Τέσσερις προϋποθέσεις για την πραγματική σύγκλιση της Ελλάδας με την Ευρωπαϊκή Ένωση περιέχει η τριμηνιαία έκθεση του ΙΟΒΕ για την ελληνική οικονομία, με ημερομηνία Οκτώβριος 2003.

Ως πρώτη απαραίτητη προϋπόθεση τίθεται η ανάγκη να αναπτύσσεται ετησίως η ελληνική οικονομία με ρυθμό αισθητά ταχύτερο από τον μέσο όρο της Ε.Ε. Αυτό, παρατηρείται στην έκθεση του ΙΟΒΕ, όντως συμβαίνει τα τελευταία χρόνια. Από το 1998 η ελληνική οικονομία αναπτύσσεται ταχύτερα από τον μέσο όρο της Ε.Ε., και τα τρία τελευταία χρόνια η διαφορά υπερβαίνει τις 2 ποσοστιαίες μονάδες.

Για να προβλεφθεί όμως η δυνατότητα της ελληνικής οικονομίας να διατηρήσει ανάλογους ρυθμούς ανάπτυξης και στο μέλλον θα πρέπει να επισημανθούν οι παράγοντες που τροφοδότησαν την άνοδο τα τελευταία χρόνια και να εκτιμηθεί αν οι παράγοντες αυτοί ήταν συγκυριακοί και είναι ενδεχόμενο να αποδυναμωθούν. Γιατί αν συμβαίνει αυτό θα πρέπει να αναζητηθούν νέες πηγές ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας, που θα μπορούσαν να τροφοδοτήσουν ταχεία άνοδο στο μέλλον, όταν εξασθενίσουν οι σημερινοί συγκυριακοί παράγοντες.

Για να αναπτυχθεί συνεπώς η ελληνική οικονομία στο μέλλον με ακόμη ταχύτερους ρυθμούς, που θα εξασφαλίσουν την πρώτη απαραίτητη προϋπόθεση της πραγματικής σύγκλισης, αιχμή της οικονομικής πολιτικής πρέπει να είναι η συνεχής και ταχεία διεύρυνση των μεσοπρόθεσμων παραγωγικών δυνατοτήτων της ελληνικής οικονομίας. Αυτό μεταξύ άλλων προϋποθέτει:

* Την εξασφάλιση νέων πηγών χρηματοδότησης των επενδύσεων, οι οποίες πρέπει να συνεχίσουν να αυξάνουν με ταχείς ρυθμούς, κάτι το οποίο συνδέεται άμεσα με την ελκυστικότητα της ελληνικής οικονομίας και την δυνατότητα της να προσελκύσει νέες εγχώριες και ξένες επενδύσεις.

* Τη συνεχή βελτίωση της παραγωγικότητας και της ανταγωνιστικότητας.

* Την επικράτηση κλίματος που θα ευνοεί την επιχειρηματικότητα και θα εντείνει τους ρυθμούς δημιουργίας νέων επιχειρήσεων.

* Την επιτάχυνση της ενσωμάτωσης της γνώσης στην παραγωγική διαδικασία.

Στη δημιουργία των παραπάνω απαραίτητων προϋποθέσεων για ταχύτερη ανάπτυξη σημαντικό ρόλο θα έχουν και οι μακροοικονομικές πολιτικές που θα ασκηθούν τα επόμενα χρόνια, ιδιαίτερα οι πολιτικές εκείνες που στοχεύουν στην αναβάθμιση του παραγωγικού δυναμικού και την ανταγωνιστικότητα.

Δεύτερη απαραίτητη προϋπόθεση για να προχωρήσει η πραγματική σύγκλιση είναι, σύμφωνα με το ΙΟΒΕ, η διασφάλιση της νομισματικής σταθερότητας. Δεν μπορεί να υπάρξει ανάπτυξη και πραγματική σύγκλιση αν ο πληθωρισμός στην Ελλάδα υπερβαίνει συστηματικά το μέσο όρο της ευρωζώνης όπως συμβαίνει σήμερα.

Η διατήρηση της υπέρβασης θα έχει άμεσο αντίκτυπο στην ανταγωνιστικότητα, θα επηρεάζει πτωτικά την ζήτηση και κατά συνέπεια την παραγωγή, τα κέρδη, τα εισοδήματα και την απασχόληση, όλες δηλαδή τις σχετικές παραμέτρους που θα καθορίσουν τελικά την ανάπτυξη. Χωρίς νομισματική σταθερότητα η βελτίωση της ανταγωνιστικότητας είναι αδύνατη και η πραγματική σύγκλιση ανέφικτη.

Τρίτη προϋπόθεση η μείωση του δημόσιου χρέους, το οποίο μέσα σε μια δεκαετία πρέπει να έχει περιορισθεί κάτω από το 60% του ΑΕΠ. Για να μειωθεί το χρέος σ’ αυτό το διάστημα απαιτούνται πρωτογενή πλεονάσματα που θα υπερβαίνουν το 5-6%του ΑΕΠ. Κι’ αυτό δεν έχει επιτευχθεί τα τελευταία χρόνια.

Εξάλλου, σύμφωνα με την τριμηνιαία έκθεση του ΙΟΒΕ, τέταρτη προϋπόθεση της πργαμτικής σύγκλισης αποτελεί ο εκσυγχρονισμός του Κράτους και της Δημόσιας Διοίκησης, έτσι ώστε το Κράτος να μετατραπεί σε ευκίνητο και αποτελεσματικό όργανο εφαρμογής των επιτελικών αποφάσεων που λαμβάνει η εκάστοτε Κυβέρνηση.

Ο εκσυγχρονισμός του Κράτους αποτελεί προαπαιτούμενο για την εφαρμογή πολιτικών που στοχεύουν παράλληλα σε πολλούς τομείς, όπως είναι οι πολιτικές για την πραγματική σύγκλιση.

Σε άλλα σημεία της έκθεσης, το ΙΟΒΕ αναφέρεται ακόμη στο οικονομικό κλίμα, το οποίο για τους πρώτους μήνες του 2003 είχε παρουσιάσει υποχώρηση, στον προϋπολογισμό του 2004 για τον οποίο επισημαίνει ότι κινείται στις ίδιες κατευθύνσεις με το 2003 αν και επισημαίνεται σαφώς ότι η δημοσιονομική πρόθεση είναι φέτος πιο επεκτατική από το 2003.

Άλλωστε, σε ό,τι αφορά τις προοπτικές ανάκαμψης της διεθνούς οικονομίας, εκτιμάται ότι αυτή έχει εισέλθει σε τροχιά ανάκαμψης, η οποία αναμένεται να ενταθεί στα τέλη του 2003- αρχές 2004. Οι ενδείξεις όμως διαφοροποιούνται αισθητά στις διάφορες περιοχές του κόσμου. ΄Ετσι, σε αντίθεση με τις ΗΠΑ, όπου οι προοπτικές ταχύτερης ανάπτυξης το 2004 είναι ήδη σαφείς, η οικονομία της Ευρωζώνης, υπόκειται ακόμη σε ισχυρές αβεβαιότητες και οι προβλέψεις είναι πιο συγκρατημένες.