Χ.Α.: O θρίαμβος των ορθολογιστικών προσδοκιών

Οι πωλήσεις και τα κέρδη των περισσότερων εταιρειών παρουσιάζουν αύξηση το δεύτερο τρίμηνο και το πρώτο εξάμηνο του 2006 με βάση τα δημοσιευθέντα συγκεντρωτικά στοιχεία. Όμως, το Χρηματιστήριο Αθηνών συνεχίζει να παρουσιάζει κόπωση τελευταία. Μήπως τελικά υπάρχει μια πιο εύκολη εξήγηση γι’ αυτό;

Δημοσιεύθηκε: 31 Αυγούστου 2006 - 07:57

Dr Money

Χ.Α.: O θρίαμβος των ορθολογιστικών προσδοκιών

Τη δεκαετία του 1970, η οποία χαρακτηρίστηκε από τον στασιμοπληθωρισμό, μερικοί Αμερικανοί οικονομολόγοι, όπως ο Lucas από το Πανεπιστήμιο του Σικάγο, ο μαθητής του Sargent και ο Wallace από το Πανεπιστήμιο της Μινεσότα, επιχείρησαν μια μικρή επανάσταση στην οικονομική επιστήμη με την ”υπόθεση των ορθολογιστικών προσδοκιών” (rational expectations hypothesis).

Οι πολίτες σχηματίζουν προσδοκίες για το τι μέλλει γενέσθαι, λαμβάνοντας υπόψη όλες τις διαθέσιμες πληροφορίες, και όχι μόνο του παρελθόντος, ισχυρίζονταν. Οι προσδοκίες μπορεί να αποδειχθούν σωστές, μπορεί όμως και όχι. Ένα πράγμα όμως δεν θα μπορούσε να συμβεί. Οι πολίτες δεν επαναλάμβαναν συνεχώς το ίδιο λάθος.

Τα συμπεράσματα των υπέρμαχων της ”υπόθεσης των ορθολογιστικών προσδοκιών” ανέτρεπαν πολλά από τα μέχρι εκείνη την περίοδο αποδεκτά δεδομένα στον τρόπο άσκησης της μακροοικονομικής πολιτικής και επιπλέον έδιναν μια εξήγηση για την αποτυχία των πολιτικών ενεργούς ζήτησης στην αντιμετώπιση του στασιμοπληθωρισμού.

Επιπλέον, η νέα θεωρία απειλούσε να πετάξει στο χρονοντούλαπο της ιστορίας τις δύο μέχρι τότε κυρίαρχες μακροοικονομικές θεωρίες, την Κεϋνσιανή και τη μονεταριστική.

Όμως η θεωρία, υπόθεση των ορθολογιστικών προσδοκιών, αποτέλεσε επίσης τη βάση για την θεωρία της αποτελεσματικής αγοράς (efficient market hypothesis). Αν η τιμή μιας κινητής αξίας, π.χ. μετοχής, δεν αντικατοπτρίζει όλες τις διαθέσιμες πληροφορίες, τότε υπάρχει ευκαιρία να βγάλει κανείς κέρδος σύμφωνα με την πιο ισχυρή έκδοση της θεωρίας.

Από τότε έχει χυθεί πολύ νερό στ’ αυλάκι. Η υπόθεση των ορθολογιστικών προσδοκιών έχει επικριθεί αρκετά, όπως άλλωστε και η θεωρία της αποτελεσματικής αγοράς. Η χρηματιστηριακή φούσκα του 1999 για μας και του 2000 χρησιμοποιήθηκε ως παράδειγμα για να υπονομευθεί η αξιοπιστία της θεωρίας της αποτελεσματικής αγοράς.

Παρ’ όλα αυτά, η υπόθεση χρησιμοποιείται ευρέως σήμερα από πολλούς, π.χ. νεοκεϋνσιανούς, για να κατανοηθεί ο τρόπος που οι οικονομικοί παράγοντες σχηματίζουν προσδοκίες.

Τι σχέση μπορεί να έχουν όλα αυτά με την τωρινή συμπεριφορά του Χ.Α., μπορεί να ρωτήσει κανείς. Κι όμως έχουν.

Εκτός από τους ”επενδυτές” που παίζουν την τάση της αγοράς με σκοπό το βραχυπρόθεσμο κέρδος, υπάρχουν κι άλλοι που ενδιαφέρονται για την πορεία των θεμελιωδών δεδομένων των επιχειρήσεων.

Είναι συνήθως οι επενδυτές που δίνουν μεγαλύτερη βαρύτητα στις αναλύσεις και την πορεία των οικονομικών μεγεθών των επιχειρήσεων, ανταμείβοντας τις εταιρείες που είναι συνεπείς με τις υποσχέσεις τους και τιμωρώντας τις άλλες που δεν είναι.

Επειδή τυγχάνει μάλιστα να είναι διεθνείς επενδυτές, συγκρίνουν επίσης τις αποτιμήσεις των ελληνικών εταιρειών με τις αντίστοιχες στον κλάδο τους πανευρωπαϊκά κτλ.

Τι βλέπουν λοιπόν όλοι αυτοί εδώ από τότε που οι εταιρείες ξεκίνησαν να δημοσιεύουν αποτελέσματα; Αυτό που βλέπουν και ντόπιοι αναλυτές.

Οι πωλήσεις και τα κέρδη των περισσότερων εταιρειών αυξάνονται, αλλά οι αρνητικές εκπλήξεις ίσως φτάνουν και ξεπερνούν τις θετικές εκπλήξεις. Κι εκείνο που μετρά στο τέλος της ημέρας δεν είναι αν ανέβηκαν ή έπεσαν τα κέρδη μιας επιχείρησης, αλλά πόσο σε σχέση με τις προσδοκίες της αγοράς.

Τι σου λένε σήμερα οι αναλυτές αν ρωτήσεις τη γνώμη τους για τα αποτελέσματα των εταιρειών που έχουν ήδη δημοσιεύσει; Με εξαίρεση λίγες εταιρείες, όπως Frigoglass, Fourlis, Τιτάν, άντε και ΚΑΕ (κι εκεί όμως παίζεται αν ρίξει κανείς μια ματιά στις ελεύθερες ταμειακές ροές) και λίγες ακόμη που δεν είναι στο ραντάρ μας, δεν υπάρχουν θετικές εκπλήξεις.

Από τη στιγμή λοιπόν που το ισοζύγιο θετικών και αρνητικών εκπλήξεων είναι ”ίσα βάρκα ίσα νερά”, αν δεν γέρνει ήδη προς τη δεύτερη κατεύθυνση, γιατί θα έπρεπε να δείχνει δυναμισμό η Σοφοκλέους;

Επομένως, είτε εμείς θα πρέπει να πέσουμε ή σταθεροποιηθούμε είτε οι άλλες ώριμες ευρωπαϊκές αγορές θα πρέπει να ανέβουν περισσότερο για να γίνει καλύτερη η σύγκριση μαζί τους.

Αν οι ελληνικές εταιρείες συνεχίσουν να βγάζουν καλά μεν αποτελέσματα, που όμως είναι ευθυγραμμισμένα με τις προσδοκίες της αγοράς, είτε θα πρέπει να αφήσουμε τον χρόνο να περάσει είτε να έχουμε κύμα εξαγορών και συγχωνεύσεων για να ”ξυπνήσουν τα πνεύματα”.

Dr. Money

[email protected]

Oι απόψεις που διατυπώνονται σε ενυπόγραφο άρθρο γνώμης ανήκουν στον συγγραφέα και δεν αντιπροσωπεύουν αναγκαστικά, μερικώς ή στο σύνολο, απόψεις του Euro2day.gr.