Η λεπτή ισορροπία τεχνητής και ανθρώπινης νοημοσύνης

Η ανθρώπινη νοημοσύνη και η τεχνητή νοημοσύνη είναι συμπληρωματικές. Κανένα μηχάνημα που να τροφοδοτείται από την τεχνητή νοημοσύνη δεν μπορεί να ανταγωνιστεί στην ευκολία και την αποτελεσματικότητα με την οποία ακόμη και οι νεότεροι άνθρωποι μαθαίνουν έννοιες, κατανοούν καταστάσεις, διαμορφώνουν απόψεις και καταλήγουν σε συμπεράσματα.

Έχει αποδειχθεί πειραματικά ότι ακόμη και τα μικρά παιδιά καταλαβαίνουν ότι οι άνθρωποι έχουμε συγκεκριμένες προθέσεις που είναι μια εξαιρετική γνωστική ικανότητα που θα έλεγε κανείς εύκολα πως είναι ενσωματωμένη στον ανθρώπινο εγκέφαλο από τη γέννηση μας.

Για να πάμε την αναφορά μας ένα βήμα εμπρός, όλοι μας πριν καν αποκτήσουμε τη δυνατότητα να επικοινωνούμε γλωσσικά με τους γύρω μας, είχαμε τη δυνατότητα να διακρίνουμε τα έμψυχα από τα άψυχα. Μάθαμε να χρησιμοποιούμε τη γλώσσα μέσα από λίγα παραδείγματα που έρχονταν κυρίως από το οικογενειακό περιβάλλον και να περπατάμε κάνοντας λάθος βήματα και προσπαθώντας ξανά.

Νέες δυνατότητες

Τίποτα από τα παραπάνω δεν είναι αναμενόμενο από την τεχνητή νοημοσύνη. Ίσως δεν είναι καν απαραίτητο για τις εργασίες στις οποίες ζητάμε τη βοήθεια της. Η τεχνητή νοημοσύνη όμως μπορεί να είναι εξαιρετικά χρήσιμη σε τομείς που οι άνθρωποι είναι δύσκολο, καμιά φορά αδύνατο να κάνουν φέρουν άμεσα αποτελέσματα.

Μια ευφυής μηχανή μπορεί να αναγνωρίσει συγκεκριμένα μοτίβα μέσα σε τεράστιες ποσότητες δεδομένων. Να εκτελέσει μια σειρά πολύπλοκων διαδικασιών παραγωγής. Να απαντήσει ταυτόχρονα σε πολλές κλήσεις στο κέντρο εξυπηρέτησης πελατών της εταιρείας σας. Να αναλύσει τις δορυφορικές εικόνες για τον καιρό και τις συνθήκες του εδάφους για να βοηθήσει τους αγρότες να μεγιστοποιήσουν τις αποδόσεις των καλλιεργειών. Να σαρώσει εκατομμύρια εικόνων στο Διαδίκτυο για την καταπολέμηση συγκεκριμένων εγκλημάτων. Να προβλέψει τις προτιμήσεις μας και να προσφέρει τις κατάλληλες πληροφορίες και πολλά άλλα. Το πιο σημαντικό είναι ότι, η τεχνητή νοημοσύνη έχει επιτρέψει σε ανθρώπους και μηχανές να συνεργάζονται αποτελεσματικά και να δημιουργούν αποτελέσματα καλύτερης ποιότητας σε μικρότερο χρόνο.

Ενσυναίσθηση

Την ίδια περίοδο, με την ευρεία έννοια, εμφανίζονται τα μεταοικονομικά μια προσέγγιση της οικονομικής επιστήμης που διευρύνει την ορθολογική οικονομική επιλογή για να συμπεριλάβει την ηθική διάσταση και το κοινό συμφέρον. Πρόκειται σε ένα βαθμό για μια οικονομική θεωρία που βλέπει την ανθρώπινη φύση να αναζητά πρωτίστως ένα εγωιστικό-ηδονιστικό συμφέρον, το οποίο μετριάζεται από την ενσυναίσθηση που βασίζεται στη συμπάθεια για ένα άλλο συμφέρον.

Με άλλα λόγια τα άτομα επιδιώκουν να μεγιστοποιήσουν το δικό τους συμφέρον, που ταυτόχρονα όμως περιλαμβάνει τη μεγιστοποίηση ενός κοινού συμφέροντος. Είναι ξεκάθαρο ότι με κανένα τρόπο αυτές οι έννοιες δεν μπορούν να απεικονιστούν με ένα στενά μαθηματικό τρόπο. Πώς θα ορίζαμε, για παράδειγμα, σε μια μηχανή την έννοια μιας οικονομίας που βλέπει την αρετή της σύνεσης στον πυρήνα του προσωπικού συμφέροντος ταυτόχρονα με του άλλου συμφέροντος που αντικατοπτρίζει τις άλλες αρετές όπως εγκράτεια, δικαιοσύνη, θάρρος, πίστη, ελπίδα και αγάπη;

Με βάση τα παραπάνω, και όχι μόνο, η μεταοικονομική προσέγγιση προσανατολίζεται στην ενσωμάτωση του ατόμου με τα κοινωνικά σχέδια. Με αυτή την έννοια είναι μια μορφή οικονομικής συμπεριφοράς. Η μεταοικονομική θεωρείται εργαλείο για την επίλυση συγκρούσεων μεταξύ εγωισμού και αλτρουισμού και είναι σε θέση να ικανοποιήσει ταυτόχρονα το εγώ και την ενσυναίσθηση.

Κινείται πέρα δώθε σε ένα μονοπάτι όπου οποιοδήποτε σημείο θα μπορούσε είτε να μεγιστοποιήσει τα ατομικά συμφέροντα και να ικανοποιεί κοινωνικά ενδιαφέροντα ή το αντίστροφο. Είναι ξεκάθαρο το πόσο πολύ έχουμε την ανάγκη ανάλυσης μυριάδων δεδομένων για την τροφοδότηση με αξιόλογες πληροφορίες ενός τέτοιου συστήματος. Είναι απολύτως σαφές ότι μόνο η τεχνητή νοημοσύνη είναι σε θέση να φέρει γρήγορα σε πέρας ένα τόσο τιτάνιο έργο.

Συμπέρασμα

Όμως η ερμηνεία των ανθρώπινων συμφερόντων, η απαραίτητη κοινωνική ενσυναίσθηση και η αντίληψη του σημείου που επιτυγχάνεται η βελτιστοποίηση, απαιτούν επίσης τη χρήση ανθρώπινης νοημοσύνης. Απαιτείται αυτή η βαθύτερη, βιολογική, γνωστική ικανότητα και κατανόηση του περιβάλλοντος για την εξαγωγή συμπερασμάτων που είναι σχεδόν «καλωδιωμένη» στον ανθρώπινο εγκέφαλο με τη γέννηση μας.

Άλλωστε η τεχνητή νοημοσύνη (artificial intelligence) είναι παρόμοια νοημοσύνη (alike intelligence) δηλαδή προσομοιάζει μηχανικά την ανθρώπινη. Θα μπορούσαμε λοιπόν να «μοιράσουμε» τις εργασίες. Οι επαναλαμβανόμενες που απαιτούν μεγάλη ακρίβεια και έχουν μικρό αποτύπωμα στην πορεία της κοινωνίας μας θα μπορούσαν να αναληφθούν εύκολα από τις μηχανές. Οι άλλες, αυτές οι ευαίσθητες που μπορούν να αλλάξουν τον ψυχισμό μιας εταιρείας, πόλης ή ολόκληρου κράτους και που σίγουρα εξασφαλίζουν την κοινωνική συνοχή πρέπει να μείνουν στους ανθρώπους, οικονομολόγους – μέταοικονομολόγους ή μη.

(*) Founder & CEO, Koubaras Ltd (Συμβουλευτική εταιρεία που δίνει έμφαση στις λύσεις και την άμεση εφαρμογή τους στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις) Αντιπρόεδρος, AI CATALYST (Όμιλος Τεχνητής Νοημοσύνης)