Τα αντίμετρα των επιχειρήσεων απέναντι στο πληθωριστικό κύμα

Τους τελευταίους μήνες του 2021, η συζήτηση για τον πληθωρισμό, κάτι που είχαμε σχεδόν ξεχάσει για χρόνια, ήρθε και πάλι στο προσκήνιο. Σε άρθρο μας τον περασμένο Δεκέμβριο, αναφερθήκαμε στα βασικά του πληθωρισμού, στις αιτίες της διαμόρφωσής του και στο «τότε» σήμερα.

Οι εξελίξεις όμως ήταν ραγδαίες και λίγες μέρες πριν, ο πληθωρισμός αυξήθηκε τόσο στην Ευρώπη όσο και στην Αμερική και πάλι με ταχύτατο τρόπο, οδηγώντας και τους τελευταίους αρνητές να αντιληφθούν ότι η άνοδος των τιμών θα αποτελέσει ένα από τα σημαντικότερα θέματα για την παγκόσμια οικονομία το 2022.

Οι καταναλωτές

Η άνοδος στις τιμές των προϊόντων και των υπηρεσιών που συμπεριλαμβάνονται στο καλάθι των αγορών μας γίνεται άμεσα αντιληπτή από όλους. Όμως το πώς «αισθάνεται» ο καθένας από εμάς τον πληθωρισμό εξαρτάται καθαρά από το πραγματικό δικό του καλάθι και όχι από τον «μέσο όρο».

Για παράδειγμα, κάποιος που έχει παιδιά στο σχολείο και αγοράζει για δεύτερη φορά υπολογιστή, αντιλαμβάνεται πως οι τιμές των ηλεκτρονικών ειδών έχουν υποχωρήσει, ενώ όταν ο ίδιος αγοράζει καύσιμα αισθάνεται ότι οι τιμές έχουν εκτοξευθεί.

Συνηθίζουμε να αναφέρουμε ότι οι καταναλωτές είμαστε σχεδόν ανήμποροι μπροστά στο φαινόμενο της ανόδου των τιμών, όμως δεν είναι απόλυτα σωστό. Το κυριότερο στοιχείο που προσπαθούν οι κυβερνήσεις παγκοσμίως να διαχειριστούν, σε τέτοιες περιστάσεις, είναι οι προσδοκίες μας. Δηλαδή, η εκτίμησή μας για την πορεία των τιμών στο μέλλον.

Οι προσδοκίες μας δυναμώνουν υπάρχουσες τάσεις ανόδου και συνήθως τις ενισχύουν. Η λειτουργία είναι ανάλογη μιας περιόδου «φρενίτιδας» στα χρηματιστήρια. Όλοι μιλούν για αυτό (άνοδος) και όλοι προσπαθούν να προλάβουν -να κερδίσουν- την επόμενη ανοδική περίοδο. Το λέμε και αυτοεκπληρωμένη προφητεία.

Οι επιχειρήσεις

Προφανώς η άνοδος των τιμών των προϊόντων και των υπηρεσιών που συμμετέχουν στο «καλάθι» προσδιορίζεται και από την άνοδο στο κόστος των πρώτων υλών, των προϊόντων και των υπηρεσιών που χρησιμοποιούνται από τις επιχειρήσεις. Την ίδια στιγμή, οι τιμές πώλησης των προϊόντων τους, εδώ και χρόνια, αποφασίζονται και ανακοινώνονται σε ετήσια βάση. Σε ένα περιβάλλον υψηλού πληθωρισμού, το κόστος των παραπάνω συντελεστών αυξάνεται συχνά εντός του έτους με διάφορους ρυθμούς.

Συνήθως στην αρχή, γίνεται η προσπάθεια να διατηρηθούν οι τιμές καθώς το πραγματικό κόστος αλλάζει κατά τη διάρκεια του έτους, όμως όσο οι αποκλίσεις της αγοράς (δηλαδή, η διαφορά μεταξύ προβλεπόμενων και πραγματικών τιμών εισροών) μεγαλώνουν, η πίεση για αλλαγή στις τιμές πώλησης γίνεται μεγαλύτερη. Τις περισσότερες φορές οι επιχειρήσεις αναγκάζονται απλώς να προχωρήσουν σε γενικές αυξήσεις τιμών, οι οποίες είναι δύσκολο να επιβληθούν και συχνά προκαλούν εκτεταμένη κακή διάθεση και αντιδράσεις.

Σήμερα

Ο πληθωρισμός σήμερα προκαλείται από ένα μοναδικό μείγμα κυμάτων που προέρχονται από τις αυξήσεις της καταναλωτικής ζήτησης, τις ελλείψεις προσφοράς που σχετίζονται με την Covid-19 και πρόσφατα τον πόλεμο στην Ουκρανία. Τα παραπάνω διαταράσσουν τις αντιστοιχίσεις προσφοράς-ζήτησης -ονομάζεται δυναμική ισορροπία- που αποτελούν τη βάση της σταθερής τιμολόγησης. Καθώς η Covid-19, αν και ελέγχεται, επιμένει και όλοι κάνουμε αλλαγές στον τρόπο ζωής και στην κατανάλωσή μας, η ζήτηση θα συνεχίσει να είναι σχετικά ασταθής τόσο από καιρό σε καιρό, όσο και από προϊόν σε προϊόν.

Ταυτόχρονα, οι διακοπές εφοδιασμού που προκαλούνται τόσο από βραχυπρόθεσμες διακοπές λειτουργίας, για τους παραπάνω λόγους, όσο και μακροπρόθεσμα θεσμικά προβλήματα, όπως περιορισμοί στη χωρητικότητα των λιμένων και κατακερματισμένες αλυσίδες εφοδιασμού, είναι πιθανό να συνεχιστούν για κάποιο χρονικό διάστημα και να επαναλαμβάνονται περιοδικά. Σε κάθε περίπτωση, άμεσες και εύκολες λύσεις στο πρόβλημα δεν υπάρχουν, όμως αξίζει να εξετάσουμε την πρόταση των συγγραφέων Jonathan Byrnes και John Wass στο Harvard Business Review.

Τιμολόγηση ακριβείας

Οι Byrnes και Wass αναφέρουν ότι η τιμολόγηση ακριβείας επιτρέπει στις επιχειρήσεις να στοχεύουν με «ακρίβεια» τους πελάτες που είναι κατάλληλοι να αποδεχθούν αυξήσεις τιμών και να παρέχουν στις ομάδες πωλήσεών τους ακριβείς πληροφορίες κόστους για να δικαιολογήσουν συγκεκριμένες αυξήσεις τιμών. Σε άλλες περιπτώσεις, ειδικά με πελάτες που προσφέρουν οριακά κέρδη ή ζημιές, η ομάδα πωλήσεων μπορεί να προτείνει να παραιτηθεί από μια γενική αύξηση της τιμής με αντάλλαγμα ένα κλειστό συμβόλαιο συνεργασίας και τη μείωση άλλων λειτουργικών δαπανών ή εναλλακτικά, με αντάλλαγμα σημαντική κερδοφόρα ανάπτυξη λόγω αυξημένων πωλήσεων.

Είναι βέβαιο πως υπάρχουν αρκετές λύσεις για την αντιμετώπιση της αστάθειας του περιβάλλοντος, όπως είναι βέβαιο και συμφωνούν όλοι ότι ο πληθωρισμός είναι ένα φαινόμενο που θα μας απασχολεί για αρκετό διάστημα και όχι παροδικό. Όμως με την κατάλληλη συμπεριφορά, προετοιμασία και σχέδιο, είναι εφικτό να το διαχειριστούμε και να αποφύγουμε να ρίξουμε στη «μηχανή» του το καλύτερο καύσιμο που δεν είναι άλλο από την ενίσχυση των πληθωριστικών προσδοκιών για τη μονιμότητά του.

Στη ζωή και στα οικονομικά επικρατούν κύκλοι. Στα οικονομικά είναι σχετικά εύκολο να προβλέψουμε τις βραχυπρόθεσμες εξελίξεις, ειδικά όταν αντιλαμβανόμαστε το στάδιο του κύκλου που είμαστε ή που εισερχόμαστε. Στη ζωή οι προβλέψεις είναι πιο δύσκολες…

(*) Founder & CEO, Koubaras Ltd (Συμβουλευτική εταιρεία που δίνει έμφαση στις λύσεις και την άμεση εφαρμογή τους στην καθημερινότητα των επιχειρήσεων) Αντιπρόεδρος, AI CATALYST (Όμιλος Τεχνητής Νοημοσύνης)