Παραλογισμός και μπαλώματα στο νέο φορονόμο

Χαρακτηριστικά παραδείγματα παραλογισμών, αστοχιών και μπαλωμάτων στον νέο φορολογικό νόμο. Με «συνταγές» από το παρελθόν και απουσία συντακτών που… γνωρίζουν την πιάτσα. Αναλυτικοί πίνακες.

Δημοσιεύθηκε: 22 Ιανουαρίου 2013 - 07:58

του Κων/νου Μαρκάζου*

Παραλογισμός και μπαλώματα στο νέο φορονόμο

Στις 11 Ιανουαρίου 2013 ολοκληρώθηκε η ψήφιση του νομοσχεδίου με το οποίο τροποποιούνται διατάξεις του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος, καθιερώνοντας σύστημα διαφορετικής φορολόγησης ανάλογα με το είδος των εισοδημάτων.

Για τους μισθωτούς η νέα φορολογική κλίμακα έχει τρία κλιμάκια: Για εισόδημα έως 25.000 ευρώ ορίζεται συντελεστής φόρου 22%, για εισόδημα από 25.001 έως 42.000 ευρώ ο συντελεστής είναι 32% και για πάνω από 42.000 ευρώ 42%. Υπάρχει έκπτωση φόρου 2.100 ευρώ η οποία δίνεται ολόκληρη μόνο σε μισθωτούς και συνταξιούχους με ετήσιο εισόδημα έως 21.000 ευρώ και περιορίζεται για εισοδήματα πάνω από 21.000 ευρώ κατά 100 ευρώ ανά 1.000 ευρώ εισοδήματος.

Παράλληλα καταργούνται οι περισσότερες εκπτώσεις από τον φόρο εισοδήματος (ενοίκια, έξοδα φροντιστηρίων και ιδιαίτερων μαθημάτων, τόκοι δανείων, ασφάλιστρα κ.λπ.) και επιβάλλονται ιδιαίτερες προϋποθέσεις στις εκπτώσεις που παραμένουν (έξοδα ιατρικής και νοσοκομειακής περίθαλψης, διατροφή διαζευγμένων, δωρεές).

Οι ατομικές επιχειρήσεις και οι ελεύθεροι επαγγελματίες από την 1η Ιανουαρίου 2013 θα φορολογούνται με άλλη φορολογική κλίμακα με δύο κλιμάκια: Για εισόδημα έως 50. 000 ευρώ με συντελεστή φόρου 26% και από εκεί και πάνω με 33%. Το ενοίκια θα φορολογούνται αυτοτελώς με άλλη κλίμακα (10% και 33%), ενώ οι αγρότες με συντελεστή 13%, αλλά από το 2014, γιατί το 2013 φορολογούνται με την κλίμακα των μισθωτών για λόγους όπου μόνο η φαντασία μπορεί να μας βοηθήσει.

Σημειώνεται ότι, παρά τη γενική πεποίθηση, ο εκμηδενισμός του αφορολόγητου ισχύει για όλα τα εισοδήματα. Απλώς οι μισθωτοί και οι συνταξιούχοι για να έχουν την έκπτωση φόρου τιμωρούνται προνομιακά με το να μαζεύουν αποδείξεις, και μάλιστα για συγκεκριμένα έξοδα, μέχρι το 25% του εισοδήματός τους, και με όριο τα 10.500 ευρώ.

Όσοι μάλιστα μισθωτοί έχουν μεγαλύτερο εισόδημα από 42.000 ευρώ και καταφέρουν να ζουν και να δουλεύουν με τέτοιους μισθούς το 2013, θα τιμωρούνται με πρόσθετο φόρο αν δεν μαζεύουν αποδείξεις. Ο παραλογισμός του συστήματος των αποδείξεων συμπληρώθηκε με το να γίνονται δεκτές για πρώτη φορά και οι αποδείξεις που έχουν εκδοθεί και σε χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης εκτός Ελλάδος. Με αυτό ακυρώθηκε, ακόμα και αν υπήρχε, το επιχείρημα ότι το κίνητρο για το κράτος ήταν η είσπραξη του ΦΠΑ της απόδειξης. (το θέμα των αποδείξεων το σχολιάσαμε στο Euro2day στις 11/1).

Παρότι οι κλίμακες φορολογίας εισοδήματος δεν είναι το σημαντικότερο στοιχείο ενός φορολογικού συστήματος, δεν μπόρεσα να αντισταθώ στον πειρασμό και ακολούθησα τη συμβουλή του Όσκαρ Ουάιλντ που έλεγε ότι «ο καλύτερος τρόπος να ξεπεράσεις έναν πειρασμό είναι να υποκύψεις σε αυτόν».

Με τη βοήθεια ενός καλού συναδέλφου υπολογίσαμε πόσοι φόροι προκύπτουν ανάλογα με το είδος του εισοδήματος (το αρχείο είναι διαθέσιμο στο Συνοδευτικό Υλικό).

Το συμπέρασμα είναι ότι τα εισοδήματα από μισθούς φορολογούνται βαρύτερα σε σχέση με τους ελεύθερους επαγγελματίες, ειδικά για ποσά πάνω από 55.000 ευρώ, ενώ όποιοι εισπράττουν ενοίκια φορολογούνται σχεδόν πάντα λιγότερο ακόμα και με την επιβάρυνση του παραλογισμού του συμπληρωματικού φόρου. Με δεδομένο ότι οι μισθωτοί φορολογούνται για το μικτό εισόδημά τους χωρίς την έκπτωση καμίας δαπάνης, ενώ οι υπόλοιπες κατηγορίες για το καθαρό, η αδικία μεγεθύνεται.

Είναι επίσης αμφίβολο κατά πόσον είναι συμβατή με την αρχή της φορολόγησης με βάση τη φοροδοτική ικανότητα η εφαρμογή διαφορετικής κλίμακας φορολογικών συντελεστών ανά κατηγορία εισοδήματος και η καθιέρωση διαφορετικών αφορολόγητων ποσών ανάλογα με την κατηγορία του φορολογούμενου.

Ο στόχος έπρεπε να είναι η δήλωση των πραγματικών εισοδημάτων και όχι να διαφοροποιείται η φορολόγηση επειδή το 70% των ελεύθερων επαγγελματιών, αγροτών και εμπόρων εμφανίζεται φτωχό, δηλώνοντας εισόδημα κάτω από το εκάστοτε αφορολόγητο όριο.

Ενδιαφέρουσες είναι οι προβλέψεις του νομοσχεδίου για την γκρίζα ζώνη της εργασίας όπου κάποιος δεν είναι ούτε μισθωτός ούτε επαγγελματίας.

Η κλίμακα των μισθωτών λοιπόν «εφαρμόζεται και στους ελεύθερους επαγγελματίες» και στις ατομικές επιχειρήσεις παροχής υπηρεσιών(;), εφόσον έχουν έγγραφη σύμβαση με μέχρι τρεις εργοδότες ή εφόσον υπερβαίνουν αυτόν τον αριθμό, ποσοστό 75% των ακαθάριστων εσόδων τους προέρχεται από έναν εργοδότη».

Με αυτήν τη διάταξη αποκαλύπτεται όλη η υποκρισία των κυβερνώντων. Τη στιγμή όπου το ΙΚΑ ανακοίνωσε, με βάση τους ελέγχους του, ότι η αδήλωτη εργασία έχει φθάσει στο 36% και σε ορισμένες περιοχές της χώρας το 44%, με το 42% των ανασφάλιστων εργαζομένων να είναι αλλοδαποί χωρίς νομιμοποιητικά έγγραφα, το κράτος νομιμοποιεί με το φορολογικό νομοσχέδιο τη βαρβαρότητα της εργασίας με το μπλοκάκι.

Το ερώτημα είναι αν θεωρεί το ΙΚΑ ότι αυτοί οι εργαζόμενοι υπάγονται στις ρυθμίσεις της εργατικής νομοθεσίας και στην ασφάλιση του ΙΚΑ ή είναι ελεύθεροι επαγγελματίες με συνείδηση (και φορολόγηση) μισθωτού και δικαιώματα σύγχρονου δούλου.

Το νομοσχέδιο επίσης προέβλεψε τη φοροδιαφυγή των υψηλόμισθων στελεχών διά των αμοιβών Δ.Σ. Έτσι από την 1η/1/2013 αυξάνεται από 35% σε 40% ο συντελεστής παρακράτησης φόρου για τις αμοιβές μελών διοικητικού συμβουλίου.

Τα αρχικά σχέδια του υπουργείου προέβλεπαν αυτοτελή συντελεστή φορολόγησης 26%, σε αντιστοιχία με τον συντελεστή φορολόγησης των επιχειρήσεων, κάτι που παραδοσιακά συνέβαινε. Προφανώς έγινε αντιληπτό ότι υπήρχε τεράστιο κίνητρο να μετατραπούν βαρύτατα φορολογούμενες αμοιβές μισθωτών που επιβαρύνονται και με υψηλές εισφορές ΙΚΑ, και μάλιστα χωρίς το όριο που ίσχυε για τους ασφαλισμένους πριν από την 1η/1/1993 σε αμοιβές Δ.Σ.

Η τελική διαφορά συνολικού κόστους για την επιχείρηση ήταν περίπου 40%. Το διασκεδαστικό είναι ότι και με 40% φορολόγηση το όφελος για μια επιχείρηση και κατ’ επέκταση και για τον εργαζόμενο ανέρχεται σε 20% περίπου. Φυσικά είναι συγκεκριμένοι όσοι μπορούν να μετατρέψουν μισθούς σε αμοιβές Δ.Σ., αλλά εξακολουθούν να υπάρχουν και να έχουν κίνητρο να το κάνουν, εκμεταλλευόμενοι τους φορολογικούς ανορθολογισμούς.

Οποιοδήποτε «φορολογικό σύστημα» είναι κάτι που υπερβαίνει τα φορολογικά κλιμάκια και τους συντελεστές φορολόγησης. Αποτελείται, πέραν του νομοθετικού πλαισίου, από μηχανισμούς (διοικητικούς, ελεγκτικούς), από συστήματα (επεξεργασίας, πρόσβασης σε βάσεις δεδομένων), από τους ενδιάμεσους «συνεργάτες» με σημαντικότερους τους λογιστές, αλλά και από τη νοοτροπία και τις συμπεριφορές των φορολογικών υποκειμένων που επηρεάζονται από ιστορικές παραδόσεις και νοοτροπίες. Όλα αυτά εντασσόμενα στο γενικότερο οικονομικό και πολιτικό περιβάλλον, τόσο το εσωτερικό όσο και το διεθνές.

Η απόλυτη κυριαρχία στο δημόσιο λόγω της επικοινωνίας των κλιμακίων φορολόγησης και της παρουσίασης σχεδόν κάθε πρωί από άσχετους δημοσιογράφους, χρησιμοποιώντας κάποιους ειδικούς σαν φορομαϊντανούς (οι οποίοι φέρουν μερίδιο ευθύνης), παραδειγμάτων με πίνακες φορολόγησης «μισθωτού με χ παιδιά» ή «ελεύθερου επαγγελματία με φορολόγηση από το πρώτο ευρώ» μόνο παραπλανητικά και ανασταλτικά λειτουργούν στο να δημιουργηθεί ένα καλύτερο φορολογικό σύστημα.

Αν θέλουμε να ξεφύγουμε από το χθες και τα λάθη που έγιναν προχθές, τα φορολογικά μέτρα πρέπει να προταθούν από ανεξάρτητες αρχές και επιτροπές. Είναι αδύνατον η σημερινή δημόσια διοίκηση στην κατάσταση στην οποία βρίσκεται να μπορέσει να ανταποκριθεί στη συνθετότητα και στην πολυπλοκότητα ριζικών αλλαγών.

Απαιτούνται παρακαμπτήριοι δρόμοι (bypass) και δομές έξω από μια ημιπαράλυτη δημοσιοϋπαλληλία. Το τελευταίο φορολογικό νομοσχέδιο δεν κάνει ούτε ένα βήμα για να προσεγγίσουμε τον στόχο της καθιέρωσης ενός λειτουργικού και σταθερού φορολογικού συστήματος.

Δημιουργήθηκε με τη δύναμη της αδράνειας από τους ίδιους ανθρώπους, που έχουν μάθει να νομοθετούν με συγκεκριμένη λογική και πρόχειρες διαδικασίες. Υπήρξε το προϊόν συμβιβασμού τρικομματικών εκπροσώπων, υπό το κράτος πολλών και διαφορετικών πιέσεων και χρονικών περιορισμών.

Τα παραπάνω είναι εις γνώσιν της ηγεσίας του υπουργείου Οικονομικών, που για να είναι στοιχειωδώς συνεπές με τις εξαγγελίες περί ριζικής φορολογικής μεταρρύθμισης, προανήγγειλε την κατάθεση «μεγάλου» φορολογικού νομοσχεδίου την άνοιξη.

Όπως συνειδητοποιούν και άλλοι (Καθημερινή 17/1/2013), «η σύνταξη του τελικού φορολογικού νομοσχεδίου πρέπει να ανατεθεί σε ανθρώπους της 'πιάτσας' και γνώστες των σχετικών θεμάτων, και πάντως όχι σε καρεκλοκένταυρους ή συνδικαλιστές υπαλλήλους, οι οποίοι φροντίζουν παραδοσιακά ώστε να αποτύχει κάθε μεταρρύθμιση στον κρίσιμο αυτόν τομέα».

*Αναλυτικά οι πίνακες με τις κλίμακες φόρου δημοσιεύονται στη δεξιά στήλη "Συνοδευτικό Υλικό".

**Ο κ. Κωνσταντίνος Μαρκάζος είναι Οικονομολόγος.

***Συμφωνείτε ή διαφωνείτε με τον αρθρογράφο; Τι γνώμη έχετε;

To Εuro2day.gr ενθαρρύνει τον διάλογο και την έκφραση απόψεων από τους αναγνώστες. Σχολιάστε το άρθρο και πείτε την άποψή σας δημόσια για όσα συμβαίνουν και μας αφορούν όλους. Αν θεωρείτε το άρθρο σημαντικό, διαδώστε το με τα εργαλεία κοινωνικής δικτύωσης.

Oι απόψεις που διατυπώνονται σε ενυπόγραφο άρθρο γνώμης ανήκουν στον συγγραφέα και δεν αντιπροσωπεύουν αναγκαστικά, μερικώς ή στο σύνολο, απόψεις του Euro2day.gr.