Η μάχη για την προεδρία της Κομισιόν

Η νέα Ευρωπαϊκή Επιτροπή και ο πρόεδρός της, που κατά πάσα πιθανότητα θα είναι ο Λουξεμβούργιος Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ, σίγουρα θα πρέπει να ανέβουν έναν δρόμο που θα έχει μεγάλη ανηφόρα. Στη φάση που βρίσκεται σήμερα η Ευρωπαϊκή Ένωση (Ε.Ε.), έχει να αντιμετωπίσει πολλά και σοβαρά προβλήματα  - και, κυρίως, είναι πλέον ζωτική ανάγκη να πάρει αποφάσεις για το πολιτικό της μέλλον.

Κατά κύριο δε λόγο, θα πρέπει να δώσει μεγάλη μάχη κατά της ανεργίας υπό δυσμενείς όρους: πρώτον, διότι η ευρωπαϊκή ανταγωνιστικότητα είναι προβληματική, δεύτερον, διότι μαίνεται διεθνώς το κοινωνικό ντόπινγκ κατά της Ευρώπης και, τρίτον, διότι από πλευράς οικονομικής συγκλίσεως η Ε.Ε. βρίσκεται στο σημείο μηδέν, ή σχεδόν. Καταβάλλονται βέβαια προσπάθειες τον τελευταίο καιρό, αλλά κατά τη γνώμη μας είναι δειλές και υποκείμενες σε εντελώς εθνικοκομματικές σκοπιμότητες.

Μετά τα αποτελέσματα των ευρωεκλογών είναι πλέον ξεκάθαρο ότι σήμερα πρέπει να ενισχυθεί η ευρωπαϊκή προτεραιότητα για ανάπτυξη και εργασία, πολύ πέρα από το Σύμφωνο για την Ανάπτυξη που υιοθετήθηκε τον Ιούνιο του 2012. Ο αγώνας κατά της μαζικής ανεργίας πρέπει να γίνει η πρώτη προτεραιότητα της Ε.Ε. Ακόμη και αν επαφίεται κυρίως σε εθνικές αποφάσεις, απαιτείται υψηλού προφίλ συμβολή από την πλευρά της Ε.Ε. Ο ευρωπαϊκός αγώνας κατά της κρίσης είναι και αγώνας κατά της απορρύθμισης των χρηματοπιστωτικών αγορών.

Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι η δημιουργία της ΟΝΕ προσφέρει στις χώρες-μέλη μεγαλύτερη νομισματική σταθερότητα, αλλά τώρα πρέπει να γίνει και η οικονομική ένωση. Από την άλλη πλευρά, παρά κάποιες αδυναμίες της, η τραπεζική ένωση προστατεύει καλύτερα από την κακοδιαχείριση των χρηματοπιστωτικών θεσμών, διότι οι τράπεζες θα υπόκεινται σε μεγαλύτερη επίβλεψη υπό την αιγίδα της ΕΚΤ. Επίσης, οι τράπεζες και όχι οι φορολογούμενοι θα πληρώνουν για τη διάσωσή τους αν χρειαστεί εκ νέου στο μέλλον.

Τέλος, αν και μία συνολκή φορολογική ένωση δεν πρόκειται να βρεθεί σύντομα στο τραπέζι, η πρόσφατη συμφωνία για τη φορολόγηση των αποταμιεύσεων πρέπει να χαιρετιστεί και να αποτελέσει άνοιγμα σε μια νέα εποχή: ύστερα από έξι χρόνια έντονων διαπραγματεύσεων, θα επιτρέψει επιτέλους στις κυβερνήσεις να βελτιώσουν τη φορολόγηση όσων επιδίδονται σε διασυνοριακή φοροαποφυγή.

Από πολιτικής πλευράς, η νέα Επιτροπή θα βρεθεί σε έναν κόσμο ασταθή, με την Ευρώπη να αντιμετωπίζει προβλήματα στη Ουκρανία. Η ουκρανική κρίση θα πρέπει να υπενθυμίζει στους υπεύθυνους της Ε.Ε. ότι πρέπει να διατηρηθεί η ενότητά τους απέναντι στον Βλαντιμίρ Πούτιν, που μπορεί να τεθεί αποτελεσματικά υπό έλεγχο μόνον από ένα ενωμένο ευρωπαϊκό μέτωπο, σε συνδυασμό με τις ΗΠΑ. Συνεπώς, η κρίση στην Ουκρανία πρέπει να αποτελέσει το έναυσμα για μια νέα ώθηση στην κοινή εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφάλειας της Ε.Ε., για την ανάπτυξη μιας αυθεντικής πολιτικής γειτονίας διαφορετικής από την πολιτική διεύρυνσης και για να αναδείξει την ανάγκη για μια πλήρη «ευρωπαϊκή ενεργειακή κοινότητα», βασισμένη σε μηχανισμούς αλληλεγγύης ανάμεσα στα κράτη-μέλη και στη μείωση της εξάρτησής τους από τους προμηθευτές, ιδίως τους Ρώσους.

Σημαντική από την άποψη αυτή μπορεί να αποδειχθεί για την Ευρώπη η σημασία της Κύπρου, μιας χώρας που έδειξε και μεγάλη ωριμότητα στις τελευταίες ευρωεκλογές. Ωριμότητα που θα πρέπει να προβληματίσει τη νέα Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις επιλογές της σε ό,τι αφορά τα προβλήματα των χωρών του ευρωπαϊκού Νότου, στον οποίον ευτυχώς ο λαϊκισμός δεν έδειξε ότι έχει υψηλές επιδόσεις, με εξαίρεση την Ελλάδα.

Η αλληλεγγύη προς τον ευρωπαϊκό Νότο, πάντως, θα πρέπει να ενταχθεί σε ένα γενικότερο πλαίσιο ευρωπαϊκής αναπτυξιακής στρατηγικής - με κριτήρια, ωστόσο, διαφορετικά από τα αντίστοιχα του παρελθόντος και προσανατολισμένα στις σημερινές απαιτήσεις της παγκοσμιοποίησης. Εξάλλου, στο επίπεδο αυτό η νέα Επιτροπή θα πρέπει να ρίξει νέο ειδικό βάρος στην περίφημη Διατλαντική Συμφωνία Εμπορίου και Επενδύσεων, η οποία όντως θα μπορούσε να αποτελέσει ισχυρό εργαλείο καταπολέμησης της ανεργίας στην Ευρώπη.

Τέλος, η Επιτροπή, όπως και το Ευρωκοινοβούλιο, δεν θα πρέπει να γυρίσουν την πλάτη στον έρποντα αντιευρωπαϊσμό και στην πολιτική του ενδυνάμωση στις πρόσφατες ευρωεκλογές. Όπως μας έλεγε πρόσφατα ο πρώην υπουργός και αντιπρόεδρος του Ευρωκοινοβουλίου Γιώργος Ρωμαίος, «οι έντονοι πολιτικοί κραδασμοί στην Ε.Ε. της οικονομικής κρίσης και του ρήγματος ανάμεσα στον ισχυρό Βορρά και τον εύθραυστο Νότο έχουν σταδιακά σχηματοποιηθεί σε ορισμένες βασικές εκφάνσεις: στην επανάκαμψη του φαινομένου του ευρωπαϊκού εθνικισμού, στην άνοδο της ξενοφοβικής ακροδεξιάς και στον εντεινόμενο αντιευρωπαϊσμό, που αποτελεί στοιχείο της ρητορικής, της ιδεολογίας και της ατζέντας κομμάτων τα οποία ανήκουν σε όλο το εύρος του πολιτικού φάσματος.

Η μετατροπή -κατά τη διάρκεια της κρίσης- της ενωμένης Ευρώπης σε πεδίο έντονων αντιπαραθέσεων και άσκησης πολιτικής πίεσης από την πλευρά των ισχυρότερων κρατών-μελών εις βάρος των περισσότερο εύθραυστων έδωσε δυναμική και κατεύθυνση σε πολιτικά φαινόμενα που εδώ και δεκαετίες είχαν περιθωριοποιηθεί και έμοιαζε να έχουν τεθεί υπό έλεγχο».

Δυστυχώς, όμως, τα φαινόμενα αυτά ξαναζωντανεύουν και είναι πλέον καθήκον των εκπροσώπων της δημοκρατικής Ευρώπης να τα θέσουν εκ νέου υπό έλεγχο. Με τον ασκό του Αιόλου κανείς δεν μπορεί να παίζει.

*Ο κ. Αθανάσιος Χ. Παπανδρόπουλος είναι δημοσιογράφος, επίτιμος Πρόεδρος της Ένωσης Ευρωπαίων Δημοσιογράφων και Πρόεδρος του European Business Review (EBR). Μπορείτε να διαβάζετε τα άρθρα του στο www.europeanbusiness.gr και στο εβδομαδιαίο newsletter "EBR Confidential".