Τι ισχύει για την καταγγελία σύμβασης αορίστου χρόνου

Μια από τις σημαντικότερες αλλαγές του πρόσφατου εργασιακού νόμου (:ν. 4808/2021) αναφέρεται στην καταγγελία της σύμβασης εξαρτημένης εργασίας αορίστου χρόνου. Στο παρόν άρθρο θα μας απασχολήσουν οι τυπικές προϋποθέσεις για την ισχύ της (έγγραφος τύπος, προθεσμία προειδοποίησης, αποζημίωση & κοινωνικοασφαλιστική κάλυψη) καθώς και οι έννομες συνέπειες από τη μη τήρησή τους.

Αναλυτικότερα:

Έγγραφος τύπος

Η καταγγελία της σύμβασης εργασίας αορίστου χρόνου πρέπει να είναι έγγραφη. Δεν απαιτείται, κατά κανόνα, να αναγράφεται στο σχετικό έγγραφο και ο λόγος της καταγγελίας.

Σε περίπτωση μη τήρησης του έγγραφου τύπου δεν υπήρχε, μέχρι πρότινος, δυνατότητα θεραπείας. Θεσπίζεται, ωστόσο, από τον ν. 4808/2021. Η σχετική διάταξη προβλέπει πως «…εάν κατά την καταγγελία της σύμβασης εξαρτημένης εργασίας δεν τηρήθηκαν οι προϋποθέσεις της παρ. 3 του άρθρου 5 του ν. 3198/1955 (σημ.: μεταξύ των οποίων και ο έγγραφος τύπος) και με εξαίρεση την καταβολή της αποζημίωσης απολύσεως, το κύρος της καταγγελίας ισχυροποιείται, εφόσον ο εργοδότης καλύψει την τυπική παράλειψη εντός προθεσμίας 1 μηνός από την επίδοση της σχετικής αγωγής ή από την υποβολή αιτήματος επίλυσης εργατικής διαφοράς...».

Προθεσμία προειδοποίησης

Ως τυπική προϋπόθεση της καταγγελίας σύμβασης εργασίας υπαλλήλων (όχι όμως, μέχρι πρότινος, των εργατών) θεωρείται και η τήρηση της προθεσμίας προειδοποίησης που ορίζεται, κάθε φορά, από τον νόμο-τετράμηνη, κατ’ ανώτατο όριο. Μετά την πάροδό της, επέρχεται η λύση της σύμβασης εργασίας. Στην περίπτωση μη τήρησής της, η καταγγελία παραμένει ισχυρή, χάνει όμως τον χαρακτήρα της ως τακτική και μετατρέπεται σε απρόθεσμη.

Στην περίπτωση της απρόθεσμης καταγγελίας (σ.σ. η πλέον συνήθης), ο εργοδότης οφείλει ολόκληρη την αποζημίωση που προβλέπεται από τον νόμο (η οποία είναι ανάλογη με τη διάρκεια απασχόλησης του εργαζομένου). Αντίθετα, στην περίπτωση καταγγελίας με τήρηση της προθεσμίας προειδοποίησης, ο εργοδότης υποχρεούται να καταβάλει το μισό, μόνον, της πλήρους.

Με τα νέα νομοθετικά δεδομένα: «καταργείται κάθε διάκριση μεταξύ υπαλλήλων και εργατοτεχνιτών αναφορικά με την προθεσμία προμήνυσης…». Παύει, επίσης, η υποχρεωτική παροχή των υπηρεσιών του εργαζομένου (υπαλλήλου ή εργατοτεχνίτη) κατά το διάστημα της προθεσμίας προειδοποίησης. Ο εργοδότης, στο εξής, έχει τη δυνατότητα να απαλλάξει (μονομερώς) τον εργαζόμενο από την υποχρέωση παροχής εργασίας (είτε μερικά είτε συνολικά), μετά την κοινοποίηση της καταγγελίας. Οι αποδοχές του εργαζομένου, στην περίπτωση αυτή, καταβάλλονται στο σύνολό τους μέχρι την εκπνοή του χρόνου προειδοποίησης.

Επιπλέον (και είναι πράγματι σημαντικό), αν ο εργοδότης απαλλάξει τον εργαζόμενο από την υποχρέωση παροχής εργασίας, ο τελευταίος δικαιούται να αναλάβει εργασία σε άλλον εργοδότη κατά το διάστημα προμήνυσης. Τα αποτελέσματα, όμως, της καταγγελίας και το ύψος της οφειλόμενης αποζημίωσης απόλυσης δεν επηρεάζονται σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο.

Αποζημίωση απόλυσης

Η καταβολή της προβλεπόμενης αποζημίωσης απόλυσης στον εργαζόμενο μοιάζει (και είναι) η σημαντικότερη, μεταξύ των τυπικών προϋποθέσεων, αναφορικά με την προστασία του.

Η αποζημίωση απόλυσης καταβάλλεται είτε στο σύνολό της κατά την ημέρα της καταγγελίας (ή την εκπνοή της προθεσμίας προειδοποίησης-εφόσον αυτή τηρείται) είτε σε δόσεις, στις περιπτώσεις και με τον τρόπο που ο νόμος ορίζει. Το ύψος της αποζημίωσης απόλυσης εξαρτάται, όπως ήδη αναφέρθηκε, από τα έτη παροχής των υπηρεσιών του εργαζομένου στον εργοδότη.

Τυχόν μη καταβολή της νόμιμης αποζημίωσης απόλυσης (πλήρως ή μερικώς) επιφέρει την ακυρότητα της καταγγελίας της σύμβασης εργασίας.

Όσα παραπάνω αναφέρονται δεν μεταβάλλονται από τις ρυθμίσεις του νέου νόμου. Ρητά, ωστόσο, προβλέπεται ότι «όταν το ποσό της αποζημίωσης υπολείπεται του ποσού της νόμιμης αποζημίωσης, λόγω προφανούς σφάλματος ή εύλογης αμφιβολίας ως προς τη βάση υπολογισμού αυτής, δεν αναγνωρίζεται η ακυρότητα της καταγγελίας, αλλά διατάσσεται η συμπλήρωσή της…».

Μια από τις βασικές αλλαγές που επιφέρει ο ν. 4808/2021 αφορά, κατά τα προαναφερθέντα, την κατάργηση της διάκρισης μεταξύ υπαλλήλων και εργατοτεχνιτών, οποία τίθεται σε ισχύ από 01.01.2022. Υπό το ισχύον, έως 31.12.2021, καθεστώς, η αποζημίωση απόλυσης των εργατοτεχνιτών υπολείπεται σημαντικά των υπαλλήλων. Από 1.1.2022, όμως, εξισώνονται.

Κοινωνικοασφαλιστική κάλυψη

Ως τελευταία προϋπόθεση για τη νομότυπη καταγγελία της σύμβασης εργασίας από μέρους του εργοδότη προβλέπεται η υποχρέωσή του να έχει καταχωρήσει την απασχόληση του απολυόμενου στα τηρούμενα για τον ΕΦΚΑ μισθολόγια ή να έχει ασφαλίσει τον απολυόμενο.

Η μη τήρηση της ανωτέρω προϋπόθεσης επιφέρει την ακυρότητα της καταγγελίας. Το κύρος της, όμως, ισχυροποιείται, εφόσον ο εργοδότης καλύψει την τυπική παράλειψη εντός μηνός από την επίδοση σχετικής αγωγής ή την υποβολή αιτήματος επίλυσης εργατικής διαφοράς.

Οι ανωτέρω αναφερόμενες επεμβάσεις του πρόσφατου εργασιακού νόμου, όσον αφορά τις τυπικές προϋποθέσεις της καταγγελίας, κινούνται προς την ορθή κατεύθυνση.

1. Κι όχι μόνον γιατί διευκολύνουν την εύρυθμη λειτουργία της επιχείρησης.
2. Απαλλάσσουν, επιπρόσθετα, τα δικαστήρια από σημαντικό φόρτο υποθέσεων που, χωρίς ιδιαίτερη αξία, οδηγούνταν ενώπιον τους.
3. Απελευθερώνουν, επίσης, τον εξαιρετικά σημαντικό αριθμό των εμπλεκομένων σε τέτοιες (ανούσιες) δίκες προσώπων (:διαδίκων, μαρτύρων, δικηγόρων) για την ενασχόλησή τους με την πραγματική οικονομία. Προς όφελος, αναμφίβολα, της τελευταίας.

Σε επόμενη, πάντως, αρθρογραφία μας θα μας απασχολήσουν και τα λοιπά, εξαιρετικά ενδιαφέροντα, θέματα που προκύπτουν από τον νέο νόμο, τα συναφή με την καταγγελία της σύμβασης εξαρτημένης εργασίας αορίστου χρόνου.

Προς όφελος, επίσης, των εργαζομένων, των επιχειρήσεων και της οικονομίας.

* Ο Σταύρος Κουμεντάκης είναι Managing Partner Koumentakis and Associates Law Firm