Ο Λαφαζάνης, το «διαζύγιο» με ΕΕ και η βεντέτα με ΡΑΕ

Σε θέατρο του παραλόγου εκτρέπεται η προσωπική βεντέτα που άνοιξε ο υπουργός Παραγωγικής Ανασυγκρότησης Παναγιώτης Λαφαζάνης με τη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας.

Όπως όλα δείχνουν, η αύξηση κατά 1,20 ευρώ ανά 1.000 κιλοβατώρες στο ΕΤΜΕΑΡ για τα οικιακά τιμολόγια είναι μόνο η αφορμή.

Ο υπουργός, με αρμοδιότητες τη γεωργική παραγωγή, τη βιομηχανία και την ενέργεια, με τις δημόσιες παρεμβάσεις του από το βράδυ της Παρασκευής μέχρι και χθες, κάνει σαφές ότι θέλει να ακυρώσει ή να περιορίσει τη θεσπισμένη από το κοινοτικό και εθνικό δίκαιο ανεξαρτησία των Ρυθμιστικών Αρχών έναντι των κυβερνητικών και διοικητικών οργάνων.

Η θέση του αυτή είναι μια πολιτική στάση, απόλυτα εναρμονισμένη με τα ιδεολογικά πιστεύω του. Ωστόσο, δεν μπορεί να έχει καμία σχέση με την πραγματικότητα των τελευταίων 34 χρόνων όπου η Ελλάδα είναι μέλος της Ε.Ε., από τότε δηλαδή που οι κυβερνήσεις της είναι υποχρεωμένες να ενσωματώνουν στο εθνικό τους δίκαιο και να εφαρμόζουν κοινοτικούς κανόνες.

Ορισμένοι από αυτούς του κανόνες αφορούν την αγορά της ενέργειας. Συγκεκριμένα οι οδηγίες 72 και 73 του 2009 ενσωματώθηκαν στο εθνικό δίκαιο με το νόμο 4001. Ο νόμος αυτός σε ό,τι αφορά τη λειτουργία της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας, προβλέπει μεταξύ άλλων ότι:

Τα μέλη της είναι ανώτατοι κρατικοί λειτουργοί, απολαύουν πλήρους προσωπικής και λειτουργικής ανεξαρτησίας και κατά την άσκηση των καθηκόντων τους δεν υπόκεινται σε έλεγχο ή εποπτεία από κυβερνητικά ή άλλα διοικητικά όργανα (άρθρο 10).
Τα μέλη της ΡΑΕ δεν ζητούν ούτε λαμβάνουν απευθείας οδηγίες από κυβερνητικά και διοικητικά όργανα ή από οποιοδήποτε άλλο πρόσωπο ή φορέα (άρθρο 10).

Αυτά προβλέπει ο ελληνικός νόμος για την ανεξαρτησία της Αρχής, ενώ ερμηνευτικές εγκύκλιοι της Κομισιόν για τη συγκεκριμένη οδηγία προσδιορίζουν με πολλές λεπτομέρειες πώς διασφαλίζεται η ανεξαρτησία. Ο υπουργός, σύμφωνα με δηλώσεις του, θέλει να την περιορίσει και κυρίως να περιορίσει τις αποφασιστικές της αρμοδιότητες. Με τη διαφορά ότι μια κίνηση προς την κατεύθυνση αυτή συνιστά ευθεία παραβίαση των κοινοτικών κανόνων, ό,τι αυτό συνεπάγεται για τις σχέσεις με την Ε.Ε. και τα κοινοτικά όργανα.

Εν τέλει μοιάζει λίγο οξύμωρο στον τομέα της ενέργειας ο υπουργός να αγνοεί και να θέλει να καταργήσει το κοινοτικό κεκτημένο, αλλά να το αποδέχεται όταν πρόκειται για τις επιδοτήσεις προς τον αγροτικό τομέα, που επίσης είναι αρμοδιότητά του.

Ο κ. Λαφαζάνης με χθεσινές του δηλώσεις προχώρησε ακόμη περισσότερο. Όπως είπε, «επικοινώνησα με τη ΡΑΕ και τους είπα ότι δεν πρέπει να προχωρήσουν σε αποφάσεις που θα αφορούν τα τέλη μεταφοράς για αυξήσεις, και τους ζήτησα να ανακαλέσουν αυτή την απόφαση κ.λπ. κ.λπ.». Αυτό σημαίνει, πρώτον, πως ο υπουργός παραβαίνει το νόμο.

Το ίδιο ισχύει και για τα μέλη της ΡΑΕ, εφόσον συμμορφωθούν με την παρέμβαση του υπουργού, καθώς το άρθρο 11 του νόμου 4001 προβλέπει ότι «τα μέλη της ΡΑΕ, για κάθε παράβαση των υποχρεώσεών τους, οι οποίες απορρέουν από τον παρόντα νόμο, υπέχουν πειθαρχική ευθύνη». Και η αποδοχή απευθείας οδηγίας από κυβερνητικό όργανο αποτελεί παραβίαση του νόμου. Είναι άλλο να εκφράζει ο υπουργός γνώμη για ένα θέμα, να συζητά με την Αρχή, και άλλο να της ζητά να λάβει αποφάσεις προς μια ορισμένη κατεύθυνση.

Το ΕΤΜΕΑΡ

Αναφορικά με το ΕΤΜΕΑΡ, το τέλος που επιβάλλεται στους καταναλωτές ηλεκτρικού αποτελεί έσοδο του λογαριασμού ΑΠΕ που τηρεί ο ΛΑΓΗΕ. Μέσω του λογαριασμού αυτού αμείβονται οι μερικές χιλιάδες παραγωγοί, κυρίως από φωτοβολταϊκά, για την ενέργεια που παράγουν και οι οποίοι τα τελευταία χρόνια έχουν αναβαθμιστεί σε εκλογική πελατεία όλων των κομμάτων.

Ο λογαριασμός αυτός κατέστη ελλειμματικός με την τεράστια αύξηση της παραγωγής από φωτοβολταϊκά και τις υψηλές ταρίφες που απολάμβανε αυτή η τεχνολογία μέχρι το 2013. Το έλλειμμα άνω των 500 εκατομμυρίων κόντεψε να τινάξει στον αέρα τη συνολική αγορά ηλεκτρισμού και με παρέμβαση της Κομισιόν μέσω της τρόικας, κατέστη μνημονιακή η υποχρέωση μηδενισμού του ελλείμματος, αν και αυτό θα έπρεπε να αποτελεί αυτονόητη απόφαση για τις πολιτικές ηγεσίες.

Η ΡΑΕ έχει την υποχρέωση, εφαρμόζοντας συγκεκριμένη μεθοδολογία και με συνυπολογισμό και των άλλων πόρων του λογαριασμού (έσοδα από την πώληση δικαιωμάτων ρύπων, τέλος λιγνίτη κ.λπ.), να καθορίζει το ύψος της επιβάρυνσης των καταναλωτών με το ΕΤΜΕΑΡ ώστε ο λογαριασμός να μηδενιστεί. Οι πολιτικές ηγεσίες από την πλευρά τους έχουν την υποχρέωση να προσφέρουν στη ΡΑΕ τα απαραίτητα εργαλεία ώστε αν δεν θέλουν να επιβαρύνουν τους οικιακούς καταναλωτές, να εξασφαλίσουν πόρους για το λογαριασμό ΑΠΕ από αλλού. Το από πού είναι θέμα άσκησης πολιτικής.
Στη συγκεκριμένη περίπτωση, η ΡΑΕ αποφάσισε να αυξήσει το τέλος ΕΤΜΕΑΡ κατά 1,20 ευρώ οι 1.000 κιλοβατώρες. Ο υπουργός αντέδρασε. Ζητάει μέσω δελτίων τύπου και δηλώσεων από τη ΡΑΕ να το μειώσει.

Ωστόσο για να το μειώσει η ΡΑΕ, θα πρέπει να της δοθούν τα απαραίτητα εργαλεία. Επ΄αυτού λοιπόν ας αποφασίσει ο υπουργός, ο οποίος σύμφωνα με το νόμο έχει την αρμοδιότητα της εποπτείας των ενεργειακών δραστηριοτήτων και, το κυριότερο, μπορεί να εισηγείται νομοθετικές ρυθμίσεις, αρμοδιότητα που βεβαίως δεν έχει και δεν θα έπρεπε να έχει η ΡΑΕ.