Οι βαριές ευθύνες των managers

Πρόσφατα, λοιπόν, στο Ηνωμένο Βασίλειο, ο ηγέτης των Εργατικών Εντ Μίλιμπαντ χειροκροτήθηκε για τη δέσμευσή του να παγώσει τις τιμές ενέργειας. Ο δε Αρχιεπίσκοπος του Κάντμπουρι Τζάστιν Γουέλμπι κατακεραύνωσε τα «αμαρτωλά» επιτόκια που χρεώνουν οι δανειστές στους μισθωτούς. Δηλώσεις τέτοιου τύπου εκφράζουν την ευρεία απώλεια εμπιστοσύνης στις πρακτικές των ελεύθερων αγορών. Σε πρόσφατη δημοσκόπηση, σχεδόν όλοι οι συμμετέχοντες τάχθηκαν υπέρ της ρύθμισης των ενοικίων, ενώ το ένα τρίτο ζητούσε έλεγχο των τιμών και στα προϊόντα των μπακάλικων.

Η αντίδραση αυτή κατά των επιχειρηματικών πρακτικών στηρίζεται σε σειρά αδικίες που έχουν παρατηρηθεί. Τα στελέχη των τραπεζών -που εμφανώς φέρουν το μεγαλύτερο βάρος της ευθύνης για τη χρηματοοικονομική κρίση- ήταν από τους ελάχιστους που γλίτωσαν ανέπαφοι από την επακόλουθη οικονομική αναταραχή. Πολλές επιτυχημένες επιχειρήσεις χρησιμοποιούν λογιστικά κόλπα, με αποτέλεσμα η καταβολή των φόρων να μετατρέπεται σε προαιρετική κίνηση «καλής θέλησης». Από την πλευρά τους, αρκετά στελέχη επιχειρήσεων ενθυλακώνουν bonus και υψηλούς μισθούς, υπογράφοντας απολύσεις υπαλλήλων και κλείσιμο παραγωγικών μονάδων.

Η κατάσταση αυτή κάθε άλλο παρά πολιτικά ουδέτερη είναι. Αντιθέτως, τροφοδοτεί τον άκρατο λαϊκισμό - με αποτέλεσμα κόμματα όπως αυτό της Ανεξαρτησίας στη Βρετανία, το Εθνικό Μέτωπο στη Γαλλία, η Χρυσή Αυγή στην Ελλάδα, η Εθνική Συμμαχία στην Αυστρία και η Πατριωτική Ένωση στην Ουγγαρία να κερδίζουν έδαφος και να αναγκάζουν τα μεγάλα κόμματα να μιμούνται την επιχειρηματολογία τους.

Στο πλαίσιο αυτό, ιδιαίτερη απήχηση είχε στον αγγλοσαξονικό κόσμο η έκκληση στις επιχειρήσεις του κ. Τζον Κρίντλαντ, προέδρου των Βρετανών Εργοδοτών, να προσγειωθούν στην πραγματικότητα, να ξεχάσουν ολέθριες παλιές συνήθειες και να στηρίξουν τις ελεύθερες αγορές ως μέσα παραγωγής κοινωνικής ευημερίας, αλλά και μιας νέας ηθικής. «Εάν θέλουμε να κερδίσουμε τη μάχη της δυσφήμισής μας, πρέπει να κερδίσουμε μία κρίσιμη φιλοσοφική μάχη, αλλάζοντας βέβαια τη ρητορική και τις συμπεριφορές μας», τόνισε ο Βρετανός μάνατζερ. Για να προσθέσει ότι ο καλύτερος τρόπος για να επιτευχθεί ευημερία είναι η υποβοήθηση των ιδιωτικών επιχειρήσεων να πετύχουν τους μακροπρόθεσμους στόχους που επιδιώκουν.

«Στην παρούσα συγκυρία, οι επιχειρήσεις, αν και προσπαθούν να ενισχύσουν την κοινωνική τους νομιμοποίηση, πολύ συχνά ενεργούν για το συμφέρον των ηγετικών στελεχών τους - τα οποία, οπλισμένα με τα χρυσά καμπανάκια των μετοχών και των bonus, προσπαθούν να μεγιστοποιήσουν την πορεία της μετοχής. Αυτό θα ήταν ευπρόσδεκτο εάν οι βραχυπρόθεσμες κινήσεις των αγορών αντικατόπτριζαν και τη μακροπρόθεσμη πορεία της εταιρείας. Εάν όμως κάτι τέτοιο δεν ισχύει, τότε ο κίνδυνος είναι πως οι μάνατζερ θα επιβραβεύονται που έκαναν το πηγάδι να στερέψει. Τα στελέχη θα πρέπει να αποκτήσουν μία νέα, διαφωτιστική οπτική για τις εταιρείες τους. Θα μπορούσαν να βελτιωθούν τα οικονομικά κίνητρα, αναγκάζοντας τους διευθυντές να κρατούν μεγάλο μέρος του πλούτου τους σε τίτλους που σχετίζονται με την εταιρεία, ακόμη και κάποια χρόνια αφού φύγουν από αυτήν. Είναι όμως μάλλον απίθανο να επιτευχθεί η τέλεια ευθυγράμμιση των συμφερόντων. Οι διοικήσεις των επιχειρήσεων θα πρέπει να είναι υπόλογες για μία πιο 'ευγενική' αρχή από το ανεξέλεγκτο προσωπικό συμφέρον. Οι ηγέτες του επιχειρηματικού κόσμου θα πρέπει να είναι φιλόδοξοι για τις επιχειρήσεις και όχι άπληστοι για τον εαυτό τους», τονίζει ο κ.Τζον Κρίντλαντ.

Με άλλα λόγια, θα προσθέταμε εμείς, ας πάψουν επιτέλους οι ηγετικοί μάνατζερ -για λόγους αλαζονείας και ναρκισσιστικής αυταρέσκειας- να προσφέρουν στους εχθρούς τους το σκοινί με το οποίο θα τους κρεμάσουν. Κατανοητό;

*Ο κ. Αθανάσιος Χ. Παπανδρόπουλος είναι δημοσιογράφος, επίτιμος Πρόεδρος της Ένωσης Ευρωπαίων Δημοσιογράφων και Πρόεδρος του European Business Review (EBR). Μπορείτε να διαβάζετε τα άρθρα του στο www.europeanbusiness.gr και στο εβδομαδιαίο newsletter "EBR Confidential".