Η τράπεζα του μέλλοντος πρέπει να μιμηθεί τα... Lego

Η ψηφιακή μεταμόρφωση στον χρηματοπιστωτικό κλάδο συχνά παρομοιάζεται με αλυσίδα των μπλοκ (blockchain). Σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα, η ανατρεπτική δυναμική της αλυσίδας των μπλοκ θα είναι εντυπωσιακή.

Ωστόσο, η τεχνολογία στο εγγύς μέλλον θα βρίθει από αλυσίδες με τουβλάκια τεχνολογίας, οι οποίες θα βασίζονται στη διεπαφή προγραμματισμού εφαρμογών (Application Program Interface - API).

Η λέξη «Lego» προέρχεται από τη δανική φράση « leg godt» που σημαίνει «παίζω καλά». Μπορούν να γίνουν ορισμένοι ενδιαφέροντες παραλληλισμοί ανάμεσα στα Lego και τη συνεχιζόμενη συζήτηση σχετικά με το ψηφιακό χρηματοπιστωτικό οικοσύστημα του μέλλοντος. Στοιχεία όπως οι σπονδυλωτές δυνατότητες, η τυποποίηση και η καινοτομία χαρακτηρίζουν τόσο τις κατασκευές με τουβλάκια Lego, όσο και την «ανοικοδόμηση» ενός ψηφιακού χρηματοπιστωτικού κλάδου.

Το ερώτημα που τίθεται για τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα και τις τράπεζες είναι το εξής: Πώς μπορώ να «παίξω καλά» σε έναν ψηφιακό κόσμο;

Οδηγίες ανοικοδόμησης

Το σημείο εκκίνησης είναι το επιχειρηματικό μοντέλο ή, σε όρους Lego, οι οδηγίες κατασκευής/ανοικοδόμησης. Το πρόβλημα με τις «οδηγίες ανοικοδόμησης» των χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών είναι η ιστορική τους γραμμικότητα. Εμμονικά προσκολλημένος στις ιδέες της ανεξαρτησίας και του ελέγχου, ο τραπεζικός κλάδος αναδείχθηκε κατά κύριο λόγο ως μια «ολοκληρωμένη αλυσίδα αξίας με τράπεζες-κλώνους».

Στην εποχή της ψηφιακής μεταμόρφωσης, αυτή η έλλειψη εύρους στα επιχειρηματικά μοντέλα και το κόστος κτήσης κλειστών υποδομών πληροφοριακών συστημάτων έχει οδηγήσει τους παρόχους παραδοσιακών χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών σε μια κρίση ταυτότητας και απόδοσης.

Οι εταιρείες χρηματοοικονομικής τεχνολογίας (FinTech) καθώς και εταιρείες που συνορεύουν περισσότερο ή λιγότερο με το χρηματοπιστωτικό οικοσύστημα, όπως η PayPal, η Apple, η Amazon και η Facebook, χρησιμοποιούν τη δομική αδυναμία του χρηματοπιστωτικού συστήματος για να μπουν στην αγορά ή να διευρύνουν τα όρια του συστήματος. Η δράση τους υποστηρίζεται από τις ρυθμιστικές αρχές, που τροποποιούν τον κανονισμό λειτουργίας της χρηματοπιστωτικής αγοράς υπέρ των εταιρειών FinTech, δημιουργώντας ειδικές άδειες FinTech, προωθώντας την τυποποίηση μέσω νέων κανονισμών (π.χ. PSD2) και επιτρέποντας τη δημιουργία νέων επιχειρηματικών μοντέλων (όπως τις εταιρείες συλλογής δεδομένων / data aggregation).

Στρατηγική μεταμόρφωσης: άνοιγμα προς τον κόσμο

Το να υποθέσει κανείς την αναπόφευκτη «ψηφιακή εξαφάνιση» των παραδοσιακών χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων με βάση την ιστορική οργανωσιακή τους ταυτότητα είναι παρ' όλα αυτά δυσανάλογο συμπέρασμα. Για να επωφεληθούμε από τα θετικά της ψηφιακής μεταμόρφωσης πρέπει να κατανοήσουμε, ανεξάρτητα από το σημείο εκκίνησης, τους παράγοντες αλλαγής.

Εκτός από τη σύγκλιση των βιομηχανιών, τη μεταβαλλόμενη διαπραγματευτική δύναμη των πελατών και την αυξημένη διαφάνεια της αγοράς λόγω τυποποίησης, η συμπεριφορική μεταστροφή προς την κατεύθυνση της συνεργασίας, της συνδημιουργίας και της κλιμάκωσης σε επίπεδο πλήθους είναι καθοριστικής σημασίας για την επιτυχία.

Συνεπώς, ο χρηματοπιστωτικός διαμεσολαβητής πρέπει να επιδιώξει υψηλό βαθμό εξειδίκευσης, να διασφαλίσει ότι οι υπηρεσίες του είναι αμείλικτα σαφείς και συνεπείς προς τις «οδηγίες ανοικοδόμησης» που έχει ο ίδιος ορίσει και στη συνέχεια να κάνει ένα άνοιγμα προς τον κόσμο, με όχημα την τεχνολογία και διάφορες πλατφόρμες. Ως εκ τούτου, ορισμένα στοιχεία της αλυσίδας αξίας, των οποίων η εναλλαξιμότητα δεν δημιουργεί προστιθέμενη αξία, μπορούν να ανατεθούν σε άλλα μέλη του οικοσυστήματος και τελικά να εξυπηρετηθούν πιο οικονομικά και πιο αποτελεσματικά από δικτυακούς εταίρους, και συγκεκριμένα από συνεργάτες του κλάδου του FinTech.

Aνοιχτή τραπεζική -ή τραπεζική API

Η έννοια της ανοιχτής τραπεζικής υπηρετεί τη στρατηγική μεταμόρφωσης σε ό,τι αφορά στις τράπεζες. Βασίζεται στην ιδέα ότι μια τράπεζα προσφέρει περιβάλλοντα διασύνδεσης (με τη μορφή των API) αντί για άκαμπτες εφαρμογές, και επομένως επιτρέπει στα διάφορα στοιχεία του συστήματος, που βρίσκονται υπό τον έλεγχο διαφορετικών μερών, να αλληλοσυνδέονται. Με άλλα λόγια, τα συστήματα API παρέχουν σύνδεση σε υποδομές πληροφοριακών συστημάτων και επιχειρηματικών υπηρεσιών τρίτων μερών (όπως οι πλατφόρμες συναλλαγών για πολλαπλά προϊόντα της Saxo Bank) και έτσι προσφέρουν πρόσβαση σε τεχνολογικά κορυφαίες έτοιμες λύσεις.

Τα συστήματα API βοηθούν τις τράπεζες να ενσωματώσουν την απαραίτητη καινοτομία σε επίπεδο πλατφόρμας, προϊόντων και υπηρεσιών με ευέλικτο και οικονομικό τρόπο στη δική τους αλυσίδα αξίας και «παλαιού τύπου» υποδομή πληροφοριακών συστημάτων. Τις βοηθούν, επίσης, να αναθέσουν εξωτερικά διαδικασίες χαμηλής αξίας ως υποκατάστατα προϊόντα, να πετύχουν ευρύτερη διανομή, να αυξήσουν την ευελιξία των υπηρεσιών τους, να βελτιώσουν την εμπειρία πελάτη, να επιδείξουν συμπεριφορική ευελιξία και να μειώσουν τους κινδύνους που συνδέονται με τα πληροφοριακά συστήματα.

Τέλος, η τραπεζική API καθιστά δυνατή την ολοκληρωμένη συμμετοχή στη διαδικασία της μεταμόρφωσης με έξυπνο τρόπο (για παράδειγμα σταδιακά, ή αλλιώς σε μπλοκ -θυμάστε τα τουβλάκια Lego;), αλλά και τη σύμπραξη με έμπειρους συνεργάτες, χωρίς να περιοριστούν οι επιλογές της εταιρείας βραχυπρόθεσμα.

Οι δυνατότητες ποικίλλουν: από την ενσωμάτωση ενός προϊόντος (για παράδειγμα, δεδομένα έρευνας) και τις λύσεις ιδιωτικής επωνυμίας (white label) μέσω της ενσωμάτωσης μιας ολοκληρωμένης πλατφόρμας (όπως μια πλατφόρμα για συναλλαγές και επενδύσεις), μέχρι την εξωτερική ανάθεση άπειρων υπηρεσιών σχετικών με την υποδομή, τα προϊόντα και τις υπηρεσίες, φτάνοντας έτσι στη δημιουργία νέων επιχειρηματικών μοντέλων (στα οποία οι «τράπεζες API» μπορούν, για παράδειγμα, να συνδέονται, να διαμορφώνουν και να διαχειρίζονται υπηρεσίες τρίτων).

Απαραίτητη η αλλαγή νοοτροπίας από τα διοικητικά συμβούλια και τη διοίκηση

Η ψηφιακή μεταμόρφωση συνεπάγεται, επίσης, την αμφισβήτηση του καθιερωμένου τρόπου ανάπτυξης των στρατηγικών. Οι στρατηγικές οφείλουν να είναι ευπροσάρμοστες. Οι πάροχοι χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών πρέπει να είναι σε θέση να εγκαταλείψουν τις ιδέες τους σχετικά με την ιστορική «ταυτότητα της υπηρεσίας» χωρίς συναισθηματισμούς, και να (επανα)τοποθετούνται διαρκώς στο χρηματοοικονομικό οικοσύστημα χρησιμοποιώντας, για παράδειγμα, υψηλές δόσεις καινοτομίας ως μέσο για τη δημιουργία μιας «ψηφιακής κουλτούρας».

Η αβεβαιότητα της διοίκησης έχει αυξηθεί με την ψηφιακή μεταμόρφωση, και τα ανώτερα στελέχη οφείλουν να μάθουν να παραδέχονται ότι υπάρχουν πράγματα που δεν γνωρίζουν. Τα διοικητικά συμβούλια και η διοίκηση πρέπει να δώσουν έμφαση στο να παρακολουθούν τη μελλοντική αξία και να επιτρέπουν την εφαρμογή πρωτότυπων στρατηγικών.

Μόνο οι Open παίζουν καλά

Η αξία αυτού που προσφέρει μια επιχείρηση προσδιορίζεται από την τοποθέτησή της στο οικοσύστημα. Η μοίρα πολλών παρόχων χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών θα είναι η κατόπιν εορτής τοποθέτηση ή αλλιώς η περιθωριοποίηση -εκτός εάν ανοίξουν την υποδομή τους, επιδιώξουν ενεργά την τεχνολογική δικτύωση και πετύχουν ευελιξία των προσφερόμενων υπηρεσιών τους.

Το αν θα «παίξουν καλά» εξαρτάται από το πόσο καινοτόμα είναι η δική τους ροή αξίας συγκριτικά με τον έξω κόσμο -σύμφωνα με τη Lego, έναν από τους πιο επιτυχημένους κατασκευαστές παιχνιδιών, όλα τα τουβλάκια μπορούν να συνδυαστούν σε μια κατασκευή.

* Ο Pavel Drahotský είναι επικεφαλής της ζώνης ΚΑΕ της Saxo Bank.