Τι κρύβει η ξαφνική στροφή της Σαουδικής Αραβίας

H Σαουδική Αραβία δεν φλερτάρει πλέον με τις «ελεύθερες» αγορές πετρελαίου. Χρειάστηκαν έξι μήνες για τον νέο υπουργό πετρελαίου, τον Κhalid Al- Falih, για να κλείσει το μάτι στον τερματισμό της πολιτική της «εξόρυξης κατά βούληση», την οποία ασκούσε η χώρα την τελευταία διετία.

Η απόφαση που λήφθηκε στην συνεδρίαση του ΟΠΕΚ στο Αλγέρι για μείωση της παραγωγής κατέστη αναγκαία εξ αιτίας των «κουρελιασμένων» οικονομικών της Σαουδικής Αραβίας. Το Βασίλειο εμφανίζει το μεγαλύτερο έλλειμμα στον προϋπολογισμό σε σχέση με τις 20 μεγαλύτερες οικονομίες του κόσμου, ενδεχομένως να καθυστερήσει την πρώτη διεθνή έκδοση κρατικού ομολόγου και πλέον αντιμετωπίζει καινούρια νομικά προβλήματα μετά την ψήφιση στο Κογκρέσο την Τετάρτη νόμου που επιτρέπει στους Αμερικανούς να υποβάλλουν μήνυση εις βάρος της για την εμπλοκή της στα γεγονότα της 11ης Σεπτεμβρίου.

«Η Σαουδική Αραβία θέλει υψηλότερες τιμές», επισημαίνει ειδικός αναλυτής στο Bloomberg.

Οι επιπτώσεις ενδεχομένως να είναι τεράστιες. Κολοσσοί, όπως η Exxon Mobil, μπορεί σύντομα να έχουν αρκετά κεφάλαια ώστε να αναστήσουν επενδυτικά σχέδια τα οποία είχαν εγκαταλείψει μέχρι τώρα. Τα οικονομικά των «στρυμωγμένων» χωρών του ΟΠΕΚ, όπως για παράδειγμα η Βενεζουέλα, θα τονωθούν.

Η Ρωσία και άλλες εκτός ΟΠΕΚ χώρες πλούσιες σε πετρέλαιο θα κληθούν να αποφασίσουν για το εάν θα ακολουθήσουν το παράδειγμα της Σαουδικής Αραβίας. Οι παραγωγοί σχιστολιθικού πετρελαίου στην Αμερική, τους οποίους ο ΟΠΕΚ ήλπιζε πως θα σπρώξει στην χρεοκοπία, θα αξιοποιήσουν την άνοδο των τιμών του πετρελαίου για την διάνοιξη νέων γεωτρήσεων, και οι Αμερικανοί καταναλωτές, οι οποίοι είδαν την τιμή της βενζίνης να υποχωρεί σε χαμηλά δεκαετίας, τώρα θα πρέπει να την αγοράσουν ακριβότερα στα βενζινάδικα.

Ανησυχίες για τις τιμές

Πριν από μόλις λίγους μήνες, ο προκάτοχος του Al- Falih, o Ali Al- Naimi, διακήρυττε πως δεν είχε καμία σημασία το εάν οι τιμές του πετρελαίου θα έπεφταν στα «$20, $40, $50, $60 ανά βαρέλι- είναι άσχετο». O Al- Falih δηλώνει τώρα πως οι τιμές, οι οποίες κυμαίνονται κάτω από τα 50$ ανά βαρέλι, πρέπει να αυξηθούν προκειμένου να ενθαρρυνθούν οι μακροπρόθεσμες επενδύσεις.

Το 2014, όταν η Σαουδική Αραβία ηγήθηκε της πολιτικής εξόρυξης χωρίς όριο του ΟΠΕΚ, το Ριάντ εκτίμησε πως αν μείωνε την παραγωγή, οι τιμές δεν θα ενισχύονταν αρκετά ώστε να αντισταθμιστεί η απώλεια στα έσοδα.

Αυτή την φορά τα πράγματα είναι διαφορετικά.

«H Σαουδική Αραβία στοιχηματίζει πως μια μικρή μείωση θα «αποπληρωθεί» μέσω των υψηλότερων τιμών και κατά συνέπεια των υψηλότερων εσόδων», δήλωσε ο Jamie Webster, συνεργάτης του Κέντρου Μελετών για ζητήματα Ενεργειακής Πολιτικής του Πανεπιστήμιου Columbia της Νέας Υόρκης (Center on Global Energy Policy at Columbia University in New York).

Όχι όπως τα περίμεναν

Δεν είναι πως η πολιτική εξόρυξης-κατά-βούληση δεν οδήγησε σε κανένα θετικό αποτέλεσμα. Η Σαουδική Αραβία πέτυχε μερικούς από τους στόχους της. Οι χαμηλές τιμές διατάραξαν την ραγδαία ενίσχυση της παραγωγής πετρελαίου στην Αμερική, και οι εταιρίες που δραστηριοποιούνται στον τομέα παραγωγής ενέργειας έχουν περικόψει κατά $1 τρισ. τους προϋπολογισμούς για νέα έργα, γεγονός το οποίο ενδέχεται να προκαλέσει έλλειμμα προσφοράς την επόμενη δεκαετία. Επίσης, το Βασίλειο έχει τρομάξει τους επενδυτές, οι οποίοι τώρα είναι πιο πιθανό να το σκεφτούν και για δεύτερη φορά προτού επιλέξουν επικίνδυνα ventures πετρελαίου. Από την Αμερική μέχρι την Κίνα, οι πωλήσεις αυτοκινήτων που καταναλώνουν μεγάλες ποσότητες καυσίμου έχουν εκτοξευθεί στα ύψη, τονώνοντας την ζήτηση.

Για πολλούς λόγους, όμως, τα τελευταία δύο χρόνια δεν εξελίχθηκαν όπως τα σχεδίαζε το Ριάντ. Πάνω από $150 δισεκατομμύρια εξανεμίστηκαν από τα συναλλαγματικά αποθέματα του Βασιλείου, οι εργολαβικές εταιρίες που συνεργάστηκαν με την κυβέρνηση έμειναν απλήρωτες, και αυτήν την εβδομάδα ο βασιλιάς ανακοίνωσε μια άνευ προηγουμένου μείωση στους μισθούς των δημοσίων υπαλλήλων.

Το έλλειμμα της Σαουδικής Αραβία

Η Σαουδική Αραβία φέτος θα εμφανίσει δημοσιονομικό έλλειμμα της τάξης του 13,5%, σύμφωνα με εκτιμήσεις του ΔΝΤ. Η οικονομική ανάπτυξη της Σαουδικής Αραβίας επιβραδύνεται κατά 1% φέτος, ενώ ο κοντινός ανταγωνιστής του, το Ιράν, οδεύει σε οικονομική ανάπτυξη της τάξης του 4%.

Η πολιτική εξόρυξης- κατά-βούληση προκάλεσε χάος στην βιομηχανία του πετρελαίου καθώς οι τιμές βυθίστηκαν από τα $100 ανά βαρέλι σε χαμηλό 12ετίας, κάτω από τα $30 ανά βαρέλι. Οι εταιρίες «έσφιξαν τα ζωνάρια» τους, ακύρωσαν έργα και πούλησαν περιουσιακά στοιχεία. Αλλά συνέχισαν να παράγουν πετρέλαιο.

Αυτό μπορεί να συνεχιστεί παρά το γεγονός ότι οι Σαουδάραβες υποστηρίζουν μια αντιστροφή αυτής της τακτικής. Οι παραγωγοί οι οποίοι «ερωτεύτηκαν» τα έργα εξόρυξης που εγκρίθηκαν κατά τη διάρκεια της «χρυσής» περιόδου για το πετρέλαιο, όταν οι τιμές βρίσκονταν πάνω από τα $100 ανά βαρέλι, διατήρησαν την παραγωγή ζωηρή από τον Κόλπο του Μεξικό μέχρι την Βραζιλία.

To Iράν θα εξαιρεθεί από την απόφαση για επιβολή πλαφόν στην παραγωγή, γεγονός που αποδεικνύει την μεγάλη υποχώρηση της Σαουδικής Αραβίας. Υπάρχουν ακόμα πολλές λεπτομέρειες που πρέπει να διευθετηθούν και ο οργανισμός δεν θα ορίσει τους στόχους για το επίπεδο παραγωγής της κάθε χώρας μέχρι την επόμενη συνεδρίασή του, η οποία είναι προγραμματισμένη για τα τέλη Νοέμβρη.

Το Kashagan του Καζακστάν

Η Goldman Sachs δήλωσε πως η συμφωνία για μείωση της παραγωγής θα μπορούσε να αυξήσει τις τιμές του πετρελαίου μέχρι και κατά $10 ανά βαρέλι, αν και κρατά επιφυλάξεις, όπως και άλλες τράπεζες, σχετικά με το πώς θα εφαρμοστεί αυτή η απόφαση. Η τιμή του Brent μειώθηκε κατά $0,18 φτάνοντας τα $48,51 ανά βαρέλι στις 12.54 μ.μ. τοπική ώρα Λονδίνου την Πέμπτη, μετά το ράλι του 5,9% που σημείωσε την Πέμπτη και η οποία αποτελεί την ισχυρότερη μείωση από τον Απρίλιο.

Μπορεί η Σαουδική Αραβία να συμφώνησε να ελαττώσει την παραγωγή της, το πιο ακριβό όμως έργο εξόρυξης πετρελαίου στον κόσμο, αυτό της περιοχής του Kashagan στο Καζακστάν- πρόκειται να τεθεί εκ νέου σε λειτουργία. Μετά από σχεδόν μία δεκαετία προετοιμασίας, θα διοχετεύσει με χιλιάδες βαρέλια επιπρόσθετης παραγωγής, το 2017, μια αγορά στην οποία ήδη επικρατούν συνθήκες υπερβάλλουσας προσφοράς.

Και η Ρωσία όμως συνεχίζει το πάρτι στην παραγωγή πετρελαίου. Την ώρα που ο ΟΠΕΚ συνεδρίαζε στο Αλγέρι, η Μόσχα ανακοίνωσε πως η παραγωγή πετρελαίου της χώρας τον Σεπτέμβριο συνέτριψε το ρεκόρ της μετά- σοβιετικής περιόδου, έχοντας αγγίξει τα 11,1 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα. Η παραγωγή της Ρωσίας αυξήθηκε δηλαδή κατά 400.000 βαρέλια σε σχέση με τον Αύγουστο. Το νούμερο αυτό αποτυπώνει σχεδόν το μέγεθος της παραγωγής του Εκουαδόρ, το οποίο είναι χώρα-μέλος του ΟΠΕΚ.

Το Μεξικό, η Νορβηγία και άλλες χώρες που δεν ανήκουν στον ΟΠΕΚ ενδεχομένως να ακολουθήσουν την τακτική της Ρωσίας και να αυξήσουν την παραγωγή. Το ίδιο ίσως κάνουν και οι παραγωγοί σχιστολιθικού πετρελαίου στην Αμερική.

Ο Stephen Schork, διευθύνων σύμβουλος της αμερικανικής εταιρίας παροχής συμβουλευτικών υπηρεσιών Stephen Schork Group, δήλωσε πως έμεινε έκπληκτος από την απόφαση του ΟΠΕΚ— και πως παραμένει επιφυλακτικός σχετικά με το κατά πόσο η Σαουδική Αραβία είναι σε θέση να πείσει άλλους παραγωγούς να συνεργαστούν.