του Απόστολου Λακασά

Την ομοφωνία των αναλυτών ότι θα συνεχίσει να καταγράφει σημαντικούς ρυθμούς ανάπτυξης τα επόμενα χρόνια συγκεντρώνει ο αμυντικός τομέας. Τα αναπτυξιακά... άλματα θα στηριχτούν στις ασιατικές αγορές, αφού όμως έχουν δημιουργήσει στέρεο έδαφος τα δυτικά κράτη με τα γεωπολιτικά μέτωπα που έχουν ανοίξει.

Χαρακτηριστικά, λόγω του πολέμου στο Ιράκ οι αμυντικές βιομηχανίες της Δύσης πέτυχαν πέρυσι διψήφια μεγέθη ανάπτυξης, τα οποία αναμένεται να επαναληφθούν και φέτος. Μεταξύ αυτών η αμερικανική Lockheed Martin παρουσίασε την καλύτερη έως τώρα εικόνα, σημειώνοντας αύξηση κερδών 34% το δεύτερο τρίμηνο του 2007, ενώ η διοίκησή της αναθεώρησε ανοδικά τις προβλέψεις της για την κερδοφορία του έτους.

Βέβαια, όπως προκύπτει από τα τελευταία στοιχεία του ”Fortune” για το 2006, σαφές προβάδισμα στην κερδοφορία έχουν οι αμερικανικές εταιρείες, σε αντίθεση με την ευρωπαϊκή EADS, η οποία αντιμετώπισε λειτουργικά προβλήματα. Ενδεικτικά, τα κέρδη της ήταν στα 124 εκατ. δολάρια το 2006 (τελευταία στη σχετική κατάταξη), ενώ τα έσοδα την έφεραν στη δεύτερη θέση (με 49,476 δισ. δολάρια μετά την αμερικανική Βoeing με 61,53 δισ. δολάρια).

Για το μέλλον, οι μεγάλες εταιρείες της Δύσης (Lockheed, Boeing, Northrop, Grumman, Raytheon, United Technologies και BAE Systems) προνοούν και στρέφονται προς την Ανατολή, αφού λαμβάνουν υπ’ όψιν την αρνητική πορεία των δυτικών οικονομιών, η οποία προβλέπεται ότι πιθανώς να προκαλέσει μείωση των αμυντικών προϋπολογισμών, σε συνδυασμό με τις πιέσεις για αποχώρηση των Δυτικών από το Ιράκ.

Τα μέτωπα του ανταγωνισμού

Πρόσφατα η Σαουδική Αραβία υπέγραψε συμφωνία με τη βρετανική κυβέρνηση για την αγορά 72 μαχητικών αεροσκαφών Εurofighter Typhoon από την BAE Systems έναντι περίπου 4,5 δισ. στερλινών. Από την άλλη, πρόσφατα οι ΗΠΑ ανακοίνωσαν ένα πακέτο όπλων αξίας 20 δισ. δολαρίων προς τη Σαουδική Αραβία, ενώ ένα δεύτερο παρόμοιο πακέτο θα δοθεί στις χώρες Κουβέιτ, Κατάρ, Ομάν, Μπαχρέιν και στα Hνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Τα κράτη αυτά αναμένεται να προχωρήσουν σε νέες αμυντικές δαπάνες, αφού τα... πετροδολάρια ρέουν, ενώ (και είναι ο βασικότερος λόγος) θεωρείται ότι θα κλιμακωθεί η ένταση στην περιοχή όταν αρχίσει η αποχώρηση των αμερικανικών και των βρετανικών στρατευμάτων από το Ιράκ.

”Οι χώρες του Περσικού Κόλπου θα αυξήσουν τις δαπάνες τους έως και κατά 2 δισ. δολάρια φέτος” ανέφερε πρόσφατα αναλυτής αμερικανικής συμβουλευτικής εταιρείας, εκτιμώντας ότι και τα επόμενα χρόνια οι αμυντικοί προϋπολογισμοί τους θα είναι ανάλογου επιπέδου.

Το παιχνίδι που παίζεται στην Ανατολή είναι μεγάλο και, όπως συμβαίνει σε τέτοιες περιπτώσεις, οι αποφάσεις δεν κρίνονται μόνο με βάση οικονομικά δεδομένα αλλά και με πολιτικά. Είναι ενδεικτικό ότι εάν εγκριθούν τα πακέτα πώλησης των αμερικανικών όπλων στα κράτη του Περσικού Κόλπου, η συμφωνία θα αποτελεί την αρχή μιας νέας σελίδας καθώς έως σήμερα στην περιοχή έχουν το προβάδισμα οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις.

Νέες πολιτικές ισορροπίες

Ο ανταγωνισμός αναμένεται έντονος και στις νέες αγορές της Ασίας. Οι εταιρείες δίνουν βάρος καταρχήν στην Ινδία, η οποία έχει ανακοινώσει την πρόθεσή της να ανανεώσει τον στόλο των πολεμικών αεροσκαφών της. Παραδοσιακά η Ινδία είναι εμπορική σύμμαχος της Γαλλίας και της Ρωσίας και είναι ενδεικτικό ότι ο παλιός στόλος είχε εξοπλιστεί από τη Ρωσία. Όμως, οι πολιτικές ισορροπίες αλλάζουν. Τα τελευταία χρόνια έχουν αναθερμανθεί οι σχέσεις της Ινδίας και των ΗΠΑ, δίνοντας την ευκαιρία στις αμερικανικές εταιρείες, όπως η Lockheed Martin και η Boeing, να μπουν στην ινδική αγορά.

Ειδική περίπτωση θεωρείται η αγορά της Κίνας. Η χώρα έχει αυξήσει τις δαπάνες τις για την αμυντική βιομηχανία κατά 18% φέτος. Από αμερικανικές πηγές υπολογίζεται ότι το συνολικό κονδύλι για την άμυνα φτάνει στα 125 δισ. δολάρια, με αποτέλεσμα να υπάρχει μεγάλος ανταγωνισμός για τα χρυσά συμβόλαια. Όμως η πρόσβαση των δυτικών εταιρειών είναι ιδιαίτερα δύσκολη, καθώς η κυβέρνηση έχει θέσει μια σειρά από περιορισμούς για τα συμβόλαια με ξένες αμυντικές βιομηχανίες, ενώ δημιουργεί τη δική της.

Αεροπορικές εταιρίες

Οι μνήμες της 11ης Σεπτεμβρίου ”ξεθωριάζουν” για τους επιτελείς των αεροπορικών εταιρειών, αναβιώνει όμως ο φόβος για την πορεία της τιμής του πετρελαίου.

Συγκεκριμένα, οι τελευταίες ειδήσεις από τις αεροπορικές εταιρείες αποτυπώνουν μια πολύ καλή πορεία έως τώρα για τα κέρδη μέσα στο έτος, όμως όλοι συμφωνούν ότι τα προβλήματα θα εμφανιστούν το 2008, όταν φανούν οι επιπτώσεις της διεθνούς πιστωτικής κρίσης σε συνδυασμό με την άνοδο της τιμής του πετρελαίου σε επίπεδα-ρεκόρ.

Ειδικότερα, με βάση τα τελευταία στοιχεία της Διεθνούς Ένωσης Αερομεταφορέων (ΙΑΤΑ), η οποία εκπροσωπεί 260 εταιρείες, τα καθαρά κέρδη του τομέα θα ξεπεράσουν τα 5,6 δισ. δολάρια το 2007. Η IATA αναθεώρησε πρόσφατα ανοδικά τις εκτιμήσεις της για την κερδοφορία του 2007, καθώς τον Ιούνιο προέβλεπε ότι θα ανέλθει στα 5,1 δισ. δολάρια.

Ιδιαίτερα ενθαρρυντικά είναι τα μηνύματα που έχει η ΙΑΤΑ όσον αφορά στις υπόλοιπες οικονομικές παραμέτρους της ανάκαμψης, μετά την κρίση που αντιμετώπισε ο κλάδος λόγω της καταστροφής στους Δίδυμους Πύργους τον Σεπτέμβριο του 2001. Είναι χαρακτηριστικό ότι η Ένωση έχει θέσει όριο το 2001 και ανέφερε ότι η παραγωγικότητα έχει ενισχυθεί κατά 56% από τότε έως σήμερα, ενώ τα λειτουργικά κέρδη -εξαιρουμένων των καυσίμων- έχουν μειωθεί κατά 15%.

Όμως οι προβλέψεις για το επόμενο έτος δεν είναι τόσο ευοίωνες. Η παγκόσμια αύξηση της επιβατικής κίνησης έχει φέρει κέρδη τα οποία έως τώρα έχουν κατορθώσει να αντισταθμίσουν το αυξημένο κόστος από την άνοδο των τιμών του πετρελαίου. Ωστόσο, η IATA θεωρεί ότι η άνοδος της τιμής του πετρελαίου στα επίπεδα των 80 δολαρίων δεν είναι εύκολο να αντιμετωπιστεί σε μια περίοδο όπου η ανάπτυξη στις δυτικές οικονομίες επιβραδύνεται.

Υπάρχει βέβαια και η δυνατότητα των παραγώγων για την αντιμετώπιση πιθανής νέας ανόδου, όμως θεωρείται δύσκολο να προβλεφθεί μια μέση τιμή πετρελαίου, αφού όλα τα ενδεχόμενα είναι ανοιχτά.