Δ. Τζάνας: Σε ομηρία η Σοφοκλέους

Υπό την ομηρία των δημοσιονομικών εξελίξεων παραμένει το ΧΑ, προσδοκώντας ότι μέσα στους πρώτους μήνες του 2010 θα υπάρξουν ορατές ενδείξεις επίτευξης των στόχων για το έλλειμμα. Γράφει ο Δ. Τζάνας.

Δημοσιεύθηκε: 23 Δεκεμβρίου 2009 - 07:45

του Δημήτρη Τζάνα, Σύμβουλου Επενδύσεων της PROTON BANK

Κέρδη ύψους 20% περίπου, κατέγραψε ο Γενικός Δείκτης του Χ.Α το 2009 μετά από μια χρονιά έντονης μεταβλητότητας καθώς οι διακυμάνσεις ανάμεσα στις ακραίες επιδόσεις ξεπέρασαν το 100% (ελάχιστη επίδοση Μαρτίου 1458 μονάδες έναντι μέγιστης Οκτωβρίου 2932 μονάδες !).

Παράλληλα, λιγότερες από τις μισές μετοχές κατέγραψαν κέρδη, με τις μετοχές της μεσαίας και μικρής κυρίως κεφαλαιοποίησης να καταγράφουν κατά κανόνα ζημιές.

Η ελληνική αγορά παρουσίασε φέτος δύο σαφώς διακριτές περιόδους:

Την πρώτη περίοδο που ξεκίνησε από την αρχή του έτους και ολοκληρώθηκε στο τέλος του δεκάμηνου. Σε αυτήν οι δείκτες κινήθηκαν στην ίδια ρότα με τις διεθνείς αγορές ακολουθώντας περίπου παράλληλα πορεία, ιδιαίτερα με εκείνη του δείκτη Dax του γερμανικού χρηματιστηρίου.

Έτσι, η ελληνική χρηματιστηριακή συμμετείχε στην ανοδική κίνηση των διεθνών αγορών μετά το 1ο τρίμηνο, προϊόν σε μεγάλο βαθμό των πρωτόγνωρα χαλαρής νομισματικής πολιτικής (άφθονη μηδενικού σχεδόν κόστους ρευστότητα στις αγορές) και των μεγάλων δημοσιονομικών πακέτων εκατοντάδων δισ. Ευρώ ή δολαρίων που οδήγησαν συνδυαστικά στη σταθεροποίηση της παγκόσμιας οικονομίας.

Η διαδικασία αυτή υποβοηθήθηκε από τη διατήρηση υψηλών ρυθμών μεγέθυνσης των αναδυομένων οικονομιών και ιδιαίτερα της Κίνας (που εφάρμοσε ιλιγγιώδες δημοσιονομικό πακέτο), της Ινδίας και της Βραζιλίας.

Η δεύτερη περίοδος ξεκινά από τις αρχές Νοεμβρίου και αφού είχε προκύψει νέα κυβέρνηση με κοινοβουλευτική πλειοψηφία ιδιαίτερα ισχυρή. Τότε, αποκαλύφθηκε το πραγματικό μέγεθος του δημοσιονομικού ελλείμματος εκτιμώμενο στο 12,7% ως προς το ΑΕΠ για το 2009, προκαλώντας σοκ και διαμορφώνοντας προϋποθέσεις να αποτελέσει η ελληνική περίπτωση επί σειρά ημερών κύριο θέμα του διεθνούς οικονομικού τύπου σε σχέση με την επιτακτική ανάγκη λήψης άμεσων και συγκεκριμένων μέτρων.

Παράλληλα, τόσο οι κάτοχοι ομολόγων-δανειστές της χώρας όσο και οι θεσμικοί επενδυτές εξωτερικού-κάτοχοι μετοχών, προέβησαν σε εκτεταμένες ρευστοποιήσεις καθώς εκτιμήθηκε ότι ο κίνδυνος δυνητικής χρεοκοπίας της χώρας είναι υπαρκτός, παρά τις συνεχείς διαψεύσεις της ελληνικής κυβέρνησης και των κοινοτικών αξιωματούχων για τέτοιο ενδεχόμενο.

Έτσι, ασκείται καθημερινά ισχυρή πίεση προς τη χώρα για τη λήψη συγκεκριμένων μέτρων ώστε να μεγιστοποιηθεί η πιθανότητα μείωσης του ελλείμματος στα προαναγγελλόμενα επίπεδα του 8,7% του ΑΕΠ για το 2010. Η πίεση αυτή συμπεριλαμβάνει τη συμμετοχή των γνωστών πολιορκητικών κριών - οίκων πιστοληπτικής ικανότητας Moody/s, S&P και Fitch καθώς οι τρεις προέβησαν ήδη σε υποβάθμιση της χώρας.

Μάλιστα, εκτιμάται ότι οι πρώτοι 2-3 μήνες του 2010 θα είναι κρίσιμοι σε σχέση με τις δημοσιονομικές επιδόσεις της ελληνικής οικονομίας καθώς θα κρίνουν τη στάση των ξένων πιστωτών στις προσεχείς εκδόσεις ομολόγων.

Έτσι, υφίσταται το (ακραίο ευχόμαστε) ενδεχόμενο μη αποδοχής ελληνικών ομολόγων από την ΕΚΤ το 2011 ως κάλυμμα για παροχή ρευστότητας. Αυτό θα συμβεί αν η ΕΚΤ αναβαθμίσει τα κριτήρια αποδοχής τίτλων με τους ελληνικούς τίτλους να μη πληρούν τις σχετικές προϋποθέσεις στο τέλος του 2010.

Ενόψει των παραπάνω, η ελληνική οικονομία που ήδη βρίσκεται σε ύφεση (αρνητικός ρυθμός αύξησης του ΑΕΠ το 3ο τρίμηνο), είναι εξαιρετικά δύσκολο να οδηγηθεί σε ανάκαμψη το πρώτο τουλάχιστον εξάμηνο του 2010 αφού ο δημόσιος τομέας θα περιορίσει αισθητά τη συμμετοχή του στο ΑΕΠ, σε αντίθεση με τις λοιπές δυτικές οικονομίες (ΗΠΑ, Γαλλία, Γερμανία κυρίως) που ήδη σημειώνουν θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης.

Επομένως, το ελληνικό χρηματιστήριο τελεί υπό την ομηρία των δημοσιονομικών εξελίξεων προσδοκώντας ότι μέσα στους πρώτους μήνες του 2010 θα υπάρξουν ορατές ενδείξεις που να πείθουν ότι οι στόχοι περιστολής του ελλείμματος για το 2010 επιτυγχάνονται. Η διαδικασία αυτή δυσχεραίνει ακόμη περισσότερο εξαιτίας του υψηλού βαθμού συμμετοχής ξένων στο ελληνικό χρηματιστήριο σε συνδυασμό με την ανυπαρξία ισχυρών εγχώριων αναχωμάτων καθώς ο βαθμός συμμετοχής τόσο των εγχώριων θεσμικών επενδυτών όσο και των ιδιωτών έχει αισθητά περιορισθεί.

Παράλληλα, η προοπτική περαιτέρω φορολογικών επιβαρύνσεων των μερισμάτων μέσω της κατάργησης της αυτοτελούς φορολόγησης και των κερδών από αγοραπωλησίες μέσω της εφαρμογής φόρου υπεραξίας, σε συνδυασμό με ενδεχόμενο πόθεν έσχεν επί των κινητών αξιών, θα αποθαρρύνουν οποιεσδήποτε σκέψεις για νέες τοποθετήσεις σε μετοχικούς τίτλους.

Επιπλέον, ο τραπεζοκεντρικός χαρακτήρας της αγοράς που τα προηγούμενα χρόνια αποτέλεσε το ισχυρό στοιχείο του ΧΑ, αποτελεί πλέον την αχίλλειο πτέρνα του καθώς οι μεν προοπτικές των τραπεζικών κερδών είναι τουλάχιστον αβέβαιες για τα επόμενα έτη (ήδη οι επενδυτικοί οίκοι του εξωτερικού αναφέρονται με συχνά προκλητικά δυσμενή τρόπο επί του θέματος), ενώ παράλληλα δεν έχουν δημιουργηθεί οι προϋποθέσεις άλλοι κλάδοι (όπως η ενέργεια, η ύδρευση, οι λιμένες) να αναλάβουν ηγετικό ρόλο στην αγορά.

Στο βαθμό που το (συγκρατημένα αισιόδοξο) σενάριο για εξομάλυνση των δημοσιονομικών ανισορροπιών αρχίζει να υλοποιείται, είναι πιθανό να δούμε ενδείξεις αποκατάστασης της εμπιστοσύνης προς τις προοπτικές της ελληνικής οικονομίας, που πρωταρχικά θα φανεί στα επίπεδα των spreads των ελληνικών ομολόγων έναντι αντίστοιχων γερμανικών που ήδη κινούνται προς τις 300 μ.β. (περίπου διπλάσια!). Θα χρειασθεί ωστόσο και κάποια αναπτυξιακή στρατηγική ώστε να είναι καταστεί εφικτή η προοπτική βελτίωσης της κερδοφορίας των εταιρειών που αναπόφευκτα θα δοκιμασθεί το 1ο εξάμηνο του έτους.

Είναι αυτονόητο ότι η αποκλιμάκωση των δημοσιονομικών ελλειμμάτων και κυρίως η τροχιοδρόμηση της ανάκαμψης της ελληνικής οικονομίας είναι συνυφασμένα με το διεθνές περιβάλλον. Στο βαθμό που η απόσυρση της ρευστότητας από τις Κεντρικές Τράπεζες γίνει ομαλά εντός του 2010, η παγκόσμια οικονομία και ιδιαίτερα οι δυτικές, θα σημειώσει βελτιωμένους ρυθμούς ανάπτυξης, όπως προβλέπουν οι περισσότεροι αναλυτές.

Έτσι, η ελληνική οικονομία αναμένεται να ευνοηθεί καθώς κλάδοι όπως ο τουρισμός και η ναυτιλία εξαρτώνται άμεσα από τη διεθνή συγκυρία. Ταυτόχρονα, θετικός αναμένεται να είναι ο αντίκτυπος στο επιχειρηματικό κλίμα από ουσιαστική προώθηση των εξαγγελλόμενων διαρθρωτικών αλλαγών και του νοικοκυρέματος του δημόσιου τομέα. Η υλοποίηση τέτοιων εξελίξεων θα προεξοφληθούν άμεσα στο ελληνικό χρηματιστήριο, που έχοντας ακόμη τα χαρακτηριστικά αναδυόμενης παρά ανεπτυγμένης αγοράς, χαρακτηρίζεται από ιδιαίτερα υψηλή μεταβλητότητα.

Σε κάθε περίπτωση, οι εξελίξεις του 2010 στο ελληνικό χρηματιστήριο υπόσχονται υψηλές συγκινήσεις και μεταβλητότητα που ίσως συναγωνιστεί εκείνη του 2009 χωρίς ωστόσο να είναι δυνατό να προβλεφθεί η ακριβής πορεία του. Δεδομένου πάντως ότι, οι αποτιμήσεις πλειάδας μετοχών βρίσκονται σε ζώνες που χαρακτηρίζονται από αρνητική υπερβολή, η πρόκληση για συμμετοχή από όσους έχουν επίγνωση τόσο των επενδυτικών κινδύνων όσο και των δυνητικών κερδών είναι ιδιαίτερα μεγάλη σε αυτή τη φάση.

Oι απόψεις που διατυπώνονται σε ενυπόγραφο άρθρο γνώμης ανήκουν στον συγγραφέα και δεν αντιπροσωπεύουν αναγκαστικά, μερικώς ή στο σύνολο, απόψεις του Euro2day.gr.