Τρία μέτωπα απειλούν την οικονομία

Η Παιδεία και η εκπαίδευση, το Ασφαλιστικό και η αγορά εργασίας είναι τρία μεγάλα θέματα που ούτε η τωρινή κυβέρνηση κατάφερε να επιλύσει. Πίσω και από τα τρία ελλοχεύει το θέμα της ανταγωνιστικότητας. Διόλου παράδοξα και με βάση την πολιτική αδυναμία μας να αντιμετωπίσουμε τα τρία αυτά προβλήματα, οι προβλέψεις για την πορεία της οικονομίας αρχίζουν να είναι κάπως επιφυλακτικές. Γράφει ο Αντώνης Κεφαλάς.

Δημοσιεύθηκε: 18 Μαΐου 2007 - 11:04

του Αντώνη Κεφαλά

Η κυβέρνηση και ειδικά ο υπουργός οικονομίας κ. Γιώργος Αλογοσκούφης έχουν κάθε λόγο να είναι ευχαριστημένοι με τις δημοσιονομικές και τις ευρύτερες οικονομικές εξελίξεις. Παρά το τυπικό της υπόθεσης, η έξοδος από την κοινοτική επιτήρηση είναι ένα επίτευγμα - όχι μόνο επικοινωνιακό αλλά και ουσιαστικό: η δραματική μείωση του ελλείμματος της Γενικής Κυβέρνησης κατά περίπου 4,5% δεν είναι ευκαταφρόνητο γεγονός. Αν εξεταστεί, όμως, σε βάθος η μεταρρυθμιστική προσπάθεια της κυβέρνησης, τότε με σαφήνεια προκύπτει μια μάλλον συγκεχυμένη και ”αδύνατη” εικόνα. Τα βασικά σημεία που αναδεικνύονται είναι τα εξής:

* Το κύριο σώμα των μεταρρυθμίσεων εστιάζεται στην οικονομία και στο υπουργείο Οικονομίας. Πέρα από τη δημοσιονομική και τη φορολογική πολιτική, επισημαίνονται η προσπάθεια ελέγχου των οικονομικών των ΔΕΚΟ και η δημιουργία ενός επιχειρηματικού κλίματος που ευνοεί την επένδυση - γηγενή και ξένη.

* Η προσπάθεια να περιοριστεί η γραφειοκρατία έγινε κυρίως από το υπουργείο Εσωτερικών και είναι ειλικρινής. Έχει σκοντάψει, όμως, στην αδράνεια και εχθρότητα του ίδιου του μηχανισμού, ο οποίος εφευρίσκει νέες διαδικασίες για να αντικαταστήσει αυτές που καταργούνται και να συνεχίσει έτσι να δικαιολογεί την ύπαρξή του και να διαφυλάσσει τα νόμιμα και μη νόμιμα προνόμιά του.

• Η μεταρρύθμιση στην Παιδεία μπορεί να θεωρείται η μεγίστη που ήταν δυνατό να επιτευχθεί με βάση τις αντιδράσεις τις οποίες ξεσήκωσε. Η προσπάθεια όμως ελέγχεται λόγω της τεράστιας καθυστέρησής της και ταυτόχρονα, με αναφορά στη λειτουργία του πολιτεύματος, σε συνδυασμό με την αδυναμία της κυβέρνησης να διαφυλάξει τα δικαιώματα της πλειοψηφίας από την ακρότητα της μειοψηφίας.

•

Σε μία κοινωνία που πάσχει από τη φοβία της αλλαγής και όπου τα κόμματα επιδίδονται σε έναν αγώνα αντιπαράθεσης χωρίς έλεος και χωρίς την επίδειξη ευθύνης απέναντι στο μέλλον, η ατζέντα αυτή μπορεί να φαντάζει εντυπωσιακή. Στην πράξη είναι εξαιρετικά περιορισμένη - σε σημείο ανευθυνότητας. Μοναδική εξαίρεση είναι τα μέτρα του υπουργείου Οικονομίας, τα οποία ήταν τολμηρά και μάλιστα τη στιγμή που ο αρμόδιος υπουργός αντιμετώπιζε τη διαρκή αντίδραση και υπονόμευση από σωρεία συναδέλφων του, την καθολική άρνηση των συνδικαλιστικών οργανώσεων και τη μήνιν της κοινωνίας για τη μάχη κατά της φοροδιαφυγής. Διότι όλοι οι Έλληνες θέλουν να φοροδιαφεύγουν ή, έστω, να φοροαποφεύγουν.

Αποκαρδιωτική εικόνα

Η εικόνα στα άλλα υπουργεία είναι αποκαρδιωτική. Ενδεικτικά αναφέρουμε μερικά από τα πιο σημαντικά στοιχεία:

1. Στο υπουργείο Υγείας οι αλλαγές δεν κατάφεραν καν να φτάσουν στο διεφθαρμένο κύκλωμα των προμηθειών. Στην ουσία τίποτα δεν έχει αλλάξει.

2. Στο υπουργείο Μεταφορών κυριάρχησαν οι δημόσιες σχέσεις, συνεχίστηκαν έργα που βρίσκονταν ήδη είτε στη διαδικασία υλοποίησης είτε στον τελικό προγραμματισμό και δεν έγινε καμία απολύτως προσπάθεια να αντιμετωπιστούν τα τεράστια διαρθρωτικά προβλήματα των σιδηροδρόμων - ΟΣΕ και ΕΡΓΟΣΕ. Οι νέες πρωτοβουλίες ήταν και είναι ανύπαρκτες.

3. Στο υπουργείο Δημοσίων Έργων, έπειτα από καθυστερήσεις -για τις οποίες λίγο ευθύνεται τελικά ο υπουργός- απλώς προχώρησαν έργα που ήταν ήδη είτε προγραμματισμένα είτε σε καθυστέρηση. Οι νέες πρωτοβουλίες ήταν ελάχιστες.

4. Στο υπουργείο Ανάπτυξης επικράτησε πρώτα η νοοτροπία των εντυπωσιακών κινήσεων για επικοινωνιακούς λόγους και στη συνέχεια τσιμεντώθηκε ξανά η νοοτροπία του έντονου κρατικού παρεμβατισμού που πάντα διέκρινε τόσο το ίδιο το υπουργείο όσο και την πολιτική του ηγεσία. Τα μεγάλα θέματα της ενέργειας έμειναν πολύ πίσω και στην ουσία άλυτα: η ΔΕΗ παραπαίει και ο αγωγός Μπουργκάς - Αλεξανδρούπολης περιβάλλεται από υπερβολή. Η αγορά εξακολουθεί να λειτουργεί με καθεστώς ελέγχων που είναι ουσιαστικά αναποτελεσματικοί και αποτελούν τρανή απόδειξη ότι οι πολιτικοί υπεύθυνοι δεν πιστεύουν στον υγιή ανταγωνισμό, αλλά βλέπουν τον ρόλο τους καθαρά παρεμβατικό και επικοινωνιακό.

5. Στο υπουργείο Απασχόλησης η συνεχιζόμενη σπατάλη και η αυξανόμενη αναποτελεσματικότητα του ΟΑΕΔ, του ΛΑΕΚ και του ΙΚΑ δεν είναι παρά απόρροια της κομματικοκρατίας και των κουμπάρων και των σκανδάλων των Ταμείων.

Εύσημα και ανησυχίες

Στο πλαίσιο αυτό δεν είναι διόλου παράδοξο το γεγονός ότι παρά τα εύσημα που μας απονέμονται για την οικονομία και την προσπάθεια του αρμόδιου υπουργού, στη διεθνή κοινότητα επικρατούν έντονος προβληματισμός και ανησυχία σχετικά με τη μακρόχρονη προοπτική της χώρας. Το βασικό θέμα είναι ακριβώς η αδυναμία να προχωρήσουμε στις γενναίες και βαθιές μεταρρυθμίσεις που απαιτούν οι καιροί. Συγκεκριμένα, και όπως εξάλλου γράφουν οι σχετικές εκθέσεις, τα τρία μεγάλα θέματα που ούτε η τωρινή κυβέρνηση κατάφερε να λύσει είναι:

*Η Παιδεία και η εκπαίδευση

*Το Ασφαλιστικό

*Η αγορά εργασίας.

Στην ουσία, πίσω και από τα τρία ελλοχεύει το θέμα της ανταγωνιστικότητας. Το μεγάλο ουσιαστικό και επικοινωνιακό λάθος της κυβέρνησης είναι ότι άφησε τα στερεότυπα να επικρατήσουν και δεν έκανε την παραμικρή προσπάθεια να θέσει το θέμα της ανταγωνιστικότητας στην πραγματική του διάσταση. Σε σύγχρονο περιβάλλον, η ανταγωνιστικότητα δεν σημαίνει εργοδοτική ασυδοσία, αλλά διαφύλαξη και αύξηση θέσεων εργασίας - διότι η ανταγωνιστική επιχείρηση επιβιώνει, μεγαλώνει, εξελίσσεται. Δεν σημαίνει ανεργία, αλλά μετατόπιση δραστηριοτήτων από φθίνοντες τομείς σε δράσεις με υψηλή προστιθέμενη αξία. Δεν σημαίνει κοινωνική αναλγησία, αλλά προώθηση κοινωνικής συνοχής - διότι ο καλά μετεκπαιδευμένος εργαζόμενος βρίσκει δουλειά και στηρίζει την οικογένειά του.

Διόλου παράδοξα και με βάση την πολιτική αδυναμία μας να αντιμετωπίσουμε τα τρία αυτά προβλήματα, οι προβλέψεις για την πορεία της οικονομίας αρχίζουν να είναι κάπως επιφυλακτικές. Οι υπηρεσίες της Ε.Ε. προβλέπουν μικρή πτώση του ρυθμού ανάπτυξης από τα επίπεδα του 4,5% των τελευταίων ετών στο ύψος του 3,7%. Η ανεργία δείχνει να περιορίζεται, αλλά η ανταγωνιστικότητα υποφέρει λόγω των υψηλών αμοιβών (που η άνοδός τους φτάνει στο επίπεδο του 5,5% κατά έτος).

Η ιδιωτική αποταμίευση συνεχίζει την πτώση της - οπότε με τις δημόσιες επενδύσεις να συγκρατούνται, η ανάπτυξη υποφέρει και η ανάγκη για εντυπωσιακές εισροές επενδυτικών κεφαλαίων (και όχι επενδύσεων χαρτοφυλακίου) είναι μεγαλύτερη από ποτέ. Αναπόφευκτα, μέσα στο περιβάλλον αυτό υποφέρει και η δημοσιονομική προσαρμογή, καθώς το δομικό έλλειμμα της Γενικής Κυβέρνησης, προσαρμοσμένο για τις αλλαγές στον κύκλο οικονομικής συγκυρίας, παραμένει στα υψηλά επίπεδα του -3,4% έως -3,9% του ΑΕΠ στην τριετία 2006 - 2008.

Συμπερασματικά, η πρόοδος είναι καλή αλλά υπολείπεται των πραγματικών αναγκών μιας οικονομίας που επιδιώκει να είναι σύγχρονη και ανταγωνιστική. Η κυβέρνηση ενοχλείται όταν υπογραμμίζονται οι ολιγωρίες και οι αδυναμίες της. Θα όφειλε να κάνει ακριβώς το αντίθετο: να χαίρεται γιατί υπάρχουν πολίτες, οργανώσεις, θεσμοί που δεν εθελοτυφλούν, που ανησυχούν για τον τόπο, που δεν δεσμεύονται από καταστρεπτικά κομματικά ενδιαφέροντα και που έχουν το θάρρος να πουν την αλήθεια - έστω και όπως τη βλέπουν. Όλα τα υπόλοιπα είναι στενές, μικροκομματικές, παρωχημένες και ανεύθυνες σκοπιμότητες.

Oι απόψεις που διατυπώνονται σε ενυπόγραφο άρθρο γνώμης ανήκουν στον συγγραφέα και δεν αντιπροσωπεύουν αναγκαστικά, μερικώς ή στο σύνολο, απόψεις του Euro2day.gr.