Πόσο κοντά είναι μια κινεζική επέμβαση στο Χονγκ Κόνγκ

Οι ταραχές στο Χονγκ Κονγκ εντάθηκαν με βίαιες συγκρούσεις μεταξύ των διαδηλωτών και της αστυνομίας που συνεχίζουν τις επιχειρήσεις καταστολής. Τις προηγούμενες ημέρες οι διαδηλωτές εισέβαλαν στο διεθνές αεροδρόμιο της χώρας, κίνηση που οδήγησε στην ακύρωση εκατοντάδων πτώσεων.

Με την κινεζική κυβέρνηση, όσο και αυτή του Χονγκ Κονγκ να αρνούνται να υποκύψουν στις απαιτήσεις των διαδηλωτών και την αστυνομία έως τώρα να αποδεικνύεται ανίκανη να αποκαταστήσει την ηρεμία, δεν υπάρχει λύση στον ορίζοντα. Και αυτό θέτει το ερώτημα τι θα μπορούσε να προκαλέσει παρέμβαση της κινεζικής κυβέρνησης σε μια ημι-αυτόνομη περιοχή.

Στις 12 Αυγούστου κινέζος αξιωματούχος δήλωσε ότι η αυξανόμενη βία στο Χονγκ Κονγκ, ειδικά κατά της αστυνομίας, έχει αρχίσει να αποκτά χαρακτηριστικά τρομοκρατίας. Προφανώς αναφέρονταν στην χρήση κοκτέιλ μολότοφ κατά της αστυνομίας και την εικόνα ενός διαμαρτυρόμενου που εμφανίζονταν να κρατά ένα εκτοξευτή χειροβομβίδων M320.

Η περιγραφή έρχεται μετά από δηλώσεις του αξιωματούχου της κυβέρνησης του Χονγκ Κονγκ ότι η αναταραχή έχει «χαρακτηριστικά έγχρωμης επανάστασης», μια παραπομπή στις ταραχές στην πρώην Σοβιετική Ενωση τη δεκαετία του 2000 τις οποίες η Ρωσία απέδωσε σε εξωτερική παρέμβαση. Πρόκειται για αναφορά που ίσως σχετίζεται με πληροφορίες ότι ηγέτες των διαδηλωτών του Χονγκ Κονγκ συναντήθηκαν με αμερικανούς αξιωματούχους.

Κινέζικα κρατικά δίκτυα, περιλαμβανομένου του CGTN μετέδωσαν εικόνες σημαντικού αριθμού αστυνομικών οχημάτων της Κίνας στην Shenzhen, που είναι δίπλα στο Χονγκ Κονγκ, με 200 τεθωρακισμένα οχήματα εξοπλισμένα με κανόνια νερού να έχουν εντοπιστεί, σύμφωνα με αναφορές.

Αξιωματούχοι της Κίνας, ωστόσο, δηλώνουν στήριξη στην προσπάθεια των αρχών ασφαλείας του Χονγκ Κονγκ να «τερματίσουν την αναταραχή», ενώ η αστυνομία της πόλης υποβάθμισε την περιγραφή περί «τρομοκρατίας».

Το Πεκίνο μπορεί να μπλοφάρει ως προς το ότι εξετάζει επέμβαση σε μια προσπάθεια να πιέσει τους διαδηλωτές, γιατί το να στείλει δυνάμεις μέσα στο Χονγκ Κονγκ μπορεί να είναι επικίνδυνο. Μια απροκάλυπτη επέμβαση θα οδηγούσε σίγουρα σε εκτεταμένη κατακραυγή μεταξύ των πολιτών, θα έπληττε την επιχειρηματική εμπιστοσύνη και υπονόμευε την στρατηγική «μια χώρα, δυο συστήματα» που έχει ως στόχο να οδηγήσει σε ειρηνική επανένωση της Κίνας με την Ταιβάν.

Μια βίαια καταστολή θα οδηγούσε σχεδόν σίγουρα σε σκληρή αντίδραση από τις ΗΠΑ, όπως με κυρώσεις, σε μια στιγμή που ο εμπορικός πόλεμος έχει ήδη αποδυναμώσει την κινεζική οικονομία.

Αν όμως το Πεκίνο μπλοφάρει, οι διαδηλωτές είδαν την μπλόφα και συνέχισαν τις διαδηλώσεις. Αν η Κίνα δεν μπλοφάρει, ωστόσο, και εντέλει επέμβει, θα το κάνει προσεκτικά. Αντί να ρισκάρει ένα νέο επεισόδιο τύπου «πλατείας Τιενανμέν» στέλνοντας τον στρατό, πιθανότατα θα εμπιστευτεί την αστυνομία, που είναι καλύτερα εξοπλισμένη για να αντιμετωπίζει επεισόδια χωρίς να προκαλέσει λουτρό αίματος.

Ο νόμος του Χονγκ Κονγκ δεν επιτρέπει την είσοδο του κινεζικού στρατού (εκτός αν το ζητήσει ο επικεφαλής της κυβέρνησης). Το Πεκίνο ίσως αξιοποιήσει το άρθρο 18 του νόμου που επιτρέπει την επιβολή απαγόρευσης κυκλοφορίας αν η κυβέρνηση του Χονγκ Κονγκ δεν μπορεί να αποκαταστήσει την τάξη.

Τι πρέπει να προσέχουμε

Κινήσεις από αξιωματούχους της Κίνας. Όταν οι κορυφαίοι αξιωματούχοι επιστρέψουν από τις διακοπές τους, οι δηλώσεις τους θα δείξουν πως σκοπεύουν να προσεγγίσουν την υπόθεση. Οποια κίνηση για συνεδρίαση των επιτροπών του Κογκρέσου, που θα είναι το σώμα που θα συζητήσει το θέμα της επιβολής απαγόρευσης κυκλοφορίας στο Χονγκ Κόνγκ, θα είναι ισχυρή ένδειξη ότι μια επέμβαση είναι επαπειλούμενη.

Κινήσεις του στρατού. Οποια κίνηση ισχυρών δυνάμεων που φέρονται να συγκεντρώθηκαν στην επαρχία Guangdong για τους εορτασμούς των 70 χρόνων από την ίδρυση της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας ή αστυνομικών δυνάμεων που βρίσκονται στην Shenzhen πρέπει να παρακολουθείται.

Οι αντιδράσεις των διαδηλωτών. Αν και οι προειδοποιήσεις του Πεκίνου ότι μπορεί να επέμβει θα μπορούσαν να πείσουν διαδηλωτές να δράσουν με περισσότερη σύνεση, είναι πιο πιθανό να τους προκαλέσει να συνεχίσουν στον ίδιο δρόμο. Οποιαδήποτε αύξηση των εντάσεων στις διαδηλώσεις θα κάνει πιθανότερη την επέμβαση.

Αντιδράσεις στο εξωτερικό. Κάποιοι στις ΗΠΑ, όπως ο επικεφαλής της πλειοψηφίας στη Γερουσία Mitch McConnell, έχουν θέσει ζήτημα κυρώσεων σε περίπτωση βίαιης καταστολής, αν και ο πρόεδρος των ΗΠΑ έχει δηλώσει ότι είναι εσωτερικό ζήτημα του Πεκίνου. Αξιωματούχοι έχουν αφήσει να εννοηθεί ότι το Χονγκ Κονγκ θα μπορούσε να χάσει το υφιστάμενο ειδικό πλαίσιο εμπορίου και τελωνείου σε περίπτωση επέμβασης, αν και οι γνώμες επ’ αυτού διίστανται καθώς η κίνηση θα μπορούσε να έχει κόστος και για τις ΗΠΑ. Αν η υπερδύναμη προχωρήσει, το Χονγκ Κονγκ θα χάσει πολλά εξαιτίας των δασμών που έχουν επιβάλει οι ΗΠΑ, κάτι που θα μπορούσε να πλήξει το νόμισμά του και τις χρηματαγορές, και μακροπρόθεσμα το στάτους του ως χρηματοπιστωτικού κέντρου.

Αντίδραση των αγορών. Ακόμα και αν μια επέμβαση ίσως τερματίσει τις διαμαρτυρίες βραχυπρόθεσμα, η προοπτική ευθείας παρέμβαση του Πεκίνου θα αναστατώσει την οικονομία, που ήδη πλήττεται από εβδομάδες ταραχών. Και δεδομένης της θέσης του Χονγκ Κονγκ ως χρηματοπιστωτικού κέντρου και κρίσιμου χρηματοικονομικού κρίκου του Πεκίνου για τον υπόλοιπο κόσμο, οποιαδήποτε οικονομική διαταραχή θα μπορούσε να πλήξει εξίσου την Κίνα όσο και το Χονγκ Κονγκ.