του Στέφανου Κοτζαμάνη

Kανείς δεν μπορεί να έχει παράπονο από τη φετινή πορεία του Χρηματιστηρίου Αξιών Κύπρου.

Ύστερα από ράλι τιμών μέσα στο 2006, το πρώτο εννεάμηνο του τρέχοντος έτους βρήκε τον Γενικό Δείκτη να κερδίζει 27,1%, χωρίς να συνυπολογίσουμε και τα έσοδα από μερίσματα που εισέπραξαν οι επενδυτές στο χρηματιστήριο.

Παρ’ όλα αυτά, οι δείκτες αποτίμησης του ΧΑΚ διατηρούνται σε χαμηλότερα επίπεδα σε σχέση με αυτά του Χ.Α. αλλά και των άλλων ευρωπαϊκών χρηματιστηριακών αγορών.

Με βάση, π.χ., τις τρέχουσες τιμές στα τέλη του Σεπτεμβρίου και τις προβλέψεις για τα κέρδη του 2007 από τη Sharelink, το P/E της Κύριας Αγοράς του ΧΑΚ υπολογίζεται στις 13,3 φορές, έναντι περίπου 19,18 φορών στο Χ.Α. και 16,51 στις αγορές της Ευρώπης.

Κατά τον ίδιο τρόπο, πολύ υψηλότερη είναι και η μερισματική απόδοση της Κύριας Αγοράς του ΧΑΚ, η οποία με βάση τις προβλέψεις της Sharelink ανέρχεται στο εξαιρετικά ικανοποιητικό 4,2%, πολύ πιο ψηλά από αυτό της Σοφοκλέους, η οποία μάλιστα υπερτερεί σαφώς σε σύγκριση με τις άλλες ευρωπαϊκές αγορές.

Οι εταιρείες

Αν αυτά βέβαια συμβαίνουν σε επίπεδο μέσων όρων, εύκολα αντιλαμβάνεται κάποιος ότι υπάρχουν μετοχές στο κυπριακό χρηματιστήριο που διαπραγματεύονται με ακόμη πιο ελκυστικούς όρους. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι με βάση τα κέρδη του 2006, το P/E της Vision ήταν 9,6, της Option Cassulides (εκτυπώσεις - συνέδρια) 13,5, της Τσιμεντοποιίας Βασιλικού 8,1, της Sharelink Financial Services 8,7, των Υπεραγορών Ορφανίδη (super market) 13,8, του Ζορπά 10,1, της Tsokkos Hotels 9,8, της Muskita (διέλαση αλουμινίου) 12,5, του Ομίλου Λούη 9,8 κ.λπ.

Σε γενικές γραμμές, και τα κέρδη του α΄ εξαμήνου του 2007 κινήθηκαν ανοδικά. Οι εταιρείες της Κύριας Αγοράς τα βελτίωσαν κατά 109% και από τις δεκαπέντε οι δέκα σημείωσαν καλύτερες επιδόσεις, ενώ επιδείνωση οι πέντε.

Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι από τις προαναφερόμενες εταιρείες (με τα σαφώς χαμηλά P/E) είχαμε βελτίωση κερδοφορίας στις περισσότερες (π.χ. στις Βασιλικό, Tsokkos Hotels, Muskita, Louis, Sharelink FS).

Πέραν όμως αυτών, κατά το τρίτο τρίμηνο της τρέχουσας χρήσης είχαμε καλύτερη της αναμενομένης πορεία στον τουρισμό (αναπλήρωση των μειωμένων επισκεπτών στο σύνολο του οκταμήνου, με υψηλότερα έσοδα), γεγονός που θα φανεί στα αποτελέσματα των εισηγμένων εταιρειών στον τουριστικό και στον ξενοδοχειακό τομέα.

Σε ό,τι αφορά τον τομέα των επενδυτικών εταιρειών, εξακολουθούν να παρατηρούνται σημαντικότατα discounts, που σε ορισμένες περιπτώσεις είναι ”προκλητικά”, γύρω ή και περισσότερο από το 30% (π.χ. Δήμητρα Επενδυτική και Elma Holdings).

Και αυτό παρά το ότι πολλοί επενδυτικοί οργανισμοί διαθέτουν πλέον αρκετά διαφοροποιημένα χαρτοφυλάκια, που εκτός από κυπριακές μετοχές περιλαμβάνουν μετοχές εξωτερικού, μετρητά, ακίνητα κ.λπ.

Στην Ελλάδα οι εταιρείες επενδύσεων χαρτοφυλακίου διαπραγματεύονται μεν με discount, αυτό ωστόσο είναι σαφώς χαμηλότερο.

Σχετικά με τον τραπεζικό τομέα, οι τρεις μεγάλες τράπεζες (Κύπρου, MPB, Ελληνική) όχι μόνο είχαν αρχικά προβλέψει πολύ μεγάλες αυξήσεις κερδών, αλλά και ενδιάμεσα είτε προχώρησαν σε ανοδικές αναθεωρήσεις είτε προτίθενται να το πράξουν στο προσεχές μέλλον.

Γνωστό επίσης είναι ότι για τις μετοχές των τριών μεγάλων τραπεζικών Συγκροτημάτων έχουν εκφραστεί με ιδιαίτερα κολακευτικά σχόλια οι αναλυτές των ισχυρότερων οίκων του εξωτερικού.

Οι αιτίες

Στόχος όλων των παραπάνω δεν είναι να ειπωθεί ότι το σύνολο των κυπριακών μετοχών είναι υποτιμημένο ή ότι έστω μετοχές όπως αυτές που προαναφέρθηκαν αποτελούν ευκαιρίες. Άλλωστε, πολλές φορές οι δείκτες λένε τη... μισή αλήθεια.

Ζητούμενο είναι να απαντηθεί τo ερώτημα που προκύπτει, γιατί δηλαδή το ΧΑΚ διαπραγματεύεται εδώ και πολύ καιρό με ελκυστικότερους δείκτες έναντι των διεθνών χρηματιστηρίων.

Το πρώτο προς εξέταση ζήτημα είναι αυτό των προοπτικών. Ενδεχομένως μπορεί το -πλην τραπεζών- growth να μη φτάνει αυτό των ελλαδικών εταιρειών (κυρίως λόγω της μικρότερης έκθεσης στην αναπτυσσόμενη νοτιοανατολική Ευρώπη αλλά και της χαμηλότερης αποδοτικότητας ιδίων κεφαλαίων - 13,7% το 2006), ωστόσο δεν είναι χαμηλό καθώς η οικονομία αναμένεται να συνεχίσει να ”τρέχει” με ικανοποιητικούς ρυθμούς (κοντά στο 4%). Κατά μέσο όρο η ευρωζώνη θα ”τρέξει” το 2008 με τη μισή ταχύτητα με την οποία θα πορευτεί η Κύπρος!

Στα θετικά του ΧΑΚ, επίσης, συμπεριλαμβάνονται η πολύ καλή εικόνα των μακροοικονομικών δεικτών και ακόμα το ότι από 1/1/2008 το επίσημο νόμισμα της χώρας θα είναι το ευρώ.

Πάντως, παράγοντες της κυπριακής αγοράς αποδίδουν την υστέρηση των δεικτών στο ΧΑΚ σε διάφορους λόγους, μεταξύ των οποίων είναι:

- Η περιορισμένη εμπορευσιμότητα και η σχετικά χαμηλή κεφαλαιοποίηση πολλών εισηγμένων εταιρειών.

- Οι περιορισμένες και συχνά ασυντόνιστες προσπάθειες (πλην των τριών μεγάλων τραπεζών) να παρουσιάσουν σωστά τις μετοχές τους σε παράγοντες των ξένων χαρτοφυλακίων.

- Η σαφής έλλειψη του θεσμού των αμοιβαίων κεφαλαίων.

- Ο φόβος κάποιων επενδυτών μήπως επαναληφθεί το φαινόμενο της χρηματιστηριακής φούσκας.