Η Ευρώπη ψάχνει απεγνωσμένα πίστωση χρόνου

Δεδομένη θεωρεί ο M. Feldstein την πτώχευση της Ελλάδας. Ο χρόνος της... αναγγελίας του "θανάτου" θα εξαρτηθεί από Ιταλία και Ισπανία. Γιατί οι πολιτικοί παίζουν με τη φωτιά προσπαθώντας να ξεγελάσουν τις αγορές.

Δημοσιεύθηκε: 28 Σεπτεμβρίου 2011 - 12:11

Η Ευρώπη ψάχνει απεγνωσμένα πίστωση χρόνου

Δεδομένη θεωρεί ο οικονομολόγος κ. Martin Feldstein την πτώχευση της Ελλάδας, ωστόσο ο χρόνος της... αναγγελίας θανάτου θα εξαρτηθεί από τη διάθεση της Γαλλίας και της Γερμανίας να... ρισκάρουν το μέλλον της Ιταλίας και της Ισπανίας.

Σύμφωνα με τον κ. Feldstein, "η ελληνική κυβέρνηση χρειάζεται να 'δραπετεύσει' από μία κατά τα άλλα απαράδεκτη κατάσταση. Η Ελλάδα έχει ένα μη διαχειρίσιμο επίπεδο κρατικού χρέους (150% του ΑΕΠ, το οποίο αυξάνεται φέτος κατά 10 ποσοστιαίες μονάδες), μια καταρρέουσα οικονομία (με το ΑΕΠ να μειώνεται κατά περισσότερο από 7% φέτος, εκτινάσσοντας το επίπεδο ανεργίας στο 16%), ένα χρόνιο έλλειμμα στο ισοζύγιο πληρωμών (που διαμορφώνεται στο 8% του ΑΕΠ) και αφερέγγυες τράπεζες που χάνουν ταχύτατα καταθέσεις.

Η μόνη διέξοδος για την Ελλάδα είναι να κηρύξει χρεοκοπία. Όταν το πράξει αυτό, θα πρέπει να διαγράψει την αρχική αξία του κρατικού χρέους της κατά τουλάχιστον 50%. Το τρέχον σχέδιο για μείωση της τωρινής αξίας των ομολόγων που κατέχει ο ιδιωτικός τομέας κατά 20% είναι μόνο ένα μικρό πρώτο βήμα προς αυτήν την κατεύθυνση".

Όπως επισημαίνει, "αν η Ελλάδα βγει από το ευρώ μετά τη χρεοκοπία της, μπορεί να υποτιμήσει το νέο της νόμισμα, δίνοντας έτσι ώθηση στη ζήτηση και 'γυρνώντας' σταδιακά σε εμπορικό πλεόνασμα. Μια τέτοια στρατηγική 'χρεοκοπίας και υποτίμησης' αποτέλεσε τη συνήθη πρακτική σε άλλες χώρες του κόσμου όταν αυτές ήρθαν αντιμέτωπες με μη διαχειρίσιμα επίπεδα κρατικού χρέους και χρόνια ελλείμματα τρεχουσών συναλλαγών. Και ο μόνος λόγος για τον οποίο δεν έχει γίνει αυτό στην Ελλάδα είναι διότι η χώρα βρίσκεται 'παγιδευμένη' στο ενιαίο νόμισμα.

Οι αγορές γνωρίζουν καλά πως η Ελλάδα, εφόσον είναι αφερέγγυα, κάποια στιγμή θα χρεοκοπήσει. Γι’ αυτό και τα επιτόκια επί των διετών ελληνικών κρατικών ομολόγων πρόσφατα εκτινάχτηκαν πέραν του 100% και η απόδοση των δεκαετών ομολόγων κινείται στο 22%, που σημαίνει ότι κεφάλαιο 100 ευρώ πληρωτέο σε δέκα χρόνια αξίζει σήμερα λιγότερο από 14 ευρώ".

Για ποιον λόγο, τότε, οι πολιτικοί ηγέτες της Γαλλίας και της Γερμανίας προσπαθούν τόσο πολύ να αποτρέψουν -ή, ακριβέστερα, να αναβάλουν- το αναπόφευκτο; διερωτάται.

Σύμφωνα με τον κ. Feldstein, "υπάρχουν δύο λόγοι. Ο πρώτος είναι ότι οι τράπεζες και τα άλλα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα στη Γερμανία και στη Γαλλία διαθέτουν τεράστια έκθεση σε ελληνικά κρατικά ομόλογα, τόσο άμεσα όσο και μέσω της πίστωσης προς την Ελλάδα και άλλων τραπεζών της ευρωζώνης. Η αναβολή μιας χρεοκοπίας δίνει στα γαλλικά και γερμανικά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα χρόνο να αυξήσουν τα κεφάλαιά τους, να μειώσουν την έκθεσή τους στις ελληνικές τράπεζες με το να μην ανανεώνουν την πίστωση όταν λήξουν τα δάνεια, καθώς και να πουλήσουν ελληνικά ομόλογα στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.

Ο δεύτερος, και σημαντικότερος, λόγος για τον γαλλογερμανικό αγώνα είναι ο κίνδυνος μια χρεοκοπία της Ελλάδας να προκαλέσει χρεοκοπίες και σε άλλες χώρες και κατάρρευση άλλων τραπεζικών συστημάτων, ιδιαίτερα στην Ισπανία και στην Ιταλία. Αυτός ο κίνδυνος υπερτονίστηκε από την πρόσφατη υποβάθμιση της πιστοληπτικής αξιολόγησης της Ιταλίας από τη Standard & Poor’s.

Χρεοκοπία οποιασδήποτε από τις δύο αυτές μεγάλες χώρες θα είχε καταστροφικές συνέπειες για τις τράπεζες και τα άλλα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα της Γαλλίας και της Γερμανίας. Το EFSF είναι αρκετά μεγάλο για να καλύψει τις χρηματοδοτικές ανάγκες της Ελλάδας, αλλά όχι αρκετά μεγάλο για να χρηματοδοτήσει την Ιταλία και την Ισπανία αν αυτές οι χώρες χάσουν την πρόσβασή τους στις ιδιωτικές αγορές. Έτσι, οι Ευρωπαίοι πολιτικοί ελπίζουν πως, με το να δείχνουν ότι ακόμα και η Ελλάδα μπορεί να αποφύγει τη χρεοκοπία, οι αγορές θα ανακτήσουν αρκετή εμπιστοσύνη στη βιωσιμότητα της Ιταλίας και της Ισπανίας, ώστε να συνεχίσουν να τις δανείζουν με λογικά επιτόκια και να χρηματοδοτούν τις τράπεζές τους.

Αν επιτραπεί στην Ελλάδα να χρεοκοπήσει μέσα στις επόμενες εβδομάδες, οι αγορές πράγματι θα θεωρήσουν πως είναι πολύ πιθανότερες οι πτωχεύσεις της Ισπανίας και της Ιταλίας. Αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει ταχύτατα σε εκτίναξη των επιτοκίων και των εθνικών χρεών των δύο χωρών, καθιστώντας τες συνεπώς αφερέγγυες. Με το να αναβληθεί η ελληνική χρεοκοπία για δύο χρόνια, οι πολιτικοί της Ευρώπης ευελπιστούν πως θα δώσουν στην Ισπανία και στην Ιταλία χρόνο να αποδείξουν ότι είναι οικονομικά βιώσιμες.

Δύο χρόνια θα μπορούσαν να δώσουν στις αγορές το περιθώριο να δουν αν οι ισπανικές τράπεζες έχουν τη δυνατότητα να χειριστούν την υποχώρηση των εγχώριων τιμών ακινήτων, ή αν η μη εξυπηρέτηση των στεγαστικών δανείων θα οδηγήσει σε ευρείες τραπεζικές πτωχεύσεις, που θα αναγκάσουν την ισπανική κυβέρνηση να χρηματοδοτήσει εγγυήσεις μεγάλων καταθέσεων.

Τα επόμενα δύο χρόνια θα ξεκαθάριζαν επίσης τις χρηματοοικονομικές συνθήκες των περιφερειακών κυβερνήσεων της Ισπανίας, οι οποίες έχουν χρέη που εγγυάται ουσιαστικά η κεντρική κυβέρνηση.

Παρομοίως, δύο χρόνια θα έδιναν χρόνο στην Ιταλία να δείξει αν μπορεί να επιτύχει έναν ισοσκελισμένο προϋπολογισμό. Πρόσφατα η κυβέρνηση Μπερλουσκόνι πέρασε νομοσχέδιο για τον προϋπολογισμό, το οποίο σχεδιάστηκε ώστε να αυξήσει τα φορολογικά έσοδα και να οδηγήσει σε ισοσκελισμένο προϋπολογισμό μέχρι το 2013. Αυτό θα είναι δύσκολο να επιτευχθεί, διότι οι δημοσιονομικές περικοπές θα μειώσουν το ιταλικό ΑΕΠ -που μετά βίας αυξάνεται-, κάτι που με τη σειρά του θα οδηγήσει σε μείωση των φορολογικών εσόδων.

Έτσι, μέσα σε δύο χρόνια μπορούμε να περιμένουμε ότι θα υπάρξει συζήτηση για το αν ο ισοσκελισμός του προϋπολογισμού επιτεύχθηκε σε κυκλικά προσαρμοσμένη βάση. Αυτά τα δύο χρόνια θα δείξουν επίσης αν οι ιταλικές τράπεζες βρίσκονται (ή όχι) σε καλύτερη κατάσταση από αυτήν που φοβούνται πολλοί.

Αν η Ισπανία και η Ιταλία πράγματι δείξουν ότι είναι σε αρκετά καλή κατάσταση όταν τελειώσουν αυτά τα δύο χρόνια, τότε οι Ευρωπαίοι πολιτικοί ηγέτες μπορούν να επιτρέψουν τη χρεοκοπία της Ελλάδας χωρίς να υπάρχει ο φόβος επικίνδυνης μετάδοσης. Η Πορτογαλία μπορεί να ακολουθήσει την Ελλάδα, κηρύσσοντας πτώχευση και φεύγοντας από την ευρωζώνη. Όμως, οι μεγαλύτερες χώρες θα μπορούν να χρηματοδοτηθούν με λογικά επιτόκια και το τρέχον σύστημα της ευρωζώνης θα συνεχιστεί.

Αν, ωστόσο, η Ισπανία κι η Ιταλία δεν πείσουν τις αγορές μέσα στα επόμενα δύο χρόνια ότι είναι σε καλή κατάσταση οικονομικά, τα επιτόκια για τις κυβερνήσεις και τις τράπεζες των δύο χωρών θα αυξηθούν ταχύτατα και θα είναι πλέον ξεκάθαρο ότι είναι αφερέγγυες. Στο σημείο αυτό, θα χρεοκοπούσαν. Επίσης, θα ήταν τουλάχιστον προσωρινά ανίκανες να δανειστούν και θα έμπαιναν στον πειρασμό να φύγουν και αυτές από το ευρώ".

Όμως, κατά τον κ. Feldstein, "υπάρχει ένας ακόμα μεγαλύτερος και αμεσότερος κίνδυνος. Ακόμα και αν η Ισπανία και η Ιταλία είναι θεμελιωδώς σταθερές, μπορεί να μην έχουμε στη διάθεσή μας αυτά τα δύο χρόνια για να το διαπιστώσουμε. Το επίπεδο των ελληνικών επιτοκίων δείχνει ότι οι αγορές πιστεύουν πως η Ελλάδα θα κηρύξει πτώχευση πολύ σύντομα. Και πριν ακόμα γίνει αυτή η πτώχευση, τα επιτόκια των ισπανικών ή ιταλικών ομολόγων θα μπορούσαν να αυξηθούν κατακόρυφα, οδηγώντας τις χώρες αυτές σε έναν δημοσιονομικά αδιάβατο δρόμο".

"Οι πολιτικοί της ευρωζώνης ίσως μάθουν με τον δύσκολο τρόπο ότι το να προσπαθείς να ξεγελάσεις τις αγορές είναι μια επικίνδυνη στρατηγική", καταλήγει.

Oι απόψεις που διατυπώνονται σε ενυπόγραφο άρθρο γνώμης ανήκουν στον συγγραφέα και δεν αντιπροσωπεύουν αναγκαστικά, μερικώς ή στο σύνολο, απόψεις του Euro2day.gr.