Δωρεάν γεύμα vs δίλημμα του φυλακισμένου

Η συμμετοχή των ιδιωτών στο 2ο πακέτο διάσωσης της Ελλάδας είναι 54 δισ. ευρώ, αλλά δεν μπορεί να θεωρηθεί δεδομένη όταν το δέλεαρ του δωρεάν γεύματος είναι ισχυρό και ο "φυλακισμένος-ιδιώτης" σε δίλημμα.

Δημοσιεύθηκε: 26 Ιουλίου 2011 - 07:46

Dr Money

Δωρεάν γεύμα vs δίλημμα του φυλακισμένου

Πάνε δεκαετίες από το 1950 όπου δύο επιστήμονες, ο Merrill Flood και ο Melvin Dresher, οι οποίοι εργάζονταν στην εταιρία RΑΝD, ανέδειξαν το μοντέλο της συνεργασίας και ανταγωνισμού.

Όμως, ήταν ο μαθηματικός Andrew Tucker που του έδωσε το όνομα με το οποίο καθιερώθηκε παγκοσμίως:

Το δίλημμα του φυλακισμένου (prisoners’ dilemma αγγλιστί), που έμελλε να γίνει το πιο γνωστό παράδοξο στη θεωρία των παιγνίων και να βρει εφαρμογή στα οικονομικά και σε άλλους κλάδους.

Μαθητής του κ. Tucker ήταν ο μετέπειτα νομπελίστας John Nash, που έγινε ευρύτερα γνωστός χάρη στην ταινία "A Beautiful Mind".

Στην κλασική εκδοχή του διλήμματος του φυλακισμένου, η αστυνομία συλλαμβάνει δύο υπόπτους για ένα αδίκημα, αλλά δεν γνωρίζει ποιος είναι ο ένοχος.

Οι δύο ύποπτοι αντιμετωπίζουν το ακόλουθο δίλημμα:

Αν ένας κατονομάσει τον άλλον, αφήνεται ελεύθερος και ο άλλος πάει φυλακή για 1 χρόνο. Αν και οι δύο παραμείνουν σιωπηλοί, δηλαδή συνεργαστούν, θα πάνε φυλακή για 1 μήνα. Αν ο ένας καρφώσει τον άλλον, δηλαδή ενεργήσουν ανταγωνιστικά, θα πάνε μέσα και οι δύο για 3 μήνες έκαστος.

Οι αστυνομικοί διαβεβαιώνουν και τους δύο υπόπτους ότι ο άλλος δεν θα γνωρίζει τίποτα για το κάρφωμα πριν τελειώσει η ανάκριση και δεν υπάρχει προσυνεννόηση των δύο.

Το ερώτημα είναι τι θα πράξουν.

Αν ο κάθε φυλακισμένος σκεφτεί πρωτίστως τον εαυτό του, η ορθολογική επιλογή είναι να καρφώσει τον άλλον, δηλαδή να ενεργήσει ανταγωνιστικά.

Αν όμως και οι δύο καρφώσουν, το αποτέλεσμα θα είναι χειρότερο απ’ ό,τι αν μείνουν σιωπηλοί, δηλαδή αν συνεργαστούν, γιατί θα πάνε φυλακή για 3 μήνες αντί για 1 μήνα.

Αναφερθήκαμε στο δίλημμα του φυλακισμένου γιατί κάποιος θα μπορούσε να ισχυριστεί ότι κάτι αντίστοιχο αντιμετωπίζουν οι τράπεζες, οι ασφαλιστικές εταιρίες και τα hedge funds που κατέχουν ελληνικά ομόλογα.

Υπενθυμίζεται ότι το 2ο πακέτο διάσωσης της Ελλάδας προβλέπει τη συμμετοχή των ιδιωτών μέσω είτε της ανταλλαγής υφιστάμενων ομολόγων με νέα 30ετή και 15ετή είτε της μετακύλισής τους στη λήξη σε νέα 30ετή ομόλογα.

Οι επιλογές των ιδιωτών, σύμφωνα με την ανακοίνωση της Ε.Ε. και όσα έχει κάνει γνωστά το IIF, είναι τέσσερις:

Πρώτον, η ανταλλαγή των ελληνικών ομολόγων με νέα 30ετή χρεόγραφα ίδιας ονομαστικής αξίας, των οποίων το κεφάλαιο στη λήξη θα είναι εγγυημένο με 30ετή ομόλογα μηδενικού κουπονιού (zero coupon), που θα έχουν πιστοληπτική βαθμολογία "ΑΑΑ".

Η Ελλάδα θα αγοράσει τα ομόλογα μηδενικού κουπονιού "ΑΑΑ" με δάνειο που θα λάβει από τον ευρωπαϊκό μηχανισμό EFSF. Το δάνειο έχει συνυπολογιστεί στα 109 δισ. ευρώ της χρηματοδότησης από το EFSF και το ΔΝΤ.

Tα νέα 30ετή χρεόγραφα θα φέρουν κουπόνια που θα ξεκινούν από 4% και θα αυξάνονται σταδιακά (step up) μέχρι 5% από τον 11ο χρόνο μέχρι τον 30ό.

Δεύτερον, η μετακύλιση (rollover) των ομολόγων στη λήξη τους σε νέα 30ετή χρεόγραφα με εγγυημένο το κεφάλαιο, κατά τον ίδιο τρόπο όπως στην πρώτη επιλογή. Κοινώς, μέσω αγοράς ομολόγων μηδενικού επιτοκίου από την Ελλάδα.

Τρίτον, η ανταλλαγή ομολόγων με νέα 30ετή χρεόγραφα, που θα έχουν το 80% της ονομαστικής αξίας των πρώτων και εγγυημένο το κεφάλαιό τους στη λήξη κατά τον ίδιο τρόπο (zero coupon ομόλογα με "ΑΑΑ" αξιολόγηση.)

Το κουπόνι των νέων χρεογράφων θα ξεκινά από 6% και θα ανεβαίνει στο 6,8% από το 11ο μέχρι και το 30ό έτος.

Τέταρτον, η ανταλλαγή υφιστάμενων ομολόγων με νέα 15ετή χρεόγραφα, που θα έχουν το 80% της ονομαστικής αξίας των πρώτων και θα φέρουν κουπόνι 5,9%.

Το κεφάλαιο των νέων 15ετών χρεογράφων θα είναι μερικώς εγγυημένο (collateralized), με το 80% των ζημιών να καλύπτεται μέχρι το 40% της ονομαστικής αξίας των νέων ομολόγων κατ’ ανώτατο όριο.

Για την περίοδο από τα μέσα του 2011 μέχρι τα μέσα του 2014, ο στόχος είναι να ανταλλαγούν και να μετακυλιστούν ελληνικά κρατικά ομόλογα ονομαστικής αξίας 54 δισ. ευρώ και η συμμετοχή να ξεπεράσει το 90%.

Σημειωτέον ότι την ίδια περίοδο λήγουν ελληνικά κρατικά ομόλογα αξίας 85 δισ. ευρώ, εκ των οποίων 20 - 30 δισ. ευρώ βρίσκονται στα χαρτοφυλάκια της ΕΚΤ και ως εκ τούτου δεν συμμετέχουν στο πρόγραμμα, γνωστό ως PSI (Private Sector Involvement).

Aν λοιπόν αφαιρεθούν τα ομόλογα που κατέχει η ΕΚΤ, το συνολικό ονομαστικό ποσό των ελληνικών ομολόγων που μπορούν να συμμετάσχουν στο πρόγραμμα θα πρέπει να κυμαίνεται μεταξύ των 55 και των 65 δισ. ευρώ.

Αν η συμμετοχή των ιδιωτών που κατέχουν αυτά τα ομόλογα ανέλθει στο 90%, τότε ο στόχος της Ε.Ε. και του IIF για μη καταβολή χρεολυσίων για ομόλογα ύψους 54 δισ. ευρώ μέχρι τα μέσα του 2014 είναι προφανής.

Όμως, η συμμετοχή των ιδιωτών σε τόσο μεγάλο βαθμό δεν θα πρέπει να θεωρείται δεδομένη, αφού δεν έχουν όλοι συμφέρον να σωθεί η Ελλάδα όπως π.χ. οι ελληνικές τράπεζες.

Το δέλεαρ του δωρεάν γεύματος δηλαδή της μη συμμετοχής στο πρόγραμμα και της πλήρους αποπληρωμής των υφιστάμενων ομολόγων στη λήξη είναι πολύ ισχυρό.

Αυτό ισχύει ακόμη περισσότερο επειδή η τωρινή αξία των ελληνικών ομολόγων που λήγουν το 2011 και το 2012 είναι υψηλότερη σε σχέση με την αξία των νέων χρεογράφων που θα τους δοθούν, είτε χρησιμοποιηθεί το προεξοφλητικό επιτόκιο του 9% είτε, πολύ περισσότερο, η σημερινή καμπύλη των ελληνικών επιτοκίων.

Από την άλλη πλευρά, υπάρχει το... τυράκι της πλήρους εγγύησης του κεφαλαίου των νέων 30ετών χρεογράφων στη λήξη που προσφέρουν οι 3 από τις 4 διαθέσιμες επιλογές.

Όμως, πολλοί ιδιώτες ίσως σκεφτούν ότι το αποτέλεσμα θα μπορούσε να είναι πολύ χειρότερο για όλους αν το ποσοστό συμμετοχής ήταν αρκετά χαμηλότερο από το προβλεπόμενο 90%, υπό την έννοια ότι η Ε.Ε. ίσως ενεργήσει με διαφορετικό τρόπο, ανεβάζοντας σημαντικά τις ζημίες των ιδιωτών.

Εδώ ακριβώς υπεισέρχεται το δίλημμα του φυλακισμένου, στο οποίο αναφερθήκαμε παραπάνω, για τους ιδιώτες κατόχους ελληνικών ομολόγων.

Τι θα πράξουν;

Θα το μάθουμε σε λίγες εβδομάδες.

Dr. Money

* Συμφωνείτε ή διαφωνείτε με τον αρθρογράφο; Τι γνώμη έχετε;

To Εuro2day.gr ενθαρρύνει τον διάλογο και την έκφραση απόψεων από τους αναγνώστες. Σχολιάστε το άρθρο και πείτε την άποψή σας δημόσια για όσα συμβαίνουν και μας αφορούν όλους. Αν θεωρείτε το άρθρο σημαντικό, διαδώστε το με τα εργαλεία κοινωνικής δικτύωσης.

Oι απόψεις που διατυπώνονται σε ενυπόγραφο άρθρο γνώμης ανήκουν στον συγγραφέα και δεν αντιπροσωπεύουν αναγκαστικά, μερικώς ή στο σύνολο, απόψεις του Euro2day.gr.