ΕΚΤ: Τι αλλάζει στις συναλλαγές

Δημοσιεύθηκε: 31 Δεκεμβρίου 2010 - 08:09

της Κούλας Παναγή*

Η νέα πλατφόρμα, η οποία θα ξεκινήσει το 2014 και θα εξυπηρετεί τον διακανονισμό τόσο των διασυνοριακών συναλλαγών όσο και των εγχώριων συναλλαγών σε χρήματα κεντρικής τράπεζας.

Το έργο του T2S (Targer to Securities) συνιστά μία πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας με χρονικό ορίζοντα έναρξης λειτουργίας το 2014 και περιλαμβάνει τη δημιουργία μιας τεχνικής ενιαίας πλατφόρμας (IT Platform), η οποία θα εξυπηρετεί τον διακανονισμό τόσο των διασυνοριακών συναλλαγών όσο και των εγχώριων (domestic) συναλλαγών σε χρήματα κεντρικής τράπεζας (central bank money).

Στην πλατφόρμα αυτή θα συμμετέχουν αποθετήρια της ευρωζώνης καθώς και αποθετήρια ευρωπαϊκών χωρών εκτός της ευρωζώνης, με υποστήριξη της κεντρικής τους τράπεζας, και θα καλύπτει όλες τις άυλες αξίες: μετοχές, ομόλογα κ.ά. Ως εκ τούτου, το έργο του Τ2S θα δίνει πρόσβαση για διακανονισμό οδηγιών εκκαθάρισης έναντι οποιουδήποτε διαθέσιμου νομίσματος.

Η χρήση της πλατφόρμας αυτής θα γίνεται παράλληλα με την ενοποιημένη πλατφόρμα για πληρωμές (Target 2) τόσο σε ευρώ όσο και σε άλλα νομίσματα.

Η πλατφόρμα του T2S δεν πρόκειται να λειτουργεί ως αποθετήριο, αλλά θα παρέχει υπηρεσίες διακανονισμού στα αποθετήρια. Τα αποθετήρια θα είναι οι μόνοι συμμέτοχοι που θα έχουν συμβατική σχέση με την ΕΚΤ και θα παραμείνουν υπεύθυνα για τις σχέσεις τους με τους πελάτες τους, σε επίπεδο τόσο νομικό όσο και εργασιών.

Τα αποθετήρια θα συνεχίσουν να διατηρούν και να διαχειρίζονται τους λογαριασμούς αξιών των πελατών τους και θα παρέχουν υπηρεσίες θεματοφυλακής, εταιρικές δραστηριότητες, asset servicing κτλ.

Το κύριο χαρακτηριστικό του T2S είναι ότι θα καταστήσει τον διασυνοριακό διακανονισμό των συναλλαγών ταυτόσημο με τον εγχώριο διακανονισμό σε θέματα κόστους, τεχνικής διαδικασίας και αποτελεσματικότητας. Επιπλέον, θα παρέχει ενιαίους κανόνες λειτουργίας, πρότυπα και κοινή τιμολόγηση για όλες τις ευρωπαϊκές συναλλαγές, συμβάλλοντας έτσι στη μείωση της πολυπλοκότητας των υφιστάμενων δομών της χρηματαγοράς.

--- Σκοπός του T2S

Σήμερα, η παροχή διασυνοριακών υπηρεσιών σε ευρωπαϊκό επίπεδο δεν διευκολύνεται από διάφορους φραγμούς, με αποτέλεσμα να υπάρχει μεγάλη δυσκολία και κίνδυνος στον διακανονισμό των διασυνοριακών συναλλαγών. Επιπλέον, το κόστος είναι μεγάλο λόγω της έλλειψης εναρμόνισης σε νομικό, τεχνικό και δημοσιονομικό επίπεδο.

Στόχοι του έργου είναι η προαγωγή του διασυνοριακού εμπορίου και η υπερπήδηση των περισσότερων εμποδίων (Giovanini Barriers) που επηρεάζουν την ομαλή διεξαγωγή των διασυνοριακών συναλλαγών. Επιπλέον στόχοι είναι η επίτευξη ασφάλειας και αποδοτικότητας στην αγορά, η ανάπτυξη σχέσεων με τα υπόλοιπα αποθετήρια μέσω της δημιουργίας συνδέσεων για παροχή διαλειτουργικότητας (interoperability) και η παροχή υπηρεσιών διακανονισμού στα αποθετήρια, για υλοποίηση των διασυνοριακών συναλλαγών.

Αναμένεται ότι το T2S θα καταστεί ο μοναδικός παροχέας υπηρεσιών διακανονισμού για όλα τα αποθετήρια της Ευρώπης.

Στόχος του T2S

To T2S θα καταστεί καταλύτης για εναρμόνιση των τεχνικών, νομικών και δημοσιονομικών θεμάτων στην ευρωπαϊκή επικράτεια, συμβάλλοντας στην τυποποίηση της εγχώριας και της διασυνοριακής υπηρεσίας διακανονισμού των συναλλαγών.

Η προσπάθεια αυτή θα συμβάλει στη δημιουργία μιας ενιαίας αγοράς τόσο στην ευρωζώνη όσο και εκτός ευρωζώνης για το διασυνοριακό εμπόριο. Ως εκ τούτου, θα υπάρξει θετική επίδραση στη χρηματοοικονομική σταθερότητα, με αποτέλεσμα την επίτευξη μείωσης του κόστους διακανονισμού των διασυνοριακών συναλλαγών.

Επιπρόσθετα, η προσπάθεια αυτή θα προωθήσει τον ανταγωνισμό μεταξύ των συμμετεχόντων, διευρύνοντας τις επενδυτικές ευκαιρίες για τους επενδυτές και τους εκδότες και συμβάλλοντας με τον τρόπο αυτόν στην οικονομική ανάπτυξη.

Τι σημαίνει το T2S για τα μέλη και την αγορά μας:

Ένα από τα σημαντικότερα οφέλη του έργου αυτού είναι ότι θα προσφέρεται πανευρωπαϊκός διακανονισμός συναλλαγών σε χαμηλό κόστος. Συνεπώς, το ζητούμενο είναι ότι θα πρέπει να υπάρξει μείωση του κόστους διακανονισμού για τον τελικό επενδυτή.

Με το έργο αυτό θα επιτευχθούν οικονομίες κλίμακας και θα υπάρχουν διευρυμένες ευκαιρίες για διασυνοριακές συναλλαγές, νοουμένου ότι θα υπάρχουν συνδέσεις (links) με άλλα αποθετήρια.

Οι διεθνείς οργανισμοί θεματοφυλακής θα έχουν την ευχέρεια άμεσης σύνδεσης με την πλατφόρμα του T2S.

Φάσεις του έργου:

Φάση ετοιμασίας (specification phase)

Η φάση αυτή ολοκληρώθηκε τον Ιούλιο του 2008. Στις 17 Ιουλίου 2008 το διοικητικό συμβούλιο της ΕΚΤ αποφάσισε να ξεκινήσει το έργο του T2S, διαθέτοντας τους αναγκαίους πόρους μέχρι και την ολοκλήρωσή του.

Φάση προσδιορισμού (development phase)

Στην παρούσα φάση ετοιμάζονται η υποδομή και τα απαραίτητα εργαλεία, που θα συμβάλουν στη λειτουργία του έργου.

Μεταξύ άλλων, θα καθοριστούν οι λειτουργικές προδιαγραφές, οι μη λειτουργικές προδιαγραφές, η τεχνική υποδομή, η διακυβέρνηση του έργου, το χρηματοοικονομικό πλαίσιο - τιμολογιακή πολιτική, το νομικό πλαίσιο, ο έλεγχος και η μετάβαση στο νέο σύστημα, η διαχείριση ασφάλειας πληροφοριών κτλ.

Το ΧΑΚ στις 16 Ιουλίου 2009 υπέγραψε το μνημόνιο συναντίληψης -memorandum of understanding (υπογράφηκε από 30 αποθετήρια)-, το οποίο καλύπτει κυρίως την ετοιμασία και διαπραγμάτευση των συμβατικών διευθετήσεων που καλύπτουν την ανάπτυξη και λειτουργία του έργου.

Το ΧΑΚ ετοίμασε το πλάνο προσαρμογής για το έργο του T2S και το απέστειλε στην ΕΚΤ στις 30 Σεπτεμβρίου 2009.

Τα αποθετήρια, διαμέσου της ομάδας του T2S Conduct Group, σε συνεργασία με δύο επιμέρους ομάδες που αποτελούνται από τεχνικούς και νομικούς εμπειρογνώμονες, ανέλαβαν τη διαπραγμάτευση της συμφωνίας του Framework Agreement (FWA).

Τα αποθετήρια καλούνται να υπογράψουν την εν λόγω συμφωνία τον Σεπτέμβριο του 2011, η οποία θα αποτελεί τη νομική υποχρέωση των αποθετηρίων για υλοποίηση και εφαρμογή του έργου.

Σημειώνεται ότι τους τελευταίους μήνες γίνονται πολλές προσπάθειες για κατάληξη στο περιεχόμενο της εν λόγω συμφωνίας.

Φάση ελέγχου (user testing)

Μετά την υπογραφή της συμφωνίας του FWA, τα αποθετήρια θα προχωρήσουν στην υλοποίηση και εφαρμογή του έργου. Τα αποθετήρια θα έχουν την ευχέρεια να ξεκινήσουν τις δοκιμές τους τον Δεκέμβριο του 2013, ενώ ακολούθως θα ξεκινήσουν οι δοκιμές για τους χρήστες (users).

H φάση αυτή αναμένεται να ολοκληρωθεί αφού συμπληρωθεί η μετάβαση (migration) και της τελευταίας ομάδας αποθετηρίων στο T2S τον Σεπτέμβριο του 2015 - έναν χρόνο μετά την έναρξη λειτουργίας του έργου. Σημειώνεται πως η μετάβαση των αποθετηρίων θα γίνει σε τρεις διαφορετικές φάσεις.

Πώς θα λειτουργεί το T2S;

To T2S θα διασφαλίσει την παράδοση μέσω πληρωμής (delivery versus payment) στις χρηματιστηριακές συναλλαγές σε πραγματικό χρόνο. Τόσο οι λογαριασμοί αξιών όσο και οι χρηματικοί λογαριασμοί θα ενοποιηθούν σε μία μοναδική τεχνική πλατφόρμα. Θα υπάρχει σύνδεση μέσω κοινής επιφάνειας (interface) μεταξύ των αποθετηρίων και της πλατφόρμας.

Το T2S θα παρέχει ένα μεγάλο σύνολο τεχνικών χαρακτηριστικών όπως προηγμένους αλγόριθμους για βελτιστοποίηση της αποδοτικότητας, μηχανισμούς για εγγυήσεις, υπηρεσίες για διαχείριση ρευστότητας, άμεση σύνδεση σε μεγάλους θεματοφύλακες κτλ.

Όπως αναφέρθηκε πιο πάνω, ετοιμάστηκε βάσει του υπάρχοντος συστήματος και των υφιστάμενων διαδικασιών που εφαρμόζονται στο ΧΑΚ, σύμφωνα με το User Requirement Document και άλλων εγγράφων που ετοίμασε η ΕΚΤ, το πλάνο προσαρμογής του ΧΑΚ, στο πλαίσιο λειτουργίας του έργου του Τ2S.

Σύμφωνα με τα πιο πάνω, κάποια αγορά που λειτουργεί στη βάση του direct holdings, όπως και το XAK, θα μπορεί να προβεί σε μία από τις ακόλουθες ενέργειες:

(α) Άμεση σύνδεση με το T2S με αντικατοπτρισμό (map) των λογαριασμών των τελικών επενδυτών στο T2S (end investor level).

(β) Άμεση σύνδεση με την οποία θα υπάρχουν τεχνικοί λογαριασμοί των συμμετεχόντων σε μορφή omnibus σε διαδοχικά επίπεδα στο T2S (layered participant’s technical omnibus securities accounts). Οι τελικοί λογαριασμοί των επενδυτών θα διατηρούνται στο εγχώριο αποθετήριο.

Το ΧΑΚ, ως direct holding market, αναμένεται να ακολουθήσει την άμεση σύνδεση, όπως περιγράφεται στην παράγραφο (β) ανωτέρω.

Συγκεκριμένα, θα ισχύουν τα ακόλουθα:

• Οι λογαριασμοί αξιών σε τελικό επενδυτή θα παραμείνουν στο Κεντρικό Μητρώο Αποθετήριο του ΧΑΚ.

• Οι χειριστές του αποθετηρίου καθώς και το ίδιο το αποθετήριο (μέλη του ΧΑΚ, θεματοφύλακες και τα αποθετήρια που ενεργούν ως επενδυτές αποθετήρια στο ΧΑΚ) θα διατηρούν λογαριασμό διακανονισμού στο Τ2S, στον οποίο θα διενεργείται ο διακανονισμός.

• Το αποθετήριο θα λαμβάνει τις οδηγίες διακανονισμού από τους χειριστές διαμέσου του γραφικού περιβάλλοντος επικοινωνίας (graphical user interface), θα τυγχάνουν επεξεργασίας στο ΧΑΚ και ακολούθως θα γίνεται φόρτωση των οδηγιών στο T2S διαμέσου των τεχνικών λογαριασμών (σε επίπεδο χειριστή).

• Θα γίνεται διμερής διακανονισμός RTGS με χρήση ενδιάμεσου τεχνικού λογαριασμού του ΧΑΚ τόσο για τις χρηματιστηριακές οδηγίες όσο και για τις OTC.

• Τα μετρητά θα μεταφέρονται από τα T2S RTGS Accounts στα T2S Dedicated Cash Account των χειριστών.

• Οι οδηγίες θα διακανονίζονται κατά τη διάρκεια του νυχτερινού κύκλου (night time cycle).

• Ο διακανονισμός, σύμφωνα με το settlement finally, θα είναι τελικός και αμετάκλητος στους λογαριασμούς στο Τ2S (final and irrevocable). Με την ολοκλήρωση του διακανονισμού, το αποθετήριο θα λαμβάνει ενημέρωση από το Τ2S (μέσω μηνυμάτων) για να προβεί στην κατανομή των αξιών στον τελικό επενδυτή.

Διακανονισμός των συναλλαγών:

Το T2S θα υιοθετήσει ένα εναρμονισμένο πρόγραμμα για όλες τις ενέργειες διακανονισμού. Μέσω της εναρμόνισης αυτής θα επιτευχθεί αποδοτικότερος διακανονισμός, συντονισμός στη διαχείριση και εκτέλεση των εταιρικών δραστηριοτήτων και βελτίωση του ποσοστού των αποτυχιών σε ένα διασυνοριακό περιβάλλον.

Η πλατφόρμα θα είναι ανοιχτή καθημερινά από τη Δευτέρα μέχρι την Παρασκευή.

Ο διακανονισμός σε ευρώ θα γίνεται σε χρήματα κεντρικής τράπεζας και βάσει του ημερολόγιου του Target 2, ενώ ο διακανονισμός σε άλλα νομίσματα θα γίνεται με βάση το ημερολόγιο της κάθε κεντρικής τράπεζας.

Η πλατφόρμα θα παραμένει κλειστή για όλα τα νομίσματα κάθε Σάββατο και Κυριακή, καθώς επίσης και στις 25, 26 Δεκεμβρίου αλλά και την 1η Ιανουαρίου κάθε έτους. Την 1 Μαΐου και το Πάσχα θα είναι ανοιχτή για τις κεντρικές τράπεζες που εργάζονται.

Κατά τη διάρκεια του νυχτερινού διακανονισμού, θα αποστέλλεται για διακανονισμό η πλειονότητα των οδηγιών διακανονισμού και κατά τη διάρκεια του ημερήσιου διακανονισμού θα γίνεται προσπάθεια διακανονισμού των οδηγιών που δεν διακανονίστηκαν το βράδυ, καθώς επίσης και οδηγιών που πρέπει να εκκαθαριστούν ημερήσια (Τ+0), όπως τα πακέτα διακανονισμού (spot).

* Η κ. Παναγή είναι λειτουργός στο Χρηματιστήριο Αξιών Κύπρου.

Oι απόψεις που διατυπώνονται σε ενυπόγραφο άρθρο γνώμης ανήκουν στον συγγραφέα και δεν αντιπροσωπεύουν αναγκαστικά, μερικώς ή στο σύνολο, απόψεις του Euro2day.gr.