Joschka Fischer: Το Ιράν στον δρόμο του πολέμου

Την ώρα που η Ευρώπη είναι απασχολημένη με την κρίση της, και οι παγκόσμιες δυνάμεις κοιτάζουν υπνωτισμένες το «θρίλερ» της διάσωσης του ευρώ, τα σύννεφα του πολέμου μαζεύονται ξανά πάνω από το Ιράν.

Δημοσιεύθηκε: 30 Νοεμβρίου 2011 - 05:07

Joschka Fischer: Το Ιράν στον δρόμο του πολέμου

Ενώ η Ευρώπη παραμένει απασχολημένη με την δική της κρίση, και οι άλλες παγκόσμιες δυνάμεις συνεχίζουν να κοιτάζουν υπνωτισμένες το περίεργο θέαμα των μυριάδων προσπαθειών των ευρωπαίων αξιωματούχων να σώσουν το ευρώ (και συνεπώς και το παγκόσμιο χρηματοοικονομικό σύστημα), τα σύννεφα του πολέμου μαζεύονται για μια ακόμα φορά πάνω από το Ιράν, σύμφωνα με τον πρώην αντικαγκελάριο της Γερμανίας και πρώην υπουργό Εξωτερικών, Joschka Fischer.

Κατά τον κ. Fischer, εδώ και πολλά χρόνια, το Ιράν προωθεί τόσο το πυρηνικό του πρόγραμμα όσο και την ανάπτυξη πυραύλων μεγάλου βεληνεκούς, κάτι που δείχνει προς μια και μόνο κατεύθυνση: οι ηγέτες της χώρας σχεδιάζουν αν δημιουργήσουν πυρηνικά όπλα, ή τουλάχιστον να φτάσουν σε ένα τέτοιο τεχνολογικό επίπεδο πέραν του οποίου το μόνο που θα χρειάζεται είναι μια και μόνο πολιτική απόφαση για τη δημιουργία πυρηνικών.

Αυτό το τελευταίο θα κράταγε βέβαια το Ιράν στο στόχαστρο της Συνθήκης περί μη εξάπλωσης πυρηνικών (ΝΡΤ), όμως δεν μπορεί να υπάρξει αμφιβολία αναφορικά με τις προθέσεις της ηγεσίας της χώρας. Διαφορετικά, τα προγράμματα πυρηνικών και πυραύλων θα ήταν μια άσκοπη σπατάλη χρημάτων. Άλλωστε, το Ιράν δεν χρειάζεται τεχνολογία εμπλουτισμού ουρανίου. Η χώρα έχει μόνο έναν μη-στρατιωτικό πυρηνικό αντιδραστήρα, με ράβδους καυσίμου που τροφοδοτούνται από τη Ρωσία, και η τεχνολογία του Ιράν που αναπτύσσεται αυτή τη στιγμή δεν μπορεί να αξιοποιηθεί γι’ αυτό.

Όμως, ο εμπλουτισμός ουρανίου έχει λογική αν θέλεις να φτιάξεις ένα πυρηνικό όπλο• πράγματι, για τον σκοπό αυτό, ο εμπλουτισμός είναι απαραίτητος. Επιπλέον, το Ιράν χτίζει έναν αντιδραστήρα βαρέως ύδατος, υποτίθεται για ερευνητικούς σκοπούς, ο οποίος όμως επίσης είναι απαραίτητος για τη δημιουργία μιας βόμβας πλουτωνίου.

Σύμφωνα με τον κ. Fischer, το Ιράν, παραβιάζοντας τη Συνθήκη, έχει αποκρύψει σημαντικά σημεία του προγράμματος αυτού. Η χώρα έχει επίσης δαπανήσει εκατομμύρια δολάρια σε παράνομες αγορές τεχνολογίας εμπλουτισμού και σχεδίων πυρηνικών όπλων από τους πακιστανούς πυρηνικούς επιστήμονες και τον «πατέρα της πακιστανικής βόμβας», τον A.Q. Khan. Το Ιράν προσπάθησε να κρύψει αυτές τις συναλλαγές για πολλά χρόνια, μέχρι που «ξεσκεπάστηκε» όταν η Λιβύη άρχισε να συνεργάζεται με τη Δύση και αποκάλυψε το δίκτυο Khan.

«Ένα Ιράν εξοπλισμένο με πυρηνικά όπλα (ή που απέχει μόλις μια πολιτική απόφαση από την απόκτησή τους) θα άλλαζε δραστικά τις στρατηγικές ισορροπίες στη Μέση Ανατολή. Στην καλύτερη περίπτωση, ένας αγώνας πυρηνικών όπλων θα απειλούσε να αναλώσει αυτήν την ήδη ασταθή περιοχή, κάτι που θα έθετε σε κίνδυνο το ΝΡΤ και θα είχε παγκόσμιες συνέπειες.

Στην χειρότερη περίπτωση, τα πυρηνικά όπλα θα εξυπηρετούσαν την «επαναστατική» εξωτερική πολιτική του Ιράν στην περιοχή, κάτι που επιδιώκουν οι ηγέτες της χώρας από την γέννηση της Ισλαμικής Δημοκρατίας το 1979. Ο συνδυασμός μιας αντι-status quo εξωτερικής πολιτικής και των πυρηνικών όπλων και πυραύλων αποτελεί έναν εφιάλτη όχι μόνο για το Ισραήλ –το οποίο τουλάχιστον διαθέτει δυνατότητες αντεπίθεσης- αλλά και για τους μη-πυρηνικούς άραβες γείτονες του Ιράν και την Τουρκία», τονίζει.

Πράγματι, -συνεχίζει ο κ. Fischer - οι χώρες του Κόλπου, συμπεριλαμβανομένης της Σαουδικής Αραβίας, αισθάνονται περισσότερο υπαρξιακά απειλούμενες από το Ιράν απ’ ότι το Ισραήλ. Το προφίλ ασφαλείας της Ευρώπης θα άλλαζε επίσης δραματικά αν το Ιράν είχε στην κατοχή του πυρηνικές κεφαλές και πυραύλους μεγάλου βεληνεκούς.

Όλες οι προσπάθειες για διαπραγμάτευση έχουν οδηγήσει στο πουθενά, με το Ιράν να συνεχίζει τον εμπλουτισμό ουρανίου και την βελτίωση της πυρηνικής του τεχνολογίας. Οι κυρώσεις, αν και χρήσιμες, είναι αποτελεσματικές μόνο πολύ μακροπρόθεσμα, ενώ μια αλλαγή στην ισορροπία δυνάμεων στη χώρα δεν προβλέπεται βραχυπρόθεσμα. Έτσι, είναι απλά θέμα χρόνου –και ο χρόνος δεν είναι πολύς- οι γείτονες του Ιράν και η διεθνής κοινότητα να έρθουν αντιμέτωποι με μια μοιραία επιλογή: είτε να αποδεχθούν το Ιράν ως μια πυρηνική δύναμη, ή να αποφασίσουν ότι η προοπτική και μόνο ενός τέτοιου ενδεχομένου, καθώς θα γίνεται όλο και πιο ρεαλιστική, οδηγεί σε πόλεμο.

Ο αμερικανός πρόεδρος Barack Obama έχει ήδη ξεκαθαρίσει ότι οι ΗΠΑ δεν θα αποδεχθούν το Ιράν ως πυρηνική δύναμη κάτω από οποιεσδήποτε συνθήκες. Το ίδιο ισχύει και για το Ισραήλ και για τους άραβες γείτονες του Ιράν στον Κόλπο.

Σύμφωνα με τον κ. Fischer, «η επόμενη χρονιά «υπόσχεται» να είναι κρίσιμη. Η ισραηλινή κυβέρνηση άφησε πρόσφατα να εννοηθεί ότι το Ιράν θα έφτανε το πυρηνικό όριο εντός εννέα μηνών, και το Ιράν θα μπορούσε να μετατραπεί σε μεγάλο ζήτημα εν όψει των αμερικανικών προεδρικών εκλογών τον Νοέμβριο του 2012. Και είναι δύσκολο να φανταστούμε πως η νυν κυβέρνηση του Ισραήλ θα κάτσει με σταυρωμένα τα χέρια ενώ το Ιράν θα γίνεται πυρηνική δύναμη (ή πυρηνική ημι-δύναμη).

Από την άλλη πλευρά, τα λόγια περί στρατιωτικής παρέμβασης –που υπό τις παρούσες συνθήκες θα σήμαινε αεροπορικές επιδρομές- είναι φθηνά. Υπάρχουν σοβαρές αμφιβολίες αναφορικά με το αν το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν θα μπορούσε να εξαλειφθεί με αεροπορικές επιδρομές. Μάλιστα, καθώς ένα μεγάλο μέρος του κόσμου κατά πάσα πιθανότητα θα καταδίκαζε οποιαδήποτε επίθεση, η στρατιωτική παρέμβαση θα μπορούσε να ανοίξει τον διπλωματικό δρόμο για τη δημιουργία μιας ιρανικής βόμβας.

Καλύτερα να μην σκεφτούμε τι θα γινόταν στη Μέση Ανατολή μετά από μια τέτοια αναμέτρηση. Οι δυνάμεις της αντιπολίτευσης στο Ιράν πιθανότατα θα ήταν το πρώτο θύμα της στρατιωτικής δράσης της Δύσης, και, αλλού στην περιοχή, η Αραβική Άνοιξη κατά πάσα πιθανότητα θα «βούλιαζε» κάτω από το μαζικό αντι-Δυτικό κύμα συμπαράστασης στο Ιράν. Η περιοχή θα οπισθοδρομούσε και πάλι σε μια περίοδο βίας και τρόμου, αντί να συνεχίσει την μεταμόρφωσή της. Οι επιπτώσεις στην παγκόσμια οικονομία θα ήταν εξίσου σημαντικές, για να μην μιλήσουμε για τις ανθρωπιστικές συνέπειες.

Μια διπλωματική λύση της τελευταίας στιγμής δεν φαίνεται πιθανή, δεδομένου ότι το θέμα των πυρηνικών παίζει αποφασιστικό ρόλο στις μάχες των ομάδων του ιρανικού καθεστώτος, στο πλαίσιο των οποίων όποιος τάσσεται υπέρ του συμβιβασμού θεωρείται ο χαμένος. Επιπλέον, οι ηγέτες του Ιράν φαίνεται να υποθέτουν πως η χώρα είναι πολύ μεγάλη και πολύ ισχυρή για να υποταχθεί από κυρώσεις ή αεροπορικές επιδρομές».

«Ιστορικά, ο δρόμος προς την καταστροφή είναι συνήθως στρωμένος με καλές προθέσεις και σοβαρότατα λάθη κρίσης. Αυτό θα μπορούσε να συμβεί και πάλι το 2012, με λάθος υπολογισμούς από όλες τις πλευρές που θα μπορούσαν να οδηγήσουν είτε σε πόλεμο, είτε σε ένα πυρηνικό Ιράν – ή, για να είμαστε ρεαλιστές, και στα δυο. Περαιτέρω κλιμάκωση της έντασης στη Μέση Ανατολή θα οδηγήσει σ’ αυτές τις εναλλακτικές γρήγορα, παρά αργότερα, εκτός και αν βρεθεί μια διπλωματική λύση (ή εκτός και αν η διπλωματία μπορεί τουλάχιστον να «αγοράσει χρόνο»).

Δυστυχώς, αυτό μπορεί να μην είναι πιθανό την χρονιά που μας έρχεται. Απουσία κάποιας βιώσιμης λύσης για διπλωματική εμπλοκή των ΗΠΑ στο Ιράν, το βάρος της οργάνωσης και της διεξαγωγής τόσο ευαίσθητων διαπραγματεύσεων πέφτει στην Ευρώπη. Και οι ευρωπαίοι ηγέτες, όπως γνωρίζει πολύ καλά το Ιράν, έχουν άλλα στο κεφάλι τους», καταλήγει ο κ. Fischer.

Oι απόψεις που διατυπώνονται σε ενυπόγραφο άρθρο γνώμης ανήκουν στον συγγραφέα και δεν αντιπροσωπεύουν αναγκαστικά, μερικώς ή στο σύνολο, απόψεις του Euro2day.gr.