Οι πανδημίες δεν είναι κάτι άγνωστο στην ιστορία. Παρ’ όλα αυτά η ανθρωπότητα εμφανίστηκε ανέτοιμη απέναντι στην πανδημία του Covid-19, που ξεπέρασε τα όρια της υγειονομικής κρίσης και μετατράπηκε σε καθολική -οικονομική, κοινωνική, πολιτική- και, μάλιστα, με απόλυτους όρους: επηρεάστηκε και επηρεάζεται όλος ο κόσμος, σε κάθε δραστηριότητα.
Αν μη τι άλλο, η έννοια της παγκοσμιοποίησης παύει να είναι κατά βάση οικονομική και γενικεύεται: ένας ιός που ξεφεύγει από το άγνωστο Γουχάν της αχανούς Κίνας μπορεί να υποσκάψει τα θεμέλια ακόμα και του πιο ισχυρού κράτους, πέρα από τα όρια των ανθρώπινων ζωών που χάνονται. Σε τελική ανάλυση, αυτή είναι η βασική παρενέργεια του Covid-19 σε παγκόσμιο επίπεδο: ανατρέπει παγιωμένες αντιλήψεις ετών και αναδεικνύει την υπέρτατη σημασία της υγείας.
Οι ανατροπές που συντελούνται, ενισχύονται από το γεγονός ότι επί της ουσίας ζούμε σε πειραματική περίοδο. Για παράδειγμα, ποτέ άλλοτε δεν είχε γίνει τόσο συντονισμένη και τόσο ευρεία επιστημονική έρευνα για την πρόληψη και τη θεραπεία μιας ασθένειας. Ποτέ τα κράτη δεν είχαν αναγκαστεί να λάβουν τόσο εκτεταμένα μέτρα, υγειονομικά και οικονομικά – και, μάλιστα, σε διάφορες παραλλαγές και με διαφορετική αποτελεσματικότητα. Και ίσως ποτέ άλλοτε (ή με ελάχιστες εξαιρέσεις) ο μέσος άνθρωπος δεν αισθανόταν τόσο εξαρτημένος από το κράτος. Εν ολίγοις, οι παρενέργειες της πανδημίας αγγίζουν κάθε πτυχή της σύγχρονης ζωής και τίποτε δεν μένει ανεπηρέαστο. Ο δημόσιος διάλογος επί παντός επιστητού έχει ήδη ξεκινήσει, αν και ο δρόμος μέχρι τα οριστικά συμπεράσματα είναι μακρύς.
Υπάρχει, όμως, κάτι στο οποίο όλοι συμφωνούν από τώρα: για να αντιμετωπίζονται προκλήσεις τέτοιου μεγέθους, τα συστήματα υγείας ανά τον κόσμο πρέπει να αλλάξουν και να προσαρμοστούν, πρέπει να ενισχυθούν και να μάθουν να συνεργάζονται. Η έρευνα πρέπει να ενισχυθεί, όπως και οι δομές υγείας.
Ειδικά για την Ελλάδα, αυτό είναι ζωτικής σημασίας, καθώς το δημόσιο σύστημα υγείας είναι πληγωμένο από τη μακρόχρονη οικονομική κρίση και βαρυφορτωμένο από χρόνιες παθογένειες. Τώρα, με κατάλληλα και στοχευμένα μέτρα, σε συνεργασία και με τον ιδιωτικό τομέα, είναι ευκαιρία να μεταμορφωθεί σε πραγματικά σύγχρονο και πιο αποτελεσματικό.
Όσοι μιλούν στο αφιέρωμα «Health & Care» της εφημερίδας «ΜΕΤΟΧΟΣ» και του Iatronet.gr, συμφωνούν: η επιτυχής αντιμετώπιση της πρώτης φάσης της πανδημίας είναι μια «προίκα» πάνω στην οποία μπορούμε να χτίσουμε και να απαντήσουμε σε μια ιστορικών διαστάσεων πρόκληση για το μέλλον της χώρας. Ιδού η Ρόδος, λοιπόν –για το κράτος, για τους πολιτικούς, για τις εταιρείες και τους επαγγελματίες του κλάδου υγείας, για τους πολίτες.
*Ο κ. Γιώργος Παπανικολάου είναι Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος της Media2day Εκδοτικής