Σηκώνει κεφάλι ο εθνικισμός

Η Ε.Ε. δεν απειλείται μόνο από τις δομικές αδυναμίες της νομισματικής ένωσης. Κινδυνεύει και από την επανεμφάνιση του εθνικισμού, υποστηρίζει ο G. Friedman. Τι προβλέπει και τι φοβάται για το μέλλον της Ευρώπης.

Δημοσιεύθηκε: 27 Σεπτεμβρίου 2011 - 07:43

Η πολιτική και η οικονομική ενοποίηση της Ευρώπης θεωρούνταν μέχρι το 2008 αναπόφευκτη ιστορική εξέλιξη και όποιος την αμφισβητούσε αντιμετωπιζόταν σαν αιρετικός.

Αλλά το κοινό αυτό όραμα έχει αρχίσει πλέον να κλονίζεται και εμφανίζονται φωνές που ζητούν τον σταδιακό διαμελισμό της Ε.Ε. και την έξοδο των αδύναμων χωρών από την ευρωζώνη.

Στο άρθρο του "The Crisis of Europe and European Nationalism" ο κ. George Friedman υποστηρίζει ότι το μέλλον της Ενωμένης Ευρώπης θα κριθεί από το πόσο ισχυρός θα αποδειχθεί ο ευρωπαϊκός εθνικισμός, ο οποίος έχει τις ρίζες του στην ίδια την ευρωπαϊκή ιστορία και στις αέναες πολεμικές συγκρούσεις των ευρωπαϊκών κρατών.

Το παράδοξο της Ευρώπης

Σύμφωνα με τον κ. Friedman, το παράδοξο της Ευρώπης έγκειται στο ότι, παρά την τεράστια οικονομική και στρατιωτική ανάπτυξη που γνώρισαν τα κράτη της από τον 15ο αιώνα, η ίδια δεν κατάφερε ποτέ να ενοποιηθεί κάτω από μια ισχυρή αυτοκρατορία, αν και κάτι τέτοιο επιχειρήθηκε πολλές φορές.

Ο κ. Friedman υποστηρίζει ότι ο βασικός λόγος για τον οποίο δεν ενώθηκε ποτέ η Ευρώπη είναι το Αγγλικό Κανάλι που χωρίζει τη Μ. Βρετανία από την ηπειρωτική Ευρώπη και την προστατεύει από τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές δυνάμεις.

Η δημιουργία μιας ευρωπαϊκής αυτοκρατορίας απαιτούσε τεράστιες χερσαίες δυνάμεις και καμία ευρωπαϊκή δύναμη δεν κατάφερε να περάσει το κανάλι, να νικήσει τη Μ. Βρετανία και να την αναγκάσει να γίνει κομμάτι της Ευρώπης.

Απέτυχαν διαδοχικά η ισπανική αρμάδα, το γαλλικό ναυτικό στο Τραφάλγκαρ και η γερμανική Luftwaffe.

Και η Μ. Βρετανία, με τη σειρά της, παρότι δημιούργησε την πιο ισχυρή αυτοκρατορία που γνώρισε ποτέ η Ευρώπη, δεν κατάφερε ποτέ να κατακτήσει τη Γηραιά Ήπειρο.

Το γεγονός ότι οι ευρωπαϊκές δυνάμεις δεν ενώθηκαν ποτέ κάτω από μια αυτοκρατορική δύναμη οδήγησε, σύμφωνα με τον κ. Friedman, στο ακριβώς αντίθετο αποτέλεσμα: στην κλιμάκωση των συγκρούσεων και στον κατακερματισμό της ηπείρου.

H ενοποίηση της Γερμανίας οδήγησε την Ευρώπη σε πλήρη αποσταθεροποίηση, σε δύο καταστροφικούς πολέμους, στην κατάρρευση του ευρωπαϊκού αυτοκρατορικού συστήματος και στο σιδηρούν παραπέτασμα.

Η Ενωμένη Ευρώπη ως λύτρωση από τις διαρκείς συγκρούσεις

Ο κ. Friedman υποστηρίζει ότι το όραμα της Ενωμένης Ευρώπης πηγάζει από την ανάγκη των Ευρωπαίων να ξεπεράσουν τις θηριωδίες των δύο πολέμων και από τη διασφάλιση ενός ειρηνικού μέλλοντος και όχι απλώς από το οικονομικό όφελος.

"Η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν σχεδιάστηκε μόνο ως ένα οικονομικό εργαλείο, αλλά και ως μέσο για την ευρωπαϊκή κάθαρση", υπογραμμίζει ο κ. Friedman.

Η οικονομική ενοποίηση ήταν ένας τρόπος να δημιουργηθεί μια ενιαία οντότητα, η οποία δεν θα αποτελούσε στρατιωτική συμμαχία, καθώς παρόμοιες συμμαχίες είχαν οδηγήσει στην πρόσφατη ευρωπαϊκή τραγωδία.

Ταυτόχρονα, η οντότητα αυτή θα διατηρούσε στους κόλπους της τις διαφορετικές μεταξύ τους εθνικές ταυτότητες.

Η ιδέα πίσω από την Ε.Ε., σημειώνει ο κ. Friedman, ήταν ότι μια κοινή ελεύθερη αγορά ρυθμιζόμενη από μια κεντρική γραφειοκρατία θα περιόριζε τον εθνικισμό και θα δημιουργούσε πλούτο χωρίς την εξάλειψη της εθνικής ταυτότητας.

Οι Ευρωπαίοι ήλπιζαν ότι η ύπαρξη μιας πανευρωπαϊκής δομής θα εξασφάλιζε σταθερό πλούτο, χωρίς να χρειαστεί να εγκαταλείψουν το τι σημαίνει να είναι κανείς Γερμανός ή Έλληνας.

Η επανεμφάνιση του εθνικισμού

Ωστόσο, η σημερινή οικονομική κρίση θέτει στους Ευρωπαίους ένα δίλημμα, για το οποίο δεν ήταν προετοιμασμένοι. Το δίλημμα αυτό είναι αν θα δεχτούν να θυσιάσουν κάτι από τα προνόμιά τους για να στηρίξουν μια άλλη ευρωπαϊκή χώρα.

Αλλά σύμφωνα με τον κ. Friedman, η Ευρωπαϊκή Ένωση, πέρα από την αποφυγή των πολεμικών συγκρούσεων και την οικονομική ευημερία, δεν έχει κανένα άλλο ηθικό έρεισμα στους λαούς της Ευρώπης και η επανεμφάνιση του ευρωπαϊκού εθνικισμού δεν βοηθάει στη δημιουργία κλίματος ευρωπαϊκής αλληλεγγύης.

Τουναντίον, δημιουργείται κλίμα εθνικής συσπείρωσης και διαμαρτυρίας, με εκατέρωθεν παράπονα και απειλές.

Ο τρόπος με τον οποίο οι πολιτικοί, οι οικονομικοί παράγοντες και τα μέσα ενημέρωσης θα ερμηνεύσουν το κλίμα αυτό, τονίζει ο κ. Friedman, θα έχει τεράστια σημασία για την Ευρώπη.

Είναι πιθανό να προκύψει ένα γενικευμένο αίσθημα εθνικής προδοσίας, το οποίο ήταν ακριβώς ό,τι προσπαθούσε να αποτρέψει η Ευρωπαϊκή Ένωση.

* Συμφωνείτε ή διαφωνείτε με τον αρθρογράφο; Τι γνώμη έχετε;

To Εuro2day.gr ενθαρρύνει τον διάλογο και την έκφραση απόψεων από τους αναγνώστες. Σχολιάστε το άρθρο και πείτε την άποψή σας δημόσια για όσα συμβαίνουν και μας αφορούν όλους. Αν θεωρείτε το άρθρο σημαντικό, διαδώστε το με τα εργαλεία κοινωνικής δικτύωσης.

Oι απόψεις που διατυπώνονται σε ενυπόγραφο άρθρο γνώμης ανήκουν στον συγγραφέα και δεν αντιπροσωπεύουν αναγκαστικά, μερικώς ή στο σύνολο, απόψεις του Euro2day.gr.