεδρος είναι υπεράνω υποψίας. Διότι σε κάθε ευνομούμενο κράτος υπάρχει πλήρης διάκριση ανάμεσα στο αν κάποιος έχει λόγω αξιώματος την ευχέρεια να χειρίζεται απόρρητα θέματα και έγγραφα κι αν δύναται εν συνεχεία να τα πάρει και σπίτι του.

Τα απόρρητα έγγραφα παρακολουθούνται συνεχώς, προκειμένου να υπάρχει γνώση των πρωτοτύπων, των αντιγράφων και της θέσης τους, ανά πάσα στιγμή. Κι επιστρέφονται για να καταστραφούν. Ακόμη κι όταν τα έχει στην κατοχή του υπουργός, ενώ σε αρκετές περιπτώσεις απαγορεύεται η μεταφορά τους εκτός κρατικών εγκαταστάσεων.

Ως εκ τούτου, η ρήση του κ. Βενιζέλου ότι δεν θα μπορούσε να μην έχει "αντίγραφα" απόρρητων σχεδίων επειδή κάποτε έκανε επίσημα ταξίδια στο ΝΑΤΟ και στην Ευρωπαϊκή Ένωση ουδόλως συνεπάγεται ότι δικαιούται να κρατά αυτά τα αντίγραφα στο ιδιωτικό του αρχείο.

Έστω και μόνο για λόγους ασφαλείας. Διότι το ιδιωτικό αρχείο ενός πρώην υπουργού δύσκολα μπορεί να έχει τις συνθήκες φύλαξης που απαιτεί η αποθήκευση άκρως απόρρητων εγγράφων.

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το σχέδιο άμυνας της Ελλάδας αποτελεί άκρως απόρρητο έγγραφο με την υψηλότερη δυνατή διαβάθμιση. Κατά συνέπεια, δεν έχει καμία θέση στο ιδιωτικό αρχείο ενός υπουργού, ακόμη κι αν αυτός βρίσκεται ακόμη εν ενεργεία, ανεξαρτήτως του "εθιμικού δικαίου", που απ' ό,τι φαίνεται εφαρμόζεται στη χώρα μας.

Για το ότι πράγματι εφαρμόζεται δεν έχω ιδιαίτερες αμφιβολίες. Οι χειρισμοί που έγιναν σε σχέση με τη λίστα Λαγκάρντ, η έλλειψη στοιχειώδους πρωτοκόλλησης, η πλειάδα προφορικών συζητήσεων και διά ζώσης χειρισμών, χωρίς πρακτικά, δίνει την εικόνα ενός Δημοσίου, μιας "εξουσίας" που λειτουργεί ακριβώς όπως θα περίμενε ο πολίτης.

"Στο γόνατο".

Υπάρχει βεβαίως αιτία για όλα αυτά: υπάρχει πρόθεση.

Πώς θα μπορούσε να διασφαλιστεί η πολιτική παρέμβαση του υπουργού, ή ακόμη και του συμβούλου; Πώς θα γίνονταν με ευχέρεια οι παρασκηνιακοί χειρισμοί αν τα πάντα καταγράφονταν, αν οι υπηρεσίες λειτουργούσαν αποκλειστικά και μόνο με βάση νόμους και διαδικασίες, χωρίς την εντολή ή την "ευλογία" του εκάστοτε υπουργού;

Και πώς θα μπορούσαν τα πράγματα να είναι διαφορετικά όταν οι πολιτικοί μας αντιμετωπίζουν το κράτος ως λάφυρο. Ένα κράτος που λειτουργεί επί δεκαετίες στη λογική του "μπάτε σκύλοι αλέστε κι αλεστικά μη δίνετε".

Το ερώτημα είναι αν αυτή η κατάσταση πρόκειται να αλλάξει.

Αν κρίνουμε όμως από την ελαφρότητα με την οποία αντιμετώπισαν το συγκεκριμένο ζήτημα όχι μόνο ο ίδιος ο κ. Βενιζέλος, αλλά και συνολικά τα κόμματα που δεν είχαν πολιτικό συμφέρον να εγείρουν θέμα, η απάντηση είναι μάλλον αρνητική.

Δεν ξέρω αν είμαι υπερβολικός, αλλά όταν έμαθα ότι με το κλείσιμο διαφόρων εφοριών ανά την Ελλάδα, σε κάποιες περιοχές ο… "υπόχρεος" θα πρέπει να ταξιδεύει σε απόσταση 80 χιλιομέτρων (χωρίς την… επιστροφή) ή να παίρνει πλοίο για να κάνει τη δουλειά του, σκέφτηκα τον μακαρίτη τον πατέρα μου.

Γεννηθείς το 1916, μου έλεγε ιστορίες για το πώς περπατούσαν μικρά παιδιά μία- δύο ώρες στο βουνό, με κρύα και βροχές, για να πάνε στο σχολείο του παραπέρα χωριού.

Αλλά και η υπόθεση του φόρου πολυτελείας στα αυτοκίνητα 2.000 κυβικών μου θυμίζει παλαιότερες εποχές. Εποχές που έζησα ο ίδιος με το βαρυφορτωμένο τετράθυρο οικογενειακό, που έκανε ταξίδια στην Εθνική με κινητήρα 1.200 κυβικών, κι όλη την "πραμάτεια" της φαμίλιας πάνω του. Κι όταν προσπερνούσε το υπέργηρο λεωφορείο έτρεμε το φυλλοκάρδι σου.

Ένα μέρος από αυτά που συμβαίνουν σήμερα γύρω μας είναι αναπόφευκτα. Είναι η αναίρεση ενός επίπλαστου παραδείσου, που σε μεγάλο βαθμό χτίστηκε με υπέρογκες κρατικές δαπάνες, δανεικά κι άκρατο καταναλωτισμό.

Αν κάποια από τα φαινόμενα αυτά εκλείψουν, δεν πρόκειται να στεναχωρηθώ καθόλου. Υπάρχουν όμως πολλές άλλες περιπτώσεις, όπως αυτές που αναφέραμε παραπάνω, στις οποίες είναι σαφές ότι δεν πρόκειται για επίδραση του αναπόφευκτου, αλλά για εγκληματική προχειρότητα και ανεπάρκεια εκ μέρους του κράτους, που έχει ως θύμα τον πολίτη.

Στο θέμα των εφοριών είναι καταφανές ότι τα λουκέτα αποφασίστηκαν χωρίς πραγματική μελέτη. Αποφασίστηκαν στο γόνατο, πριν δημιουργηθεί μια υποδομή εξυπηρέτησης του πολίτη και χωρίς καμία σκέψη για τις χαμένες ώρες παραγωγής του κάθε "υπόχρεου", που θα κάνει… ταξιδάκια για να επισκεφτεί την εφορία.

Στο θέμα των αυτοκινήτων είναι επίσης σαφές ότι το μέτρο είναι στυγνά εισπρακτικό, σχεδιασμένο να επιφέρει ένα ποσό χρημάτων στα ταμεία. Και πάλι βέβαια χωρίς καμιά μελέτη για τις αδικίες που επιφέρει. Τα πολυτελή "κάμπριο" των 1.800 κυβικών (συχνότατα με τούρμπο, βεβαίως) δεν θα έχουν φόρο πολυτελείας, τον οποίο όμως θα πληρώνει ο κάτοχος οικογενειακού 2.000 κυβικών, ας είναι και μεταχειρισμένο 8-9 ετών!

Ο τραγέλαφος με τα "σκάφη" που γλιτώνουν (τελικά) τον φόρο πολυτελείας και θα υφίστανται ειδικό φόρο ελλιμενισμού (το οποίο έθιξε χθες σε εκτενές ρεπορτάζ το Euro2day.gr) είναι απλώς το κερασάκι σε αυτήν την πικρή τούρτα.

Η ουσία του θέματος όμως δεν βρίσκεται στην γκρίνια ή στη δυσαρέσκεια που προκαλούν τέτοιου είδους ρυθμίσεις. Θα ήταν επιπόλαιο να αντιμετωπίσουμε την υπόθεση του ορυμαγδού μέτρων που έχει σημαδέψει τα τελευταία δύο χρόνια με τρόπο αποσπασματικό.

Είτε πρόκειται για τη δημιουργία του ΕΟΠΥΥ, είτε για τον φόρο στο πετρέλαιο, είτε για το θέμα των εφοριών, είτε ακόμη και για το μέτρο των αποδείξεων (που υφίσταται συνεχείς μεταλλάξεις από έτος σε έτος), είτε για το άνοιγμα των επαγγελμάτων και τις ρυθμίσεις περιστολής του δημόσιου τομέα, τρία είναι τα βασικά χαρακτηριστικά των μέτρων:

Αποσπασματικότητα, σπασμωδικότητα και προχειρότητα.

Υπό μία έννοια, τα παραπάνω δεν είναι παρά φυσική συνέπεια δύο βασικών παραγόντων: του χαμηλού επιπέδου της ελληνικής δημοσίας διοίκησης (σε επίπεδο τόσο γνώσεων όσο και οργάνωσης) και των ασφυκτικών περιθωρίων που θέτουν τα μνημόνια, ίσως γιατί οι δανειστές μας ηθελημένα παραγνωρίζουν το επίπεδο του "κράτους" στο οποίο αναφέρονται.

Με άλλα λόγια, το ερώτημα είναι αν μπορούμε να αποκτήσουμε ευρωπαϊκές δομές σε ρυθμό υπαγορεύσεως. Να ενσωματώσουμε αποτελεσματικά ξένες εμπειρίες που αποκτήθηκαν σε βάθος δεκαετιών μέσα σε χρόνο μηδέν. 

Ή μήπως κινδυνεύουμε να εξελιχθούμε σε κακέκτυπο της διεθνούς εμπειρίας, που με απίστευτη προχειρότητα χτίζει σε σαθρά θεμέλια την ανασυγκρότησή του;

Οριστική απάντηση στο ερώτημα δεν έχει δοθεί ακόμη. Ωστόσο, από τα μέχρι τώρα δείγματα γραφής φαίνεται ότι ρέπουμε επικίνδυνα προς το κακέκτυπο.

Και το χειρότερο είναι πως η πίεση της συγκυρίας και του χρόνου συχνά αμβλύνει τις δυνατότητες άσκησης δημιουργικής κριτικής, ακόμη κι από τους άμεσα ενδιαφερόμενους, σε μια περίοδο όπου είναι όντως απαραίτητη.

Το φαινόμενο δεν είναι προσωρινό. Τόσο στην Αμερική όσο και στην Ευρώπη, η μεσαία τάξη φαίνεται ότι θα είναι, αναλογικά, το μεγαλύτερο θύμα των οικονομικών και πολιτικών εξελίξεων που συντελούνται εντός του 21ου αιώνα.

Για πολύ καιρό η σταδιακή αποσάθρωση της αγοραστικής δύναμης και του βιοτικού επιπέδου της, δεν ήταν άμεσα ορατή, εξ αιτίας του χαμηλότοκου τραπεζικού δανεισμού, της ανόδου στις αξίες των ακινήτων και βεβαίως των ολοένα αυξανόμενων κρατικών δαπανών.

Ώσπου ήρθε η χρηματοπιστωτική κρίση του 2008 και η επακόλουθη κρίση κρατικών χρεών, για να φέρει στην επιφάνεια την απλή αλήθεια: Η αύξηση του ανταγωνισμού, σε διεθνή πλέον κλίμακα, (παγκοσμιοποίηση), οι τεχνολογικές αλλαγές και η «ελαστικοποίηση» των εργασιακών σχέσεων, μειώνουν δραστικά το βιοτικό επίπεδο της πολυπληθούς «μεσαίας τάξης» των Δυτικών κοινωνιών, ενώ ένα ελάχιστο ποσοστό του πληθυσμού (το περίφημο πλέον 1%) καρπούται το μεγαλύτερο όφελος.

Το γεγονός ότι το φαινόμενο αυτό έχει κάνει με μεγαλύτερη ένταση την εμφάνιση του στις Ηνωμένες Πολιτείες, την πλέον «ευέλικτη» και ισχυρή οικονομία στον κόσμο, απλώς αποτυπώνει πληρέστερα την τάση που ήδη ακολουθεί και η υπόλοιπη Δύση, κυνηγώντας ακατάπαυστα την «ανταγωνιστικότητα» και την «ευελιξία» που επιβάλλει η παγκοσμιοποίηση.

Το κακό για την μεσαία τάξη, όπως αποδείχτηκε τα τελευταία χρόνια-κυρίως αλλά όχι μόνο στις ΗΠΑ- είναι ότι υπό αυτούς τους όρους, η οικονομική ανάπτυξη δεν λειτουργεί όπως παλιά. Η «πλημμυρίδα» του οφέλους από την ενίσχυση της οικονομίας, την αύξηση της αποτελεσματικότητας και της παραγωγικότητας, δεν ανεβάζει πλέον «όλες τις βάρκες». Αντιθέτως, συχνά διευρύνει τις ανισότητες.

Το γεγονός ότι ο George Freedman ιδρυτής της Stratfor του συντηρητικού think tank που ειδικεύεται σε γεωπολιτικά θέματα, αναδεικνύει την εξάρθρωση της μεσαίας τάξης σε μείζονα κίνδυνο που θα απειλήσει μελλοντικά την αμερικανική ισχύ, κλονίζοντας τα θεμέλια της κοινωνίας της, νομίζω ότι αποτυπώνει με τον καλύτερο τρόπο την βαρύτητα του θέματος.

Ορισμένοι θα σπεύσουν να υποστηρίξουν ότι στην περίπτωση της Ελλάδας είναι εξαιρετικά πρώιμο να ασχοληθούμε με τέτοιου είδους προβληματισμούς, επικαλούμενοι την καταναλωτική διάρθρωση της κρατικοδίαιτης «κλειστής» οικονομίας μας και την ανάγκη αλλαγής ενός καταφανώς αποτυχημένου μοντέλου.

Το επιχείρημα τους όμως, έρχονται να αναιρέσουν οι συνέπειες της κρίσης και η ίδια η «συνταγή» εξόδου που ακολουθούμε. Η κρίση εξαθλιώνει με πρωτοφανείς ρυθμούς τις χαμηλότερες εισοδηματικά τάξεις και ταυτόχρονα καταβαραθρώνει τα μεσαία εισοδήματα, φορολογώντας τα ως «πλούσια» την ίδια ώρα που οι απολαβές τους μειώνονται δραστικά. Πρόσφατο χαρακτηριστικό παράδειγμα η απόφαση της κυβέρνησης να φορολογήσει αιφνιδιαστικά τα Ι.Χ. από 2.000 κυβικά εκατοστά ως είδος πολυτελείας.

Αλλά και η συνταγή ανάκαμψης ουδόλως ευνοεί την ελληνική μεσαία τάξη, με τα εγγενή ελαττώματα της. Διότι προβλέπει τον ριζικό μετασχηματισμό της οικονομικής δομής της ελληνικής κοινωνίας στα διεθνή πρότυπα, προκειμένου να επιτευχθεί η εκμετάλλευση των οικονομικών πλεονεκτημάτων σε περιβάλλον διεθνούς ανταγωνιστικότητας.

Αυτό θα έχει μόνιμες συνέπειες όχι μόνο στις εργασιακές σχέσεις και τα επίπεδα απολαβών, αλλά και σε ολόκληρο το πλέγμα μικροιδιοκτησίας και μικρομεσαίας επιχειρηματικότητας στο οποίο συγκεντρώνεται σήμερα το μεγαλύτερο μέρος της οικονομικής δραστηριότητας

Σε επίπεδο «εθνικής» οικονομίας, ίσως η ακολουθούμενη συνταγή να αποτελεί τη βέλτιστη λύση. Πιθανότατα θα «τιμωρήσει» και αρκετές στρεβλώσεις με τις οποίες έμαθε να λειτουργεί οικονομικά και επιχειρηματικά ένα μέρος της μεσαίας τάξης.

Το μεγάλο ερώτημα όμως δεν παύει να υφίσταται. Πόσο έτοιμη είναι η ελληνική κοινωνία γι αυτή την ριζική αλλαγή;

Μάλλον ελάχιστα αν αναλογιστούμε ότι επί δεκαετίες στηρίζεται στους «μικρομεσαίους», είτε αυτό αφορά επιχειρήσεις, είτε ελευθέρια επαγγέλματα και αγροτικές εκμεταλλεύσεις. Κι ότι η έννοια της «μικρό-ιδιοκτησίας» είναι ευρύτατα διαδεδομένη, ορίζοντας εν πολλοίς και τον «νοικοκύρη».

Κατά συνέπεια, ακόμη κι αν η συνταγή αποδειχτεί επιτυχής για την οικονομία συνολικά, είναι εξαιρετικά αμφίβολο αν τα οφέλη της θα μεταφερθούν στο μεγαλύτερο μέρος της μεσαίας τάξης.

Διότι οι περισσότερες μικρομεσαίες «βάρκες» αντί να ανεβαίνουν στην πλημμυρίδα της ανάπτυξης, θα βυθίζονται στα απόνερα του βίαιου οικονομικού μετασχηματισμού.

Κι αυτό, δεδομένου του δημοκρατικού συστήματος διακυβέρνησης της χώρας, ενδέχεται να επιφέρει απρόβλεπτες πολιτικές συνέπειες, ακόμη κι αν «οι αριθμοί ευημερούν».

Τελικά, καλύτερος σύμμαχος των νεοφιλελεύθερων που ζητούν τον ριζικό περιορισμό του κράτους είναι το ίδιο το ελληνικό δημόσιο.

Η απλή ανάγνωση της ειδησεογραφίας των τελευταίων ημερών αρκεί για να εξαγριώσει οποιονδήποτε πολίτη.

-Με διαρροή σχετικής εγκυκλίου έγινε γνωστό ότι το Δημόσιο προτίθεται να ζητά από τους πολίτες που έχουν σημαντικές ληξιπρόθεσμες οφειλές αποζημίωση για «ηθική βλάβη», διότι, λέει, η καθυστέρηση των οφειλών συνιστά προσβολή του… κύρους του!

Όχι, δεν πρόκειται για ανέκδοτο, αλλά για φαεινή ιδέα κάποιων «κρατιστών», που προφανώς πιστεύουν ότι το κράτος είναι ανώτερο του πολίτη κι ότι ο τελευταίος πρέπει να παίζει τον ρόλο του ραγιά, ωσάν να βρισκόμασταν υπό ξένη κατοχή.

Ουδείς εξ αυτών αναρωτήθηκε τι «κύρος» μπορεί να έχει ένα κράτος το οποίο: α) χρωστάει δισεκατομμύρια στους προμηθευτές του, β) κούρεψε τα χρέη του και γ) έχει κυριολεκτικά καταστρέψει όχι μόνον όσους πολίτες επένδυσαν σε αυτό (βλέπε PSI, Αγροτική και Τ.Τ.) αλλά και τα συλλογικά κεφάλαια των ασφαλιστικών ταμείων.

Ένα κράτος που ακόμη δεν έχει μπει στη διαδικασία να συμψηφίζει οφειλές και ζητά επιτακτικά ακόμη κι όταν από την άλλη πόρτα χρωστάει!

Ας μην ξεχνάμε επίσης ότι το επιτόκιο για καθυστερούμενες οφειλές ενός πολίτη προς το κράτος είναι πολλαπλάσιο από το επιτόκιο που πληρώνει το κράτος όταν καθυστερεί τις οφειλές του προς τον πολίτη. Στην πράξη, βέβαια, όποιος λαμβάνει τη σήμερον ημέρα καθυστερούμενα χρήματα από το κράτος κάνει και τον… σταυρό του, ακόμη κι αν έχει υποστεί στη διαδρομή σοβαρότατο «κούρεμα». Ρωτήστε τους φαρμακοποιούς, γνωρίζουν από πρώτο χέρι.

-Προκειμένου να «βολέψουν» τα λογιστικά τους, οι φωστήρες του υπουργείου Οικονομικών αποφάσισαν ότι το σημαντικότερο έξοδο του φετινού χειμώνα, το έξοδο θέρμανσης, δεν θα πρέπει να περιλαμβάνεται στο μέτρο των αποδείξεων, όπως επίσης και τα κοινόχρηστα γενικώς!

Κι από την άλλη πλευρά, αποφάσισε ότι από το μέτρο των αποδείξεων θα εξαιρεθούν οι… ελεύθεροι επαγγελματίες και οι εισοδηματίες των ακινήτων. Γιατί άραγε; Αυτοί δεν έχουν σπίτια και έξοδα διαβίωσης; Ή μήπως για να έχουν την άνεση να μην ζητήσουν αποδείξεις από τους… συναδέλφους τους, ώστε να διαιωνίζεται η κυκλοφορία «μαύρου» χρήματος;

Τέτοιου είδους ρυθμίσεις είναι ξεκάθαρα προκλητικές. Ιδίως για οικογένειες μισθωτών, που εφεξής θα πρέπει να βρίσκουν αποδείξεις για τουλάχιστον 30% του εισοδήματός τους ( το 25% είναι επί του δηλωθέντος προ φόρων εισοδήματος), χωρίς να περιλαμβάνουν τα πάγια έξοδα της οικογένειας (θέρμανση, κοινόχρηστα, τηλεφωνία, ηλεκτρικό, εισιτήρια μέσων μεταφοράς) καθώς και ιατρικά έξοδα, ασφάλιστρα ακόμη και τα… διόδια.

Σκέφτηκε κάποιος «αρμόδιος» ότι ειδικά το 2013 πολλές οικογένειες με μικρομεσαία εισοδήματα ίσως δυσκολευτούν πολύ να μαζέψουν τις αποδείξεις, διότι ίσως δεν θα δαπανήσουν το 30% του καθαρού εισοδήματοός τους σε φαγητά, εξόδους και νέες αγορές αγαθών;

Οπότε θα υποστούν πρόσθετη φορολόγηση με συντελεστή… 22% επί της διαφοράς!

Εν ολίγος, αποδεικνύεται ότι μισθωτοί και συνταξιούχοι όχι απλώς επιβαρύνονται οικονομικά τη φοροδιαφυγή άλλων κατηγοριών, όπως οι ελεύθεροι επαγγελματίες, αλλά φέρουν τώρα αποκλειστικά και το βάρος της συλλογής αποδείξεων προκειμένου να συλληφθεί η φοροδιαφυγή των… άλλων. Κι όχι με κάποιο θετικό κίνητρο, αλλά υπό το φόβητρο της «ποινής».

Με τέτοιου είδους συμπεριφορές, όμως, που διαιωνίζουν την ανισότητα μεταξύ των πολιτών, αλλά και την ετεροβαρή σχέση τους με το κράτος, είναι σχεδόν δεδομένο ότι δεν πρόκειται να αλλάξει η νοοτροπία αντιπαλότητας και αλληλοεκμετάλλευσης του Έλληνα απέναντι στην Πολιτεία.

Το ερώτημα είναι γιατί συμβαίνουν όλα αυτά.

Συμβαίνουν επειδή πολιτικοί προϊστάμενοι και ανώτεροι υπηρεσιακοί λειτουργοί, ανεξάρτητα από το κόμμα στο οποίο ανήκουν, είτε είναι ιδεολογικά «δεξιοί», είτε «αριστεροί», εμφορούνται από μια κάκιστη «κρατικιστική» αντίληψη περί «εξουσίας», που τελικά μεταλαμπαδεύεται και στα ταπεινότερα επίπεδα της πυραμίδας.

Βάσει αυτής της αντίληψης, η «κρατική εξουσία» είναι υπεράνω όλων, υπεράνω ακόμη και των νόμων που διέπουν τη λειτουργία της. Και βεβαίως υπεράνω των πολιτών που υποτίθεται ότι «υπηρετεί», εκτός κι αν είτε ατομικά, είτε συλλογικά, έχουν πρόσβαση σε κάποια βαθμίδα της «εξουσίας», ώστε να εξυπηρετούν τα συμφέροντά τους.

Με αυτήν τη λογική της ανισότητας και της αδικίας έφτασε στη χρεοκοπία το ελληνικό δημόσιο, με αυτήν τη λογική συνεχίζει -δυστυχώς- να κινείται και σήμερα.

Αυτήν την περίοδο, μάλιστα, τα πράγματα είναι ακόμη χειρότερα. Διότι στην αγωνιώδη προσπάθεια περικοπής εξόδων και αύξησης εσόδων, το κράτος συμπεριφέρεται σαν μαινόμενος ταύρος σε υαλοπωλείο, αδιαφορώντας για τις κοινωνικές επιπτώσεις των ενεργειών του.

Εξαίρεση αποτελούν βεβαίως οι γνωστές κάστες που έχουν άμεση πρόσβαση στην εξουσία και βρίσκονται εν πολλοίς στο απυρόβλητο διότι στοιχειοθετούν κίνδυνο «πολιτικού κόστους», με τρόπο που αντιλαμβάνεται η εκάστοτε κρατική εξουσία.

Δυστυχώς, το γεγονός ότι αντιλήψεις και πρακτικές παραμένουν αμετάβλητες στον πυρήνα του Δημοσίου σημαίνει ότι έχουμε πολύ δρόμο ακόμη για την έξοδο της κοινωνίας από την κρίση, κι ακόμη περισσότερο έως την εγκαθίδρυση ενός σύγχρονου ευρωπαϊκού κράτους.

Η φράση αυτή, που την είδα στον δρόμο γραμμένη με μπογιά στην πίσω πόρτα ενός φορτηγού(!), είναι ίσως η καλύτερη απάντηση του «λαού» στο γνωστότατο απόφθεγμα του Θεόδωρου Πάγκαλου.

Πράγματι, με τον έναν ή τον άλλον τρόπο, οι περισσότεροι Έλληνες είχαν κάποια συμμετοχή στο «φαγοπότι» που καθιέρωσε το πολιτικό σύστημα.

Ωστόσο, αυτός που άρπαξε ένα ξεροκόμματο δεν μπορεί να έχει την ίδια ευθύνη, ηθική ή νομική, με εκείνους που όχι μόνο καθόριζαν πώς θα γίνει το φαγοπότι, αλλά έτρωγαν -και ενίοτε εξακολουθούν να τρώνε- τα «φιλέτα».

Στο μεγαλύτερο μέρος του ο «λαός» δεν έχει χάσει απλώς το όφελος από το πάλαι ποτέ «ξεροκόμματο», μέσα από τις συνέπειες της κρίσης των τριών τελευταίων ετών. Έχει χάσει τον μπούσουλα.

Πόσοι άραγε από τους μεγαλοσχήμονες αυτού του τόπου, εντός αλλά και εκτός πολιτικής, θα μπορούσαν να ισχυριστούν το ίδιο;

Κατά συνέπεια, η φράση «μαζί τα φάγαμε» απηχεί κυρίως την ανερμάτιστη φύση του πολιτικού ταγού που την ξεστόμισε.

Απεικονίζει όμως και μια όψη της πραγματικότητας. Σε ένα κράτος που κυριολεκτικά ανάγκαζε τον πολίτη να συνδιαλλαγεί, να παρανομίσει, εν ολίγοις να προσαρμοστεί στους... άγραφους κανόνες του παιχνιδιού, ελάχιστοι μπορούν, με το χέρι στην καρδιά, να δηλώσουν αναμάρτητοι.

Γι' αυτό κι έχει μεγάλη σημασία να γίνει μια καινούργια αρχή, χωρίς υποκρισίες. Σαφώς και πρέπει να τιμωρηθούν οι προταίτιοι στις προηγηθείσες αμαρτίες. Σαφώς και πρέπει να τελειώσουν τα φαγοπότια.

Υπάρχει όμως μια λεπτή γραμμή ανάμεσα στην αναγκαία κάθαρση και στον εκφυλισμό της όλης προσπάθειας σε ένα κυνήγι μαγισσών, προς τέρψιν της συχνά αδηφάγου κοινής γνώμης. Αυτήν τη γραμμή νομίζω ότι κινδυνεύουμε να περάσουμε, εις βάρος όχι μόνο επώνυμων αλλά και... ανώνυμων πολιτών.

Στην περίπτωση των επωνύμων, και ιδιαίτερα των πολιτικών, ιδίως όταν πρόκειται για θέματα κατάχρησης εξουσίας ή κρατικού χρήματος και διαπλοκής, έχει μέγιστη σημασία όχι ο εξευτελισμός στα media, αλλά η σωστή και συστηματική έρευνα των επίμαχων υποθέσεων. Όσοι όντως εμπλέκονται θα πρέπει να βρεθούν δικαστικά αντιμέτωποι με τις ευθύνες τους. Κι εφόσον βρεθούν ένοχοι, να καταδικαστούν. Όχι απο τα media, αλλά από τα αρμόδια όργανα του κράτους. Κι όχι μόνο «κάποιοι» απόμαχοι.

Οτιδήποτε άλλο μπορεί να βολεύει τα συμφέροντα του συστήματος, δεν ξεγελά όμως την κοινή γνώμη.

Υπάρχουν όμως και οι απλοί πολίτες, ευκατάστατοι ή όχι. Που κινδυνεύουν να βρεθούν θύματα καταδίωξης, σε μια χώρα η οποία δυστυχώς έως σήμερα δεν σέβεται ιδιαίτερα το τεκμήριο της αθωότητας, ιδίως όταν αντίδικος είναι το κράτος.

Διότι ειδικά σε τέτοιες περιπτώσεις, είτε πρόκειται για δημοτική είτε για δημόσια αρχή και υπηρεσία, ο πολίτης καλείται να αποδείξει ότι είναι αθώος, κι όχι ο κατήγορός του ότι είναι ένοχος, ενώ το αποτέλεσμα πολλές φορές κρίνεται από την ικανότητα των... δικηγόρων - κι όχι από την αλήθεια.

Ας μην λησμονήσουμε λοιπόν την ουσία. Η επόμενη μέρα στην Ελλάδα θα έρθει μόνο μέσα από την καθιέρωση ενός σύγχρονου θεσμικού πλαισίου, που θα αποτελέσει αφετηρία για πραγματική επιβολή των νόμων.

Χωρίς εξοντωτικά πρόστιμα, που όμως σχεδόν ποτέ δεν εισπράττονται, χωρίς διατάξεις που αλληλοαναιρούνται και θέτουν τον πολίτη στη διάθεση του κάθε «αρμοδίου». Με δημόσιες υπηρεσίες που λειτουργούν χωρίς πολιτικές παρεμβάσεις. Με ισονομία και αναλογικότητα μεταξύ παράβασης και τιμωρίας.

Αλλιώς κινδυνεύουμε να βρεθούμε αντιμέτωποι όχι με κάτι καλύτερο, αλλά με κάτι χειρότερο. Με ένα κράτος-αφέντη και δυνάστη, που εν ονόματι της κρίσης και της «κάθαρσης» θα ταλαιπωρεί αμείλικτα τους... οιονεί παραβάτες, μέχρις αποδείξεως του εναντίου!

Ό,τι χειρότερο για μια κοινωνία, που ακόμη κι αν δεν «πεινάει» είναι βέβαιο ότι υποφέρει από τις συνέπειες της συνεχιζόμενης κρίσης, σε αντίθεση με εκείνους που φέρουν το μέγιστο μέρος της ευθύνης.


*Συμφωνείτε ή διαφωνείτε με τον αρθρογράφο; Τι γνώμη έχετε;

To Εuro2day.gr ενθαρρύνει τον διάλογο και την έκφραση απόψεων από τους αναγνώστες. Σχολιάστε το άρθρο και πείτε την άποψή σας δημόσια για όσα συμβαίνουν και μας αφορούν όλους. Αν θεωρείτε το άρθρο σημαντικό, διαδώστε το με τα εργαλεία κοινωνικής δικτύωσης.