Η επικοινωνία των φορολογικών αλλαγών

Οι αλλαγές πρέπει να σχεδιάζονται μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας, αλλιώς θα μολυνθούν και οι τελευταίες εστίες λογικής. Ποιες επικοινωνίες και πρακτικές πρέπει να αλλάξουν μια για πάντα.

Δημοσιεύθηκε: 3 Ιανουαρίου 2013 - 07:49

του Κωνσταντίνου Μαρκάζου*

Η ευρύτερη επικοινωνία των φορολογικών θεμάτων επηρεάζει το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα, όπως ο παρατηρητής το επιστημονικό πείραμα. Χρησιμοποιώντας παραδείγματα από την επικαιρότητα, όπως ο ΚΒΣ και οι αποδείξεις, θα περιγράψουμε παθογένειες της νεοελληνικής επικοινωνιακής πραγματικότητας σε φορολογικά θέματα.

Κανείς δεν μπορεί να κατηγορήσει τον υφυπουργό Οικονομικών (Μαυραγάνη) για άγνοια των φορολογικών θεμάτων, καθώς έχει δώσει ιδιωτικές εξετάσεις πριν ορκιστεί, και είχε διατυπώσει δημόσια σωστές θέσεις. Σήμερα αντιμετωπίζει τον (αναμενόμενο) περιορισμό που θέτει η αδυναμία αντικατάστασης κάποιου αποτυχημένου συστήματος (π.χ. ΚΒΣ, πόθεν έσχες) ή μηχανισμού (ελεγκτικού) από κάτι καινούργιο, χωρίς να μεσολαβήσει κενό που θα ρουφήξει σαν μαύρη τρύπα όλα τα σημερινά έσοδα, μαζί με την κοινωνία.

Υπάρχουν όμως επικοινωνίες και πρακτικές οι οποίες πρέπει να αλλάξουν για πάντα.

Συγκεκριμένα:

1. Να μην πέφτουμε στην παγίδα της μετονομασίας. Είναι κατανοητό ότι η κατάργηση του ΚΒΣ, εκτός από μνημονιακή υποχρέωση, έχει καταστεί επικοινωνιακά χαρακτηριστικό δείγμα-απόδειξη της ελληνικής ιδιαιτερότητας από τους ξένους. Υπάρχει ολόκληρη αντιπαράθεση για το θέμα (ο γράφων μετέχει ενεργά και με αρθρογραφία στον ειδικό τύπο), απόψεις υπέρ της διατήρησης του ΚΒΣ, ιδιαίτερα αυτή που συμπυκνώνεται στο ότι «οι ελληνικές ιδιομορφίες καθιστούν αδύνατη την κατάργησή του». Το να καταργήσεις τον ΚΒΣ με το σύστημα του Κώδικα Φορολογικής Απεικόνισης Συναλλαγών (ΚΦΑΣ) δεν αλλάζει σε τίποτα την ουσία.

Παραφράζοντας τον Μ. Τουέιν για το τσιγάρο, θα μπορούσαμε να πούμε ότι η κατάργηση του ΚΒΣ είναι εύκολη, στην Ελλάδα τον έχουμε καταργήσει δεκάδες φορές. Είτε προαναγγέλλοντας νομοθετικά τον θάνατό του από 1η/1/2011 ή 1η/1/2012, με παρατάσεις που μπορεί να δώσει το ελληνικό κράτος σε αντίθεση με τους εξαφανισμένους Μάγια, είτε αλλάζοντας τα ονόματά του (από ΚΦΣ σε ΚΒΣ), είτε «αλλάζοντάς του τα φώτα», χωρίς όμως να δούμε κανένα φως στην καταπολέμηση της γραφειοκρατικής αγκύλωσης.

2. Η σωστή διάγνωση δεν γίνεται με πρόχειρη ανάλυση και ρηχή επικοινωνία. Τα αίτια, για παράδειγμα, της διατήρησης του ΚΒΣ δεν είναι ευρέως κατανοητά. Επικρατεί η λανθασμένη εντύπωση ότι ο ΚΒΣ δεν καταργείται από αδράνεια ή από υπολογισμό του πολιτικού κόστους. Η δημοσιογραφική κριτική περιορίζεται στις γραφικότητες και στις υπερβολές του. Η πραγματικότητα είναι ότι ο ΚΒΣ είναι ένα νομοθέτημα αρκετά πολύπλοκο, το οποίο έχει οικοδομηθεί σε διάστημα αρκετών δεκαετιών και καθορίζει το λογιστικό-φορολογικό τοπίο και τις πρακτικές στην Ελλάδα. Το να αλλάξουμε ξαφνικά το τοπίο με μία κατάργηση χωρίς σχέδιο είναι αδύνατο, ειδικά αν δεν αντικαταστήσουμε το κενό με σύγχρονες βέλτιστες διεθνείς πρακτικές.

3. Τα φορολογικά θέματα συνήθως δεν είναι τόσο απλά όσο φαίνονται. Στις περισσότερες περιπτώσεις κρύβουν βαθύτερα συμφέροντα και επικρατούσες νοοτροπίες. Δεν θα εισπράξει ούτε ένα σεντς το κράτος φορολογικά έσοδα χωρίς αντιπαροχή (ο ορισμός των φόρων) από την τσέπη οποιουδήποτε μόνο με καλή επικοινωνία και με όπλο τη δικαιοσύνη. Η σύγκρουση είναι πάντα αναπόφευκτη και πρέπει να συμβεί, ό,τι αυτό σημαίνει. Απλώς μέχρι σήμερα το ελληνικό κράτος διάλεγε εύκολους αντιπάλους, όπως μισθωτούς και συνταξιούχους. Οι νοοτροπίες δεν αλλάζουν απλώς επειδή είναι στραβές.

Υπάρχει πολύς κόσμος στην Ελλάδα στον οποίο δεν αρέσει η αλλαγή σε κάτι που έχει μάθει να δουλεύει για χρόνια. Στο χαρακτηριστικό παράδειγμα του ΚΒΣ, οι δυνάμεις οι οποίες επιθυμούν τη διατήρησή του και τη συνακόλουθη πρακτική που επιβάλλει είναι περισσότερες και πολύ ισχυρότερες σε επιρροή από αυτούς που πιστεύουν στην κατάργησή του. Αυτός είναι και ο κυριότερος λόγος που δεν έχει καταργηθεί μέχρι σήμερα και όχι οι νομοθετικές αστοχίες.

4. Τα κράτη δεν κάνουν εκκλήσεις, επιβάλλουν τη θέλησή τους. Δεν μας παρηγορεί η ευχή του προέδρου στο μήνυμα για το νέο έτος «να συμφωνήσουμε ότι η καταπολέμηση της μαζικής φοροδιαφυγής, που αποτελεί μείζονα εθνική προτεραιότητα, απαιτεί αμείλικτη, ευέλικτη και δίκαιη φορολογική νομοθεσία, που θα στηρίζεται σε διαφανείς και αποτελεσματικούς μηχανισμούς εφαρμογής». Αν ήμασταν σε εκκλησία θα αναφωνούσαμε Αμήν, ελπίζοντας στη μετά θάνατον ζωή. Ξόρκια, ευχές και κρατικές κατάρες δεν επηρεάζουν θετικά τα φορολογικά έσοδα. Αντίθετα, εδραιώνουν την πεποίθηση των παραβατών ότι μπορούν να συνεχίσουν άφοβα να παρανομούν.

5. Είναι τραγικό να αποφασίζονται σοβαρά φορολογικά μέτρα την τελευταία στιγμή από «τρικομματικούς» εκπροσώπους. Μοιάζει να αποφασίζουν γιατροί στο χειρουργικό τραπέζι τι τομή θα κάνουν στον ναρκωμένο ασθενή, χωρίς να έχουν συμφωνήσει σε διάγνωση και βέλτιστη θεραπεία. Αυτό το έργο το είδαμε σε περισσότερα σίριαλ και από το Grey’s anatomy, με τα δελτία ειδήσεων να ανακοινώνουν σε ρυθμό θρίλερ τις τελευταίες εξελίξεις. Αν και στη θέση των γιατρών μάλλον παίζουν ηθοποιοί, άσχετοι με τα φορολογικά.

6. Είναι ιδιαίτερα δύσκολο να ανακοινωθεί σωστά οποιαδήποτε φορολογική αλλαγή εν μέσω οιμωγών από τα πρωινάδικα. Διάφοροι «αγανακτισμένοι» τηλεοπτικοί φοροεισαγγελείς κατάφεραν πρόσφατα να «αποδείξουν» ότι, με βάση το «παιδοκτόνο φορολογικό νομοσχέδιο», όσα περισσότερα παιδιά έχεις τόσο πιο πολύ φόρο πληρώνεις και έκλαψαν για την τεράστια αδικία να πληρώνεται «φόρος από το πρώτο ευρώ», λες και τα κέρδη για τα οποία φορολογούνται ελεύθεροι επαγγελματίες ή μικρές επιχειρήσεις αφορούν μη κερδοσκοπικά φιλανθρωπικά ιδρύματα.

Την ίδια στιγμή, στους φοροδότες μισθωτούς δεν αναγνωρίζεται ούτε 1 ευρώ έξοδο, ενώ σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία του υπουργείου Οικονομικών, σαν υπάλληλοι σχεδόν σε όλες τις κατηγορίες επιχειρήσεων πληρώνουν περισσότερο φόρο από τους εργοδότες τους. Οι αλλαγές πρέπει να σχεδιάζονται μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας που διαθέτουμε, αλλιώς θα μολυνθούν και οι τελευταίες εστίες λογικής.

* Ο κ. Κωνσταντίνος Μαρκάζος είναι οικονομολόγος.

*Συμφωνείτε ή διαφωνείτε με τον αρθρογράφο; Τι γνώμη έχετε;

To Εuro2day.gr ενθαρρύνει τον διάλογο και την έκφραση απόψεων από τους αναγνώστες. Σχολιάστε το άρθρο και πείτε την άποψή σας δημόσια για όσα συμβαίνουν και μας αφορούν όλους. Αν θεωρείτε το άρθρο σημαντικό, διαδώστε το με τα εργαλεία κοινωνικής δικτύωσης.

Oι απόψεις που διατυπώνονται σε ενυπόγραφο άρθρο γνώμης ανήκουν στον συγγραφέα και δεν αντιπροσωπεύουν αναγκαστικά, μερικώς ή στο σύνολο, απόψεις του Euro2day.gr.