Μπρα ντε φερ ΗΠΑ-Ρωσίας για την εγκατάσταση πυραύλων στην Ευρώπη

Με τη Συνθήκη για τα πυρηνικά μέσου βεληνεκούς (INF) επισήμως νεκρή, οι παρατηρητές αναμένουν να δουν ποιοι τύποι πυραύλων που η Συνθήκη απαγόρευσε στην Ευρώπη στα τέλη της δεκαετίας του 1980 θα επιστρέψουν στην Ηπειρο.

Οι ΗΠΑ μπορεί να έδωσαν τη χαριστική βολή στη Συνθήκη αποσυρόμενες από αυτή, αλλά σε αντίθεση με τον Ειρηνικό Ωκεανό, δεν έχουν άμεσα σχέδια να αναπτύξουν συστήματα στην Ευρώπη. Εν τω μεταξύ η Ρωσία δήλωσε ότι θα αναπτύξει πυραύλους μέσου βεληνεκούς στην περιοχή της Ευρώπης αν αναπτυχθούν πρώτα αμερικανικά συστήματα στην περιοχή.

Παρότι όμως αμφότερες έδειξαν ότι δεν θα αναλάβουν πρωτοβουλία, στην πραγματικότητα και οι δυο θα μπορούσαν, ειδικά η Ρωσία. Μια κίνηση της Μόσχας πιθανότατα τα πυροδοτήσει την ανάπτυξη πυραύλων στην Ευρώπη, αλλά η Ρωσία θα μπορούσε να εκτιμήσει ότι το κόστος από το να κινηθεί πρώτη θα είναι μικρότερο από τα δυνητικά οφέλη. Αυτά περιλαμβάνουν την αντιμετώπιση της αεροπορικής υπεροχής του ΝΑΤΟ και τα πλεονεκτήματα από τα αμυντικά συστήματα κατά των βαλλιστικών πυραύλων και την πρόκληση διχασμού μεταξύ των συμμάχων του ΝΑΤΟ δημιουργώντας ευρωπαϊκή αντίδραση στην ανάπτυξη των αμερικανικών συστημάτων.

Δράση αντί λόγων

Ενώ η Μόσχα αντέδρασε σφοδρά στην απόσυρση των ΗΠΑ από την INF, στην πραγματικότητα δεν της άρεσε ποτέ η Συνθήκη. Η αυξανόμενη ενίσχυση του στρατού της Κίνας, περιλαμβανομένου του διευρυνόμενου οπλοστασίου πυραύλων μεσαίου βεληνεκούς, δεδομένου ότι δεν είχε υπογράψει τη Συνθήκη, έχει ανησυχήσει τη Μόσχα, που τώρα πρέπει να εξετάσει πως θα αντιμετωπίσει μια κινεζική απειλή, αν αυτή ποτέ πραγματοποιηθεί.

Η συνολική υπεροπλία του ΝΑΤΟ σε αεροπορικές δυνάμεις έχουν μετατρέψει τα πυραυλικά συστήματα ξηράς μεσαίου και μέσου βεληνεκούς ως ελκυστική εναλλακτική. Για το λόγο αυτό η Ρωσία μυστικά παραβίαζε την συμφωνία εξελίσσοντας και αναπτύσσοντας περιορισμένο αριθμό των πυραύλων cruise 9Μ729.

Παρ’ όλα αυτά η Μόσχα εν πολλοίς κατάφερε να πέσει στην Ουάσιγκτον το φταίξιμο για την κατάρρευση της Συνθήκης. Η αιφνίδια αποχώρηση των ΗΠΑ χωρίς να κάνουν ιδιαίτερη προσπάθεια να διαπραγματευτούν το θέμα των ισχυρισμών για παραβάσεις και από τις δυο πλευρές έχει πυροδοτήσει την αίσθηση ότι η υπερδύναμη είναι υπεύθυνη για την αποτυχία της INF. Οι σύμμαχοί της, ιδιαίτερα στην Ευρώπη, έχουν δείξει την αποδοκιμασία τους, φοβούμενοι ότι θα γίνουν στόχοι σε μια σύγκρουση που θα γίνει χρήση πυραύλων μέσου βεληνεκούς. Η Μόσχα θα συνεχίζει να επιδεικνύει τον εαυτό της ως χώρα που αντιδρά στην επιθετικότητα των ΗΠΑ αν αναπτύξει πυραύλους για να διατηρήσει αυτή την αίσθηση. Κάνοντάς το ελπίζει να περιορίσει την οργή των Ευρωπαϊων για την κίνηση αυτή ενώ παράλληλα θα οδηγήσει σε διαμάχες μεταξύ των ΗΠΑ και των συμμάχων τους.

Μια «ευαίσθητη» επέκταση

Καθώς η Ρωσία αποκηρύσσει τις δοκιμές πυραύλων των ΗΠΑ και κατηγορεί την Ουάσιγκτον ότι εγκαθιστά εκτοξευτές στην Ευρώπη ικανούς να φέρουν μεσαίου βεληνεκούς πυραύλους, όπως το αντιαεροπορικό σύστημα Aegis Ashore που εγκαταστάθηκε στην ανατολική Ευρώπη, είναι πιθανό προσεκτικά να εντείνει την ανάπτυξη και την παραγωγή πυραύλων μέσου βεληνεκούς. Ηδη, η Μόσχα κατά πληροφορίες έχει αναπτύξει ένα τάγμα πυραύλων cruise 9M729 κοντά στην πόλη Σούγια, περίπου 270 χιλιόμετρα βορειοανατολικά της Μόσχας. Αν αυτό ευσταθεί, σημαίνει ότι μεσαίου βεληνεκούς πύραυλοι μπορούν ήδη να χτυπήσουν χώρες του ΝΑΤΟ από τη Δυτική Στρατιωτική Περιφέρεια της Μόσχας.

Οι πρόσφατες δοκιμές πυραύλων μεσαίου βεληνεκούς από τις ΗΠΑ σημαίνουν ότι η Μόσχα είναι σε καλύτερη θέση σε όρους «δημοσίων σχέσεων» για να παραδεχτεί τις δικές τις δοκιμές και την αύξηση της παραγωγής των 9M729 και άλλων τύπων πυραύλων μεσαίου βεληνεκούς. Παρ’ όλα αυτά θα πρέπει να είναι προσεκτική αναφορικά με το που θα τοποθετήσει μελλοντικά συστοιχίες πυραύλων.

Ενα τάγμα 9M729 στην Δυτική Δυτική Στρατιωτική Περιφέρεια είναι απίθανο να πείσει τους ευρωπαίους ότι οι ΗΠΑ πρέπει να φέρουν πυραυλικά συστήματα στην ήπειρο. Αν, όμως, η Ρωσία αυξήσει σημαντικά αυτές τις αναπτύξεις κοντά στα σύνορα με τη Δύση, θα ενισχύσει το επιχείρημα των ΗΠΑ ότι οι ρωσικές κινήσεις απαιτούν απάντηση. Η γεωγραφία μπορεί να αποτελέσει ένα συντελεστή σε αυτή η δυναμική καθώς οι μακρύτερου βεληνεκούς πύραυλοι αυτού του τύπου θα μπορούν να πλήξουν στόχους στην ανατολική πλευρά του ΝΑΤΟ από αρκετά ευρείς περιοχές στη δυτική Ρωσία.

Το πόσο ανοικτοί θα είναι οι ευρωπαίοι στην ανάπτυξη πυραύλων μεσαίου βεληνεκούς θα διαφέρει σημαντικά από χώρα σε χώρα. Κάποιες, όπως η Πολωνία και οι Βαλτικές Χώρες, που ήδη βρίσκονται εντός του βεληνεκούς των ρωσικών συστημάτων μικρότερης εμβέλειας, όπως τα Iskander, βλέπουν την κατάσταση ως ευκαιρία να προσελκύσουν περισσότερη αμερικανική στρατιωτική παρουσία στα εδάφη τους.

Κράτη, όμως, όπως η Γερμανία και η Γαλλία θα είναι επιφυλακτικές για τον κίνδυνο κλιμάκωσης της κούρσας πυραύλων μεσαίου βεληνεκούς αν αναπτυχθούν συστήματα εντός των συνόρων τους. Κατά τη δεκαετία του 1980, η εγκατάσταση πυραυλικών συστημάτων των ΗΠΑ είχαν προκαλέσει μεγάλες διαδηλώσεις στην Δυτική Ευρώπη. Και αυτό σημαίνει ότι η Ρωσία πρέπει να βρει μια λεπτή ισορροπία μεταξύ της ανάπτυξης των συστημάτων και της διατήρησης του προβαδίσματος στην προπαγάνδα.