J. Fischer: "Τρίζουν τα θεμέλια της Ευρώπης"

Η τρέχουσα κρίση αλλά και οι χειρισμοί των κυβερνώντων θέτουν σε κίνδυνο το ευρωπαϊκό οικοδόμημα, σύμφωνα με τον Joschka Fischer. Η γαλλογερμανική συμμαχία, η σχέση με τις ΗΠΑ και ο ρόλος της Κίνας.

Δημοσιεύθηκε: 8 Σεπτεμβρίου 2011 - 07:56

J. Fischer: Τρίζουν τα θεμέλια της Ευρώπης

Η τρέχουσα κρίση αλλά και οι χειρισμοί των κυβερνώντων θέτουν σε κίνδυνο το ευρωπαϊκό οικοδόμημα, σύμφωνα με τον πρώην αντικαγκελάριο και υπουργό Εξωτερικών της Γερμανίας, κ. Joschka Fischer.

Συγκεκριμένα, ο κ. Fischer αναφέρει: "Σιγά-σιγά, πληθαίνουν οι φωνές -ακόμα και στη Γερμανία- που λένε ότι η οικονομική κρίση θα μπορούσε να καταστρέψει ολοκληρωτικά το project της ενοποίησης της Ευρώπης, διότι δείχνει, αρκετά επίμονα μάλιστα, τις αδυναμίες της ευρωζώνης και της σύστασής της. Αυτές οι αδυναμίες είναι περισσότερο πολιτικές, παρά δημοσιονομικές ή οικονομικές.

Η Συνθήκη του Μάαστριχτ καθιέρωσε μία νομισματική ένωση, όμως η πολιτική ένωση, η οποία είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την επιτυχία του κοινού νομίσματος, παρέμεινε απλή υπόσχεση. Το ευρώ και οι χώρες που το υιοθέτησαν πληρώνουν τώρα το τίμημα. Η ευρωζώνη κάθεται πλέον στη σαθρή βάση μιας συνομοσπονδίας κρατών δεσμευμένης τόσο ως προς τη νομισματική ένωση όσο και ως προς τη διατήρηση της δημοσιονομικής τους αυτονομίας. Σε περίοδο κρίσης, όμως, αυτό δεν μπορεί να είναι αποτελεσματικό".

Επίσης, υποστηρίζει: "Στις αρχές της κρίσης, το 2007 - 2008, τα θεμελιώδη ελαττώματα της ευρωζώνης θα μπορούσαν να είχαν διορθωθεί, εάν η Γερμανία ήταν πρόθυμη να στηρίξει μια κοινή ευρωπαϊκή απάντηση στην κρίση. Όμως, οι Γερμανοί αξιωματούχοι προτίμησαν να διατηρήσουν την εθνική τους πρωτοκαθεδρία - και συνεπώς μια συνομοσπονδιακή προσέγγιση ως προς την Ευρώπη.

Ιστορικά, οι συνομοσπονδίες ουσιαστικά δεν υπήρξαν ποτέ αποτελεσματικές, διότι το ζήτημα της αυτονομίας (και ως εκ τούτου της ισχύος και της νομιμότητας) παρέμενε άλυτο. Οι ΗΠΑ είναι ένα καλό παράδειγμα. Μετά την κήρυξη της ανεξαρτησίας, οι αμερικανικές αποικίες ενώθηκαν χαλαρά με τα άρθρα της συνομοσπονδίας. Όμως, αυτός ο διακανονισμός απέτυχε οικονομικά και δημοσιονομικά και σύντομα οι ΗΠΑ κινήθηκαν προς την κατεύθυνση της δημιουργίας μιας πλήρους ομοσπονδίας".

Ο κ. Fischer σημειώνει: "Σήμερα, η Ευρώπη -ή, για την ακρίβεια, η ευρωζώνη- αντιμετωπίζει μια σχεδόν πανομοιότυπη κατάσταση, μόνο που οι ιστορικές συνθήκες για μεγαλύτερη ενοποίηση είναι πολύ πιο περίπλοκες και δύσκολες απ’ ό,τι ήταν στην Αμερική την περίοδο μετά την κήρυξη της ανεξαρτησίας της.

Η Ευρώπη έχει τρεις επιλογές: Αν κοιτάξει απλώς να τα κουτσοκαταφέρει, όπως έκανε και πριν, το μόνο που θα γίνει θα είναι να κλιμακωθεί και να διαιωνιστεί η κρίση. Αν τερματίσει τη νομισματική ένωση, τότε θα τερματιστεί και το ίδιο το ευρωπαϊκό project - γεγονός που θα έχει αδιανόητες συνέπειες. Η Ευρώπη, όμως, θα μπορούσε επίσης να κινηθεί προς την κατεύθυνση της πραγματικής οικονομικής και πολιτικής ενοποίησης - ένα βήμα που οι σημερινοί ηγέτες δεν έχουν αρκετή αυτοπεποίθηση να κάνουν, διότι δεν πιστεύουν ότι έχουν την απαραίτητη υποστήριξη του κόσμου στις χώρες τους.

Έτσι, οι περιστάσεις τείνουν να συνηγορούν προς έναν συνδυασμό των πρώτων δύο επιλογών. Στη συνέχεια, όταν το ευρωπαϊκό project βρίσκεται με το ένα πόδι στον γκρεμό, μπορεί να καταφθάσει το ομοσπονδιακό κίνημα. Η λέξη-κλειδί όμως είναι αυτό το 'μπορεί', διότι εξίσου πιθανή είναι μια βουτιά κατακέφαλα στην άβυσσο".

"Η προσέγγιση της απραξίας που ακολουθεί η Ευρώπη σε ό,τι αφορά την κρίση έχει ήδη αποφέρει ορατά δυσμενείς συνέπειες", τονίζει ο πρώην υπουργός Εξωτερικών. "Η παθητικότητα των εκλεγμένων αντιπροσώπων έχει τροφοδοτήσει τη δυσπιστία του κόσμου, η οποία πλέον απειλεί το ευρωπαϊκό οικοδόμημα. Πράγματι, η κρίση έχει αρχίσει να διαβρώνει τα θεμέλια (τη γαλλογερμανική και διατλαντική συμμαχία) της μεταπολεμικής ευρωπαϊκής τάξης, η οποία διασφάλισε μια άνευ προηγουμένου περίοδο ειρήνης και ευημερίας στην Ιστορία της ευρωπαϊκής ηπείρου.

Οι πιέσεις των χρηματαγορών έχουν φτάσει πλέον στη Γαλλία και αποτελούν έναν κίνδυνο που σίγουρα δεν έχει εξαλειφτεί. Αν η Γαλλία τελικά γονατίσει και η Γερμανία δεν σταθεί στο πλάι της συμμάχου της με όλο της το είναι, τότε η ευρωπαϊκή καταστροφή θα είναι ολοκληρωτική. Και αυτό θα μπορούσε να γίνει γρήγορα, παρά αργότερα. Η Γαλλία ούτε μπορεί ούτε και θέλει να εγκαταλείψει την περιοχή της Μεσογείου, και έτσι οι φαντασιώσεις εξόδου -που διακατέχουν τους πλούσιους Βορειοευρωπαίους (και πάνω απ’ όλα τους Γερμανούς)- θέτουν σε κίνδυνο τον γαλλογερμανικό πυλώνα της ευρωπαϊκής ειρήνης".

Ο κ. Fischer σημειώνει ακόμα: "Στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, η δημοσιονομική κρίση και η ισχνή οικονομική ανάπτυξη της Αμερικής θα την εξαναγκάσουν να μειώσει τις παγκόσμιες στρατιωτικές υποχρεώσεις της. Επιπλέον, οι ΗΠΑ θα στρέφονται όλο και περισσότερο προς την πλευρά του Ειρηνικού παρά του Ατλαντικού. Για τους Ευρωπαίους, λόγω των αναταράξεων στους γείτονες στα ανατολικά και στα νότια, αυτό αντιπροσωπεύει ένα επιπλέον πρόβλημα ασφάλειας, το οποίο είμαστε υλικά και διανοητικά απροετοίμαστοι να αντιμετωπίσουμε. Ακόμα και σήμερα, η στρατιωτική αδυναμία της Ευρώπης υπονομεύει τη διατλαντική σχέση.

Μία επιπλέον απειλή στη διατλαντική συμμαχία προκύπτει από την αναδυόμενη νέα τάξη πραγμάτων. Τα ερχόμενα χρόνια -τις ερχόμενες δεκαετίες- θα χαρακτηρίζονται από έναν όλο και πιο επιθετικό αμερικανοκινεζικό δυϊσμό, καθώς η Κίνα θα γίνεται ισχυρότερη και η αδυναμία της Αμερικής θα συνεχίζεται. Αν και αυτή η αντιπαλότητα θα ενέχει και τον στρατιωτικό παράγοντα -όπως δείχνει η τεράστια στρατιωτική ενίσχυση της Κίνας-, θα εκδηλωθεί κυρίως με οικονομικούς και πολιτικούς όρους και με όρους σφαιρών επιρροής. Η ανατολική και νοτιοανατολική Ασία και ο Ειρηνικός θα παίξουν εδώ κεντρικό ρόλο.

Όμως, η Κίνα θα προσπαθήσει να τραβήξει και την Ευρώπη μέσα σε αυτό το νέο παγκόσμιο παιχνίδι. Μάλιστα, έχει ήδη αρχίσει να το κάνει. Η πρόσφατη επίσκεψη του Κινέζου πρωθυπουργού Wen Jiabao στις προβληματικές χώρες της Ευρώπης, στις οποίες προσέφερε γενναιόδωρα δάνεια και βοήθεια, ξεκαθάρισε τις προθέσεις του. Και η αδυναμία των ΗΠΑ, η αυξανόμενη εξάρτηση των ευρωπαϊκών (ιδιαίτερα των γερμανικών) εξαγωγών από την κινεζική αγορά και τα θέλγητρα της Άπω Ανατολής γενικότερα θα δώσουν τροφή για τη δημιουργία μιας νέας και πολλά υποσχόμενης ευρασιατικής προοπτικής, καθώς η διατλαντική προοπτική θα υποβαθμίζεται".

Σύμφωνα με τον κ. Fischer, "οι ευρωπαϊκές ψευδαισθήσεις για την Ασία δεν θα αφορούν πλέον στη Ρωσία, η οποία, πέραν των φυσικών της πόρων, πολύ απλά δεν θα έχει τίποτα να προσφέρει. Αυτήν τη φορά, ο πειρασμός θα προέλθει από την Κίνα, η οποία καταλαβαίνει πολύ καλά τη σημασία της Ευρώπης στον γεωπολιτικό της ανταγωνισμό με την (και εναντίον της) Αμερική.

Όπως και στην περίπτωση της γαλλογερμανικής συμμαχίας, έτσι και η Ευρώπη θα πρέπει να σταθεί στο πλευρό της Αμερικής για να αποφύγει να θέσει εαυτόν σε μεγάλο κίνδυνο. Τα δυο θεμέλεια της εβδομηκονταετούς ειρήνης και ευημερίας στην Ευρώπη αρχίζουν να τρίζουν. Για την επισκευή τους δεν θα χρειαστεί τίποτα λιγότερο από την προώθηση -επιτέλους- μιας ισχυρής, ενωμένης Ευρώπης".

Oι απόψεις που διατυπώνονται σε ενυπόγραφο άρθρο γνώμης ανήκουν στον συγγραφέα και δεν αντιπροσωπεύουν αναγκαστικά, μερικώς ή στο σύνολο, απόψεις του Euro2day.gr.