Γερουλάνος: Πώς θα πετύχουμε οικονομική ανάπτυξη χωρίς αποκλεισμούς

Ο υποψήφιος πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ αναλύει στο Euro2day.gr το σχέδιο «Αναγέννηση». Οι στοχευμένες νομοθετικές πρωτοβουλίες για την αισχροκέρδεια. Πώς θα αλλάξει το παραγωγικό μοντέλο. Οι οκτώ οριζόντιες παρεμβάσεις για το σύνολο της οικονομίας.

Δημοσιεύθηκε: 3 Οκτωβρίου 2024 - 07:33

Του Παύλου Γερουλάνου*

Στο πλαίσιο του πολιτικού μου σχεδίου «Αναγέννηση», ο βασικός στόχος στο μέτωπο της οικονομίας είναι διπλός. Βραχυπρόθεσμα η αποκατάσταση της αφαίμαξης της κοινωνίας λόγω του πληθωρισμού και της αισχροκέρδειας. Μεσοπρόθεσμα η εγκατάσταση βιώσιμης ανάπτυξης χωρίς αποκλεισμούς και ανθεκτικότητας στην οικονομία.

Βιώσιμη γιατί αποκαθιστά την ισότιμη πρόσβαση των πολιτών στις ευκαιρίες δημιουργίας και τη δίκαιη συμμετοχή στην παραγωγή πλούτου, σεβόμενη το περιβάλλον, την κοινωνία και τους θεσμούς διακυβέρνησης. Ανθεκτική γιατί η δομή της είναι σε θέση να απορροφήσει αναταράξεις και να ανταποκριθεί σε δύσκολες συνθήκες, ιδίως εξωγενείς, καθώς και στην ανάγκη προσαρμογής και εξέλιξης.

Τα μέτρα αντιμετώπισης του πληθωρισμού

Η επίτευξη του πρώτου και βραχυπρόθεσμου στόχου προϋποθέτει την αποκατάσταση των μηχανισμών της αγοράς. Η ολιγωρία της κυβέρνησης επέτρεψε ένα παροδικό φαινόμενο πληθωρισμού, λόγω διαταράξεων στην προσφορά και τη ζήτηση ελέω πανδημίας και γεωπολιτικής, να μετατραπεί σε δομικό και αυτό-τροφοδοτούμενο μέσω των εισροών της εφοδιαστικής αλυσίδας.

Έχουμε τα εργαλεία να διορθώσουμε την εξέλιξη του πληθωρισμού και να σπάσουμε την αισχροκέρδεια, ωστόσο η εγκατάστασή τους επέτρεψε σε λίγο χρόνο την πιο χυδαία μεταβίβαση πλούτου από τους πολλούς στους λίγους, κάτι που δεν αναιρείται. Αλλά μπορεί να διορθωθεί. Η νέα ηγεσία του ΠΑΣΟΚ θα προχωρήσει σε στοχευμένες νομοθετικές πρωτοβουλίες:

Οι ετήσιες εκπτώσεις προμηθευτών των σουπερμάρκετ να ενσωματώνονται στα ίδια τα τιμολόγια προμήθειας και όχι να εισπράττονται εκ των υστέρων μέσω πιστωτικών τιμολογίων. Η πρακτική αυτή θα επιτρέψει η οποιαδήποτε έκπτωση προμηθευτή να φτάσει στα χέρια του καταναλωτή, καταργώντας την ολιγοπωλιακή πρακτική των σουπερμάρκετ.
Οι τιμές των αγροτικών προϊόντων άμεσης ή και μελλοντικής παράδοσης να προσδιορίζονται από την προσφορά και τη ζήτηση μέσω ηλεκτρονικών δημοπρατηρίων, εποπτευόμενων από ανεξάρτητη αρχή. Η αξιοποίηση ευρωπαϊκής εμπειρίας και τεχνογνωσίας θα επιτρέψει την παράκαμψη την μεσαζόντων και την απόδοση της αξίας σε εκείνους που τη δημιουργούν.
Να προστατεύεται η εφοδιαστική αλυσίδα από υπερβολικές διεθνείς διακυμάνσεις με «εκ των προτέρων» διαχείριση κινδύνων τιμών (μέσω χρηματοοικονομικών προϊόντων) σε επίπεδο οικονομίας για βασικές εισροές, όπως η ενέργεια και βασικές πρώτες ύλες.
Αποτελεσματικοί έλεγχοι από τον εποπτικό μηχανισμό, με πραγματική ανεξαρτητοποίηση και ενίσχυση της Επιτροπής Ανταγωνισμού, που σήμερα λειτουργεί με το μισό προσωπικό. Σύμφωνα με τη διεθνή εμπειρία, η έμφαση θα πρέπει να δοθεί εξίσου στην πρόληψη και όχι μόνο στην καταστολή μη ανταγωνιστικών πρακτικών.
Στοχευμένη μείωση του ΦΠΑ σε κατηγορίες αγαθών και υπηρεσιών, με αξιοποίηση της ισπανικής εμπειρίας και συνεχή ανάλυση επιπτώσεων. Όμως, η οριστική αποκλιμάκωση του ΦΠΑ θα πραγματοποιηθεί με την πρόοδο της αλλαγής του παραγωγικού μοντέλου.
Κίνητρα και άρση εμποδίων για την είσοδο περισσότερων παικτών σε κάθε κλάδο της αγοράς, ως ένα ακόμα όπλο για την αντιμετώπιση των ολιγοπωλιακών πρακτικών

Η αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου

Η επίτευξη του δευτέρου και μεσοπρόθεσμου στόχου προϋποθέτει την αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου, από την οικονομία κατανάλωσης και εισαγωγών σε αυτή της καινοτομίας, επένδυσης και εξαγωγών. Αυτό το νέο οικονομικό παράδειγμα, δεν αφορά μόνο στο τι παράγουμε, αλλά και πώς το παράγουμε και πώς το διακυβερνούμε. Υπάρχει τρόπος; Ασφαλώς ναι, και η νέα ηγεσία του ΠΑΣΟΚ θα δρομολογήσει πρωτοβουλίες προς συγκεκριμένες κατευθύνσεις:

Ανάπτυξη κλάδων μακροπρόθεσμης υψηλής προστιθέμενης αξίας. Η υψηλή προστιθέμενη αξία συνδέεται άμεσα με αυξημένα κέρδη, αυξημένους μισθούς, χαμηλότερους φόρους, ισχυρές τροφοδοτικές αλυσίδες και αυξημένη ανθεκτικότητα. Το μοντέλο αυτό δεν είναι νέο, αλλά έχει εφαρμοστεί με επιτυχία στην πλειοψηφία των προηγμένων οικονομιών, με πιο πρόσφατα εξαιρετικά παραδείγματα αυτά της Νοτίου Κορέας και του Ισραήλ. Κλασικό ευρωπαϊκό παράδειγμα αποτελεί ο ευρύτερος κλάδος των επιστημών της υγείας όπως η ιατρική, η βιοτεχνολογία και η βιοϊατρική μηχανική, τον οποίο πλαισίωσε ολοκληρωμένα η βιομηχανική πολιτική στο Ηνωμένο Βασίλειο, με τεράστια επιτυχία.
Εγκατάσταση θεσμικής διαδικασίας εντοπισμού και ανάδειξης συγκριτικών πλεονεκτημάτων. Κατά κανόνα οι κλάδοι υψηλής προστιθέμενης αξίας ενσωματώνουν υψηλή πυκνότητα σε κάποιο χαρακτηριστικό γνώσης, καινοτομίας, πολιτισμού ή συνδυασμού αυτών. Εκεί ενδέχεται να εντοπίσουμε περιπτώσεις οι οποίες δεν υφίσταται ως κλάδοι στην Ελλάδα, όμως η χώρα διαθέτει τεχνογνωσία ή πόρους για την ανάπτυξή τους, ή ακόμα περιπτώσεις με ειδικό συγκριτικό πλεονέκτημα που παραμένει αναξιοποίητο. Η επιλογή τους δεν είναι αποτέλεσμα υποκειμενικής πολιτικής επιλογής, αλλά αντικείμενο ειδικής ανάλυσης και διαβούλευσης με τους κοινωνικούς εταίρους.
Αύξηση της δαπάνης Έρευνας και Ανάπτυξης (ιδιωτική και δημόσια) από το 1,5% του ΑΕΠ σήμερα στο 4% σε 4 χρόνια (επίπεδο δυτικής Ευρώπης) και 6% σε 8 χρόνια (επίπεδο Ισραήλ και Κορέας).
Ενσωμάτωση υψηλής τεχνολογίας σε ολόκληρη την οικονομία για την οριζόντια αύξηση της παραγωγικότητας και βιωσιμότητας (ESG). Για παράδειγμα εφαρμογές σύγχρονης γεωργίας, καθώς και τεχνητής νοημοσύνης τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις.

Οριζόντιες πολιτικές

Ανακύπτουν πρακτικά ερωτήματα για τις απαιτούμενες οριζόντιες μεταρρυθμίσεις για όλη την οικονομία και τις κάθετες εξειδικευμένες παρεμβάσεις για κάθε κλάδο. Οι οριζόντιες πολιτικές αντιμετωπίζουν μακροχρόνιες θεσμικές παθογένειες, τροχοπέδη για τη λειτουργία των μηχανισμών της αγοράς. Συγκεκριμένα:

Αποκατάσταση του μηχανισμού εξεύρεσης τιμής στην αγορά για κάθε προϊόν και υπηρεσία και απαλλαγή από μεσάζοντες.
Αποκατάσταση της προοδευτικότητας στο φόρο εταιρειών, κατάργηση της προκαταβολής φόρου, κατάργηση του φόρου συγκέντρωσης κεφαλαίου, κατάργηση όλων των ειδικών τελών.
Ενίσχυση της ευελιξίας και αποτελεσματικότητας στην αγορά εργασίας. Η βιώσιμη ανταμοιβή του εργαζόμενου πρέπει να είναι μια δίκαιη ανταμοιβή, απαλλαγμένη από ασφυκτικές εισφορές, εμπλουτισμένη με την δια-βίου μάθηση.
Αποκατάσταση της πρόσβασης στην τεχνολογική και οικονομική πληροφόρηση εισόδου στον κλάδο.
Πρόσβαση στη χρηματοδότηση. Η μίξη ιδιωτικών και δημόσιων πόρων, μέσω νέων και υφιστάμενων θεσμών, δεδομένου ότι η αποτίμηση του κινδύνου και οι κανόνες της αγοράς γίνονται σεβαστά. Περιφερειακό τραπεζικό σύστημα, περιφερειακά επενδυτικά ταμεία και διεύρυνση της πρόσβασης στο Ταμείο Ανθεκτικότητας και Ανάκαμψης.
Αποτελεσματική Εποπτεία της Αγοράς. Αποκατάσταση και επέκταση της λειτουργίας της Επιτροπής Ανταγωνισμού και της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς.
Ταχύτητα Απόδοσης Δικαιοσύνης, Επίλυσης Διαφορών και Πτώχευσης. Η πολιτική αύξησης της ταχύτητας απόδοσης δικαιοσύνης μπορεί, μεταξύ άλλων, να εγκαταστήσει ως ουσιαστική την επίσημη εξωδικαστική διαδικασία διαμεσολάβησης και επίλυσης διαφορών.
Διαδικασίες Επιχειρηματικής Εκκίνησης και Ανάπτυξης. Η Ελλάδα υστερεί δραματικά στους επιμέρους δείκτες όπως η νομική εφαρμογή των συμβάσεων, η αδειοδότηση κατασκευών και η επίλυση διαφορών πτώχευσης.

Η επιλογή και στήριξη κλάδων υψηλής προστιθέμενης αξίας στις δυτικές οικονομίες, από την κεντρική εξουσία, απέδωσε σημαντικούς καρπούς κατά τον 20ο αιώνα. Ωστόσο, ο σύγχρονος σχεδιασμός σε προηγμένες οικονομίες, όπως στις ΗΠΑ με το πρόγραμμα Build Back Better, στη Γερμανία με το πρόγραμμα Industrie 4.0, καθώς και στο Ηνωμένο Βασίλειο με το πρόγραμμα Prosperity through Partnership, αναγνωρίζει ότι το πρότυπο αυτό έφτασε στα όριά του και προωθεί τη σύμπραξη δημόσιου και ιδιωτικού τομέα.

Ενώ η πρωτοβουλία πολιτικής ανήκει στην κεντρική εξουσία, η σύμπραξη περιλαμβάνει μορφές διαβούλευσης, συντονισμού, και από κοινού εφαρμογής με ολόκληρο το θεσμικό εποικοδόμημα και τον ιδιωτικό τομέα, συμπεριλαμβανομένων των επιμελητηρίων, επιχειρησιακών και εργασιακών σωματείων και ευρύτερα κοινωνικών εταίρων σε κεντρικό και περιφερειακό επίπεδο.

* Ο Παύλος Γερουλάνος είναι βουλευτής και υποψήφιος πρόεδρος στις επικείμενες εκλογές του ΠΑΣΟΚ-Κίνημα Αλλαγής

Oι απόψεις που διατυπώνονται σε ενυπόγραφο άρθρο γνώμης ανήκουν στον συγγραφέα και δεν αντιπροσωπεύουν αναγκαστικά, μερικώς ή στο σύνολο, απόψεις του Euro2day.gr.