Η Τουρκία, η ανταλλαγή κρατουμένων ΗΠΑ-Ρωσίας και ο δρ. Φιλοσοφίας της ΜΙΤ

«Οι ΗΠΑ ευχαριστούν από το βάθος της καρδιάς τους την Τουρκία για την κρίσιμη λογιστική βοήθεια που παρείχε και πού έκανε αυτή την συμφωνία εφικτή» δήλωσε ο πρόεδρος Μπάιντεν αναγνωρίζοντας τον καθοριστικό ρόλο της Τουρκίας στην μεγαλύτερη ανταλλαγή κρατουμένων μεταξύ Ρωσίας και ΗΠΑ μετά το τέλος του του Ψυχρού Πολέμου.

Στις διαπραγματεύσεις μεταξύ των Ρώσων και των Αμερικάνων, πολύ σημαντικό ρόλο έπαιξε η τουρκική υπηρεσία πληροφοριών ΜΙΤ και ο χαρισματικός διοικητής της Ιμπραχίμ Καλίμ (ποιος άραγε διοικητής της ΕΥΠ κατείχε ποτέ διδακτορικό φιλοσοφίας από ξένο πανεπιστήμιο;).  Σύμφωνα με πληροφορίες της ισπανικής εφημερίδας Ελ Παίς ο Καλίν ακολουθώντας τις οδηγίες του προέδρου Ερντογάν διευκόλυνε τις συζητήσεις μεταξύ των Ρώσων και Αμερικανών ομολόγων του σε Κωνσταντινούπολη και Αγκυρα.

Η Τουρκία έχει μεταβληθεί σε κέντρο ανταλλαγής κρατουμένων λόγω της δυνατότητας της να επικοινωνεί τόσο με τη Ρωσία, όσο και τη Δύση. Αυτό με τη σειρά του οφείλεται στο ό,τι ακολουθεί μία ισορροπημένη εξωτερική πολιτική.

Παρ όλο πού είναι μέλος του ΝΑΤΟ και έχει καταδικάσει τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, αρνείται να συμμετάσχει στις κυρώσεις που έχει επιβάλλει η Δύση στη Ρωσία. Σήμερα ο Ερντογάν χαίρει της εκτίμησης τόσο του Ζελένσκι, όσο και του Πούτιν, κάτι πού επέτρεψε στον Τούρκο ηγέτη να φέρει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων τις αντιμαχόμενες πλευρές και να επιτύχει ανταλλαγές κρατουμένων, την καθιέρωση διαδρόμων σιτηρών στη Μαύρη Θάλασσα και την υπονομευθείσα από τις ΗΠΑ-Βρετανία ειρηνευτική συμφωνία μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσίας τον Απρίλη του 2022.

Το ελληνικό κράτος πού επιμένει να βλέπει την πολιτική της γείτονος μέσα αποκλειστικά από το επαρχιωτικό πρίσμα των ελληνοτουρκικών διαφορών, αδυνατεί να κατανοήσει -και να προσαρμοσθεί ανάλογα- στην πολυεπίπεδη τουρκική στρατηγική.

Μια και το θέμα μας είναι οι κρατούμενοι, η Τουρκία έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην απελευθέρωση δυτικών δημοσιογράφων και άλλων που κρατούντο από τους τζιχαντιστές της Αλ Νούσρα και του ISIS στη Συρία. Επίσης η Τουρκία συνεργάζεται στενά με το Κατάρ για την απελευθέρωση των ομήρων της Χαμάς.

Ούτε είναι η πρώτη φορά που η Τουρκία «διευκολύνει» την Ουάσιγκτον σε θέματα ανταλλαγής κρατουμένων. Ετσι, τον Απρίλη 2022, ένας Αμερικανός πρώην πεζοναύτης- που εκρατείτο στη Μόσχα επειδή επιτέθηκε σε αστυνομικούς- ανταλλάχθηκε με ένα Ρώσο που εκρατείτο στις ΗΠΑ για διακίνηση κοκαΐνης. Η ανταλλαγή πραγματοποιήθηκε στην Τουρκία και έγινε μετά από πολλαπλές συναντήσεις της ΜΙΤ με τις αντίστοιχες υπηρεσίες των δύο χωρών.

Τέλος, εξίσου σημαντική ήταν η συνάντηση που οργάνωσαν οι τουρκικές αρχές τα τέλη του 2022 μεταξύ των διοικητών της αμερικανικής CIA και της αντίστοιχης ρωσικής FSB για να χαμηλώσουν οι τόνοι σχετικά με την χρήση πυρηνικών.

Η Ελλάδα δυστυχώς δεν μπορεί να παίξει ένα ανάλογο με την Τουρκία ρόλο με παγκόσμια εμβέλεια. Μετά τον θάνατο του Ανδρέα Παπανδρέου οποιοδήποτε όραμα ανεξάρτητης εξωτερικής πολιτικής με παγκόσμια εμβέλεια σταδιακά εξαφανίσθηκε δίνοντας τη θέση του σε μία ολοκληρωτική υποταγή στην Ουάσιγκτον, κάτι που προφανώς δεν ενισχύει την εικόνα ενός αμερόληπτου διαπραγματευτή.