Τα ταμειακά διαθέσιμα αυγατίζουν αλλά αυτοί κλαίγονται 

Η στήλη έχει αναφερθεί ξανά στην παρακάτω ιστορία αλλά αξίζει να την επαναλάβουμε, καθότι η επανάληψη είναι μήτηρ μαθήσεως. 

Αυτή ήταν η περίπτωση της Ελληνικής Δημοκρατίας τον Μάιο του 2010, όταν η τότε κυβέρνηση ζήτησε και μπήκε σε πρόγραμμα προσαρμογής με πολύ ισχυρή δόση λιτότητας, που συνοδευόταν από υψηλή χρηματοδότηση. Το έκανε γιατί νόμιζε ότι είχε μόλις 3 δισ. ευρώ διαθέσιμα για να αποπληρώσει κρατικά χρεόγραφα ύψους 13 δισ. μέσα στον ίδιο μήνα.  

Στην πραγματικότητα, οι φορείς του δημοσίου είχαν περισσότερα διαθέσιμα από τα 10 δισ. που έλειπαν. Όμως, η κεντρική κυβέρνηση δεν το γνώριζε, καθώς δεν υπήρχε επικοινωνία μεταξύ αυτής και των κρατικών φορέων, αλλά και των τελευταίων μεταξύ τους.

Χρειάσθηκε να φτάσουμε στο φθινόπωρο του 2013 για να πληροφορηθούν από έναν Ιρλανδό, μέλος της ομάδας του ΔΝΤ, ονόματι Μπράιαν Ολντεν, ότι υπήρχαν διαθέσιμα συνολικού ύψους 3-4 δισ. ευρώ. 

Στο άκουσμα της αναφοράς του Όλντεν, σκηνές απείρου κάλλους ακολούθησαν στη συνάντησή του με εκπροσώπους των κρατικών φορέων. Οι τελευταίοι άρχισαν να ρωτούν ο ένας τον άλλο αν είχαν πλεόνασμα και ανακάλυπταν ότι κάποιοι φορείς πράγματι είχαν.

Τα 3-4 δισ. ευρώ που ήταν η αρχική εκτίμηση Όλντεν ξεπέρασαν σε βάθος χρόνου τα 30 δισ. ευρώ. Αυτό δεν εμπόδισε να γίνουν κι άλλα ευτράπελα, που είναι μάλλον παγκόσμια πρωτιά. Κάπου το 2016, οι φορείς της Γενικής Κυβέρνησης στράφηκαν εναντίον της κεντρικής διοίκησης στο Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ), κατηγορώντας την ότι ήθελε να τους κλέψει το χρήμα. Η απόφαση του ΣτΕ δικαίωσε την κυβέρνηση, η οποία επέμενε ότι όχι μόνο δεν έκλεβε τους φορείς, αλλά τους έδινε πολύ μεγαλύτερο επιτόκιο από εκείνο που θα εισέπρατταν από αλλού, π.χ. τράπεζες.

Πράγματι, οι 1.600 και πλέον φορείς της Γενικής Κυβέρνησης εισπράττουν επιτόκιο 3,5% περίπου στα λεφτά που δανείζουν στην κυβέρνηση (ενδοκυβερνητικό χρέος), με τους τόκους να υπερβαίνουν το 1,3 δισ. ευρώ το 2023. Συνολικά, εκτιμάται ότι οι φορείς πρέπει να εισέπραξαν πάνω από 5 δισ. ευρώ σε τόκους την περίοδο 2019-2023. Αυτό το ποσό θεωρείται τόκος κατάθεσης και συμπεριλαμβάνεται στο λειτουργικό αποτέλεσμά τους.  

Οι τόκοι εξηγούν εν μέρει αλλά όχι απολύτως γιατί τα ταμειακά διαθέσιμα των 1.600 και πλέον φορέων έχουν αυξηθεί κατά 30 δισ. ευρώ στα 69 δισ. σήμερα, από 39 δισ. το 2019. Η αύξηση των ταμειακών διαθεσίμων τους είναι εντυπωσιακή από το 2019 μέχρι σήμερα.

Ο βασικός λόγος και μη διαφημισμένος είναι οι επιχορηγήσεις του κρατικού προϋπολογισμού. Υποτίθεται ότι ο κρατικός προϋπολογισμός τους παρέχει επιχορηγήσεις για να συμπληρώσουν τα έσοδά τους που υπολείπονται κατά πολύ των δαπανών τους. Στόχος είναι να έρθουν ίσα βάρκα, ίσα νερά. 

Προφανώς, οι  κρατικές επιχορηγήσεις σε αρκετούς φορείς της Γενικής Κυβέρνησης απέφεραν πλεονάσματα που με την σειρά τους οδήγησαν σε αύξηση των ταμειακών διαθεσίμων τους. Σ’ αυτά περιλαμβάνονται οι τραπεζικές καταθέσεις τους ύψος 6 δισ. και τα 10 δισ. ευρώ περίπου σε ομόλογα του Κοινού Ταμείου στην Τράπεζα της Ελλάδος.

Επειδή είναι στρεβλό και μοναδικό για χώρα της ευρωζώνης, αυτό που γίνεται στην Ελλάδα με τον δανεισμό της κεντρικής κυβέρνησης από τους δημόσιους φορείς μέσω ρέπος, καλό θα ήταν να αλλάξει και να υιοθετηθεί το παράδειγμα των άλλων χωρών.

Μόνο που το νέο σύστημα δεν θα αρέσει στους φορείς της Γενικής Κυβέρνησης, που γκρινιάζουν γιατί δεν έχουν την ελευθερία κινήσεων της προ κρίσης εποχής.