Το μετρό της Θεσσαλονίκης και η λογοδοσία 

Στην Αρχαία Αθήνα τον χρυσό αιώνα του Περικλέους, οι πολιτικοί δεν ήταν όπως σήμερα. Δεν αναφερόμαστε στις ενδυματολογικές τους συνήθειες αλλά σε κάτι πολύ πιο σημαντικό.

Οι πολιτικοί της εποχής υπέβαλλαν πρόταση στον Δήμο, ο οποίος εν συνεχεία την ενέκρινε ή απέρριπτε. Όμως, αυτό δεν σήμαινε ότι οι πολιτικοί δεν είχαν ευθύνη επειδή την πρότασή τους επέλεξε ο Δήμος.

Το αντίθετο. Οι πολιτικοί ήταν υπεύθυνοι για τις πράξεις τους. Αν λοιπόν η πρόταση οδηγούσε σε αποτυχία, ο πολιτικός πλήρωνε ακριβά. Είναι γνωστό ότι ο στρατηγός Μιλτιάδης, θριαμβευτής στη μάχη του Μαραθώνα, βρέθηκε κατηγορούμενος για την πρότασή του να εκστρατεύσουν οι Αθηναίοι εναντίον της Πάρου, που δεν πήγε καλά. 

Στον Μιλτιάδη επιβλήθηκε μεγάλο πρόστιμο το οποίο αδυνατούσε να πληρώσει και γι’ αυτό πήγε φυλακή, όπου και πέθανε.

Ερχόμενοι στη σημερινή εποχή διαπιστώνουμε ότι κάτι τέτοιο δεν ισχύει.

Η υλοποίηση του μετρό Θεσσαλονίκης, το οποίο εγκαινιάσθηκε προχθές, ξεκίνησε το 2007 με ΥΠΕΧΩΔΕ τον κ. Σουφλιά. Δηλαδή χρειάστηκαν κάπου 17 χρόνια για να φτιαχτεί μια γραμμή μετρό 10 χιλιομέτρων περίπου. Για να μην πάμε ακόμη πιο πίσω, στο μακρινό 1976, που εμφανίζεται να μπαίνει ένα κονδύλι στον προϋπολογισμό για το έργο. 

Το Σάββατο, στα εγκαίνια του μετρό, ο πρωθυπουργός  ανέφερε ότι το έργο κόστισε 3 δισ. ευρώ παραπάνω απ’ ό,τι είχε προϋπολογισθεί, αλλά δεν άνοιξε μύτη.

Κι εδώ ακριβώς είναι το πρόβλημα. Σε άλλη σοβαρή Δυτική χώρα, κάτι τέτοιο δεν θα είχε περάσει στο ντούκου αλλά θα αναζητούνταν ευθύνες. Στην Ελλάδα, δεν ισχύει κάτι τέτοιο. Εδώ ταιριάζουν οι λαϊκές εκφράσεις «περασμένα, ξεχασμένα» ή «τέλος καλό, όλα καλά». Είναι όλοι χαρούμενοι που η Θεσσαλονίκη απέκτησε μετρό και αυτό αρκεί. Κανένας δεν θέτει θέμα λογοδοσίας.

Το μήνυμα που στέλνει το μετρό Θεσσαλονίκης, όπως τόσα άλλα έργα πριν από αυτό, είναι πως μπορεί να καθυστερούν, να  υπάρχουν μεγάλες υπερβάσεις του αρχικού προϋπολογισμού τους, αλλά δεν θα ανοίξει μύτη. Όλοι σιγά σιγά εθίζονται σ’ αυτή τη λογική. 

Ακόμη κι ο απλός κόσμος που ακούει για υπέρογκα ποσά τα οποία πληρώθηκαν από το κράτος, π.χ. για έργα ψηφιοποίησης σε σύγκριση με το εξωτερικό, κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Συνήθως, αδιαφορεί και απαντά ότι «τουλάχιστον έγινε το έργο», υπονοώντας ότι η υπέρβαση του προϋπολογισμού δεν τον ενδιαφέρει, γιατί «παλαιότερα και έτρωγαν τα λεφτά και έργο δεν γινόταν».

Όμως, η απουσία λογοδοσίας για σημαντικές καθυστερήσεις και υπερβάσεις  προϋπολογισμών σε σημαίνοντα πρότζεκτ ευνοεί την πολιτική του «ξόδευε δημόσιο και κοινοτικό χρήμα και βάλ' το όπου να 'ναι». Η τελευταία οδηγεί σε αδιέξοδο μεσοπρόθεσμα.