Μποτόπουλος: Το PSI και οι προκλήσεις

Τα δύσκολα είναι μπροστά μας και όχι πίσω μας, παρά τη συμφωνία του PSI, τονίζει ο επικεφαλής της Επ. Κεφαλαιαγοράς Κ. Μποτόπουλος με άρθρο του στο euro2day. Η αβεβαιότητα, οι ευκαιρίες και οι προκλήσεις.

Δημοσιεύθηκε: 14 Μαρτίου 2012 - 07:45

του Κ. Μποτόπουλου*

Δεν χρειάζονται χαρακτηρισμοί, όταν τα γεγονότα μιλούν από μόνα τους. Το «ελληνικό PSI» αποτέλεσε τη μεγαλύτερη παγκοσμίως αναδιάρθρωση χρέους (206 δισ. ευρώ, από τα οποία «κουρεύτηκαν» περίπου 105), μετά τις πιο μακρές, δύσκολες και πολυπαραγοντικές διαπραγματεύσεις, και κατέληξε σε σχεδόν πλήρη μεταφορά (ύψους περίπου 80%) ελληνικού χρέους από τον ιδιωτικό στον δημόσιο τομέα (ΔΝΤ, ΕΚΤ και χώρες της ευρωζώνης), με παράλληλη αποφυγή της άμεσης άτακτης χρεοκοπίας και της εξόδου της Ελλάδας από το ευρώ.

Όλοι συμφωνούν, ή θα έπρεπε να συμφωνούν, γύρω από δύο στοιχεία: Πρώτον, ότι, παρά ή ίσως εξαιτίας των παραπάνω χαρακτηριστικών, τα δύσκολα είναι μπροστά και όχι πίσω. Το ποσό «εθελοντικής» συμμετοχής μπορεί να ξεπέρασε το μίνιμουμ που είχε θέσει η Αθήνα (75%), αλλά δεν έφτασε το 90%, που θα επέτρεπε επιθυμητά επίπεδα ελάφρυνσης χωρίς εξαναγκασμό και των υπόλοιπων πιστωτών.

Η ενεργοποίηση τελικά των ρητρών συλλογικής δράσης δημιούργησε πιστωτικό γεγονός, ενεργοποίησε τα ασφάλιστρα κινδύνου (CDSs) και έτσι, παρά τη «διαχειρισιμότητα» των τελευταίων, κάποιες αμφιβολίες για το μέλλον και την πραγματική ανάκαμψη παραμένουν, άρα το κλίμα θέλει μεγάλη προσπάθεια για να γυρίσει.

Το δε κλίμα αυτό βαραίνει περισσότερο αν συνδυασθεί με αυτά που μένει να γίνουν σε πρακτικό και σε πολιτικό επίπεδο, ώστε να έρθει η πολυπόθητη ανάπτυξη, κλειδί για την ακόμα πιο αναγκαία παραγωγή πρωτογενών πλεονασμάτων. Από την άλλη, αν το κλίμα αρχίσει να αλλάζει, πιστεύω βαθύτατα ότι τα αποτελέσματα μπορεί να είναι θεαματικά - η Ελλάδα συνεχίζει να παρουσιάζει ευκαιρίες και δυνατότητες και το χρηματιστήριο είναι από τους πρώτους χώρους στον οποίο μπορούν να εμφανιστούν.

Και δεύτερον, ότι άλλη συμφωνία τέτοιου επιπέδου, τέτοιας εμβέλειας και τόσο μεγάλης ελάφρυνσης χρέους, έστω και υπό τις θυσίες που ζητούνται και θα συνεχίζονται να ζητούνται από τον ελληνικό λαό, δεν θα υπάρξει. Η ελπίδα είναι ότι δεν θα χρειαστεί άλλη αναδιάρθρωση.

Αλλά, αν τυχόν χρειαστεί κάποιου είδους άλλη συμφωνία, αυτή είναι βέβαιο ότι θα γίνει με άλλους όρους και με λιγότερες δυνατότητες πίεσης από την ελληνική πλευρά, αφού θα αφορά πια δημόσιο χρήμα (των κρατών-μελών, δηλαδή των Ευρωπαίων φορολογουμένων) και όχι ιδιωτικό (τραπεζών, θεσμικών και κερδοσκόπων αλλά και καλόπιστων φυσικών προσώπων). Με λίγα λόγια, από δω και πέρα η μπάλα είναι σε ελληνικά πόδια και μάλιστα με γνώση ότι, αν ξεφύγει από το γήπεδο, πολύ δύσκολα θα ξαναγυρίσει πίσω.

Με βάση όλα τα παραπάνω, η έκβαση της ελληνικής περιπέτειας εξαρτάται κυρίως από τον τρόπο με τον οποίο θα αντιμετωπιστούν τρεις μεγάλες προκλήσεις: η πρόκληση της συμμετοχής στο ευρώ, η πρόκληση των μεταρρυθμίσεων και η πρόκληση της ανάπτυξης.

Η επιμονή στην αναδιάρθρωση, μετά τις γνωστές καθυστερήσεις και δολιχοδρομήσεις, και ιδίως η έκβαση του PSI σημαίνουν ότι η Ελλάδα δένεται, οικειοθελώς αλλά και σε συμφωνία με τα όργανα της Ένωσης, στο ευρώ.

Σημαίνει όχι μόνο την πρόθεση να μη φύγει αλλά και τη διάθεση -θα έλεγα την ανάγκη- να εκμεταλλευτεί το κοινό νόμισμα και τις πολιτικές και κοινωνικές του συνέπειες. Που δεν είναι άλλες από την ασπίδα ρευστότητας, τη συνέχιση συμμετοχής σε ένα κοινό σχέδιο (που οφείλει βέβαια να πάρει άλλη, πολύ ευρύτερη από το μόνο δημοσιονομικό πεδίο, μορφή) και την πίεση -και, ελπίζεται, ουσιαστική υποβοήθηση- για μεταρρυθμίσεις.

Οι μεταρρυθμίσεις, που δεν έγιναν επί τριάντα χρόνια και δεν προωθήθηκαν στον βαθμό που έπρεπε ούτε επί πρώτου μνημονίου, αφορούν κυρίως τις δομές της ελληνικής διοίκησης: φορολογικό σύστημα, κρατικές προμήθειες, σχέση με παραγωγούς και μεσάζοντες, τραπεζική ανεξαρτησία και δημόσιο έλεγχο, ενίσχυση της ευελιξίας αλλά και της σταθερότητας της κεφαλαιαγοράς, ιδιωτικοποιήσεις εκεί, όπου και στην τιμή που πρέπει, και περιορισμό αχρείαστων γραφειοκρατικών εμποδίων για την επιχειρηματικότητα, η οποία, με τη σειρά της, θα πρέπει να πάψει να επιδιώκει να είναι κρατικοδίαιτη.

Είναι αλλαγές που, σε κανονικές εποχές, θα απαιτούσαν ίσως μία εικοσαετία. Αλλά που, όπως είναι τα πράγματα σήμερα στην Ελλάδα, θα πρέπει να αρχίσουν να τρέχουν -κυριολεκτικά και μεταφορικά- κατά τη θητεία της επόμενης κυβέρνησης. Η οποία, για όλους αυτούς τους λόγους, οφείλει να είναι καλύτερα προετοιμασμένη και στελεχωμένη από οποιαδήποτε άλλη στη νεοελληνική ιστορία.

Εν τέλει -αλλά, στην πραγματικότητα, αρχή των πάντων- η ανάπτυξη. Όχι η ανάπτυξη των λόγων, από την οποία χορτάσαμε τα τελευταία χρόνια, με το γνωστό αποτέλεσμα.

Αλλά η ανάπτυξη των στόχων, με επικέντρωση στα πεδία αιχμής: ενέργεια, αναβαθμισμένος τουρισμός και γεωργική παραγωγή, θαλάσσιες μεταφορές, εκμετάλλευση του διανοητικού και επιστημονικού κεφαλαίου. Γνωστά πράγματα σε όλους. Και αναγκαία.

Όσο αναγκαία είναι η υπέρβαση των προσωπικών ρόλων, η ενδυνάμωση των θεσμών και ο αγώνας για το συλλογικό συμφέρον. Που δεν θα μας χαρίσουν, ούτε καν θα μας σχεδιάσουν πια οι ξένοι - αυτό είναι το μάθημα και μαζί το στοίχημα της μετά PSI εποχής.

*Ο συνταγματολόγος κ. Κώστας Μποτόπουλος είναι πρόεδρος της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς και πρώην ευρωβουλευτής του ΠΑΣΟΚ.

**Συμφωνείτε ή διαφωνείτε με τον αρθρογράφο; Τι γνώμη έχετε;

To Εuro2day.gr ενθαρρύνει τον διάλογο και την έκφραση απόψεων από τους αναγνώστες. Σχολιάστε το άρθρο και πείτε την άποψή σας δημόσια για όσα συμβαίνουν και μας αφορούν όλους. Αν θεωρείτε το άρθρο σημαντικό, διαδώστε το με τα εργαλεία κοινωνικής δικτύωσης.

Oι απόψεις που διατυπώνονται σε ενυπόγραφο άρθρο γνώμης ανήκουν στον συγγραφέα και δεν αντιπροσωπεύουν αναγκαστικά, μερικώς ή στο σύνολο, απόψεις του Euro2day.gr.