Η σημασία του «όχι» στην καθημερινότητα ενός στελέχους

Τόσο ο Ζαν-Λουί Σερβαν Σρεμπέρ (1937-2020) στο βιβλίο του «Η τέχνη του χρόνου» όσο και η εταιρεία McKinsey στο «Μάνατζμεντ του χρόνου» επιμένουν στο να μπορεί κανείς να λέει όχι, αν θέλει να αποφύγει τις σπατάλες χρόνου.

«Ο χρόνος μας, τονίζει ο Ζαν -Λουί Σρεμπερ, έχει αρχή και τέλος. Είναι ένα αγαθό δηλαδή που δεν πρέπει να σπαταλάμε γιατί δεν το έχουμε στη διάθεσή μας όσο εμείς θέλουμε». Έτσι, όπως είναι επόμενο, η αδυναμία μας να λέμε «όχι» οδηγεί σε απώλεια χρόνου, και τούτο διότι αναγκαζόμαστε να κάνουμε μόνοι μας πάρα πολλά πράγματα μαζί.

Γιατί άραγε να μας είναι τόσο δύσκολο να λέμε αυτή τη μικρή λέξη με τα τρία μόνο γράμματα; Αντίθετα λέμε συνεχώς «ναι» σε καθετί που μας ζητούν, όχι μόνο στο γραφείο, αλλά ακόμα και στο σπίτι.

«Αυτό τις περισσότερες φορές σημαίνει ότι δεν θα είναι ικανοποιητικό το αποτέλεσμα της δουλειάς, που δεχόμαστε να κάνουμε, διότι αναλαμβάνουμε πράγματα χωρίς να μπορούμε να τα τελειώσουμε μέσα στα περιορισμένα χρονικά όρια που διαθέτουμε. Ίσως θα πρεπε κάποιος άλλος να τα αναλάβει ή να μη γίνουν καθόλου», γράφει η ΜcKinsey.

Προσθέτει δε, ότι είναι αρκετοί οι λόγοι που εξηγούν γιατί δεν μπορούμε να πούμε «όχι». Είναι γιατί θέλουμε να βοηθάμε τους άλλους και να κερδίζουμε την αναγνώρισή τους. Είναι γιατί φοβόμαστε να μην προσβάλουμε τους άλλους. Πιστεύουμε ότι αν λέμε πάντα «ναι» θα παρουσιάζουμε την εικόνα του καλού, θα αποκτάμε φίλους και επιρροή και θα υποχρεώνουμε τους άλλους. Ίσως έτσι να κερδίζουμε την εύνοια του προϊσταμένου μας και να διευκολύνουμε την προαγωγή μας.

Ίσως όμως αυτό που μας κάνει περισσότερο από όλα τα άλλα να μη λέμε «όχι», να είναι η έλλειψη δικών μας προτεραιοτήτων. Γιατί τότε, δεν θα υπήρχε κανένας λόγος να λέμε «όχι».

Ο Robert De Gaaf στο κλασσικό βιβλίο του «Όλος ο χρόνος που χρειάζεστε», αναφέρει πάρα πολλά ενδιαφέροντα για την αδυναμία μας να λέμε «όχι». Χρόνια τώρα, λέει, «ακούω ανθρώπους να παραπονιούνται ότι δεν έχουν καιρό να ασχοληθούν με τα πράγματα που πρέπει ή που θα ήθελαν να κάνουν και ανακαλύπτουν ότι πολλοί από αυτούς πάσχουν από το ίδιο πράγμα. Ντρέπονται να χρησιμοποιήσουν τη μοναδική λέξη που μπορεί να τους γλυτώσει πάρα πολύ χρόνο, το «όχι».

Λέγοντας «ναι», συχνά από ντροπή καταλήγουμε να κάνουμε χίλια δύο πράγματα για άλλους, και στο τέλος της ημέρας αντιλαμβανόμαστε ότι δεν έχουμε κάνει τίποτα που να ενδιαφέρει εμάς. Πρέπει να καταλάβουμε ότι αν δεν κάνουμε τη δική μας δουλειά μπορεί να χάσουμε αντί να κερδίσουμε το σεβασμό των άλλων. Είναι άλλο πράγμα να προχωρείς κανονικά τη δουλειά σου και να βοηθάς τους άλλους, όταν πράγματι σε χρειάζονται και άλλο να κάνεις τη δική τους δουλειά και να μη προχωράς τη δική σου κανονικά.

Αν είστε αποδοτικός στη δουλειά σας και χρειάζεται να πείτε «όχι» δεν θα προσβάλετε κανένα. Μην ξεχνάτε ότι κανείς δεν μπορεί να σας πει να μην κάνετε το καθήκον σας, που είναι να προωθήσετε τις προτεραιότητες τις δικές σας και του προϊσταμένου σας.

Τέσσερα απλά βήματα

Πώς μπορούμε όμως να λέμε «όχι» σε παράλογα αιτήματα. Υπάρχουν τέσσερα απλά βήματα:

Πρώτον ακούμε με προσοχή το αίτημα για να καταλάβουμε ότι είναι σημαντικό ή όχι. Αν δεν αφήσετε το πρόσωπο, που ζητά κάτι, να σας εξηγήσει τη σημασία που έχει, θα προσβληθεί. Αν λοιπόν, κάποιος στο γραφείο ζητήσει τη βοήθειά σας, ακούστε το πρόβλημά του, ώστε να ξέρει ότι το καταλαβαίνετε.

Δεύτερον, μετά πείτε το «όχι», στην περίπτωση που πρόκειται για αίτημα που πρέπει να απορρίψετε. Μην αρχίσετε τα «μα» και τα «μου», ούτε και τα «ίσως». Πείτε ένα απλό «όχι» και ένα «λυπάμαι που δεν μπορώ να σε βοηθήσω» και τίποτε άλλο.

Τρίτον, αν νομίσετε ότι μια εξήγηση θα διευκόλυνε τα πράγματα, πείτε το λόγο που δεν μπορείτε να βοηθήσετε. Πείτε, λόγου χάρη, ότι ο προϊστάμενος σας χρειάζεται επείγοντος την έκθεση που γράφετε και ότι θα σας πάρει όλη την υπόλοιπη μέρα για να την τελειώσετε.

Τέταρτον, υπάρχει και η εναλλακτική λύση. Αν μπορεί να περιμένει ως την επομένη, πείτε του ότι θα του διαθέσετε τότε μία ωρίτσα. Ή ακόμα παραπέμψτε τον σε κάποιον άλλον. Αυτές είναι μόνο οι τέσσερις φάσεις χρησιμοποιήσεως της λέξης ΟΧΙ που συνοψίζονται στις εξής τέσσερις λέξεις: Ακούω, αρνούμαι, εξηγώ, αντιπροτείνω.

Η αποτελεσματική διαχείριση του χρόνου είναι ο ακρογωνιαίος λίθος μιας επιτυχημένης καριέρας στο μάνατζμεντ και τείνει να αναχθεί σε μία ολοκληρωμένη φιλοσοφία. Τα προγράμματα που διδάσκουν τρόπους για την καλύτερη και αποδοτικότερη αξιοποίηση του χρόνου - όπως και τα προγράμματα για την αντιμετώπιση και καταπολέμηση του στρες - γίνονται όλο και πιο δημοφιλή τα τελευταία χρόνια σ' όλο τον κόσμο. Μένει να τα παρακολουθήσει κανείς.