Το παζλ του μαύρου χρυσού

Το παζλ του πετρελαίου δεν φαίνεται να λύνεται. Στην προσπάθειά τους να αποσπάσουν μεγαλύτερα μερίδια αγοράς, οι πετρελαιοπαραγωγές χώρες έχουν αυξήσει κατακόρυφα την παραγωγή, με αποτέλεσμα να έχουν πλημμυρίσει την αγορά με φθηνό πετρέλαιο. Η ζήτηση όμως δεν είναι εξίσου μεγάλη, με αποτέλεσμα να κατρακυλά η τιμή του μαύρου χρυσού.

Το 2015, οι παραγωγοί είχαν πλεόνασμα πάνω από 1.840.000 βαρέλια ημερησίως που η αγορά δεν ήθελε και δεν μπορούσε να απορροφήσει. Και όλα δείχνουν ότι, παρά τις προσπάθειες που γίνονται για να ρυθμιστεί η προσφορά, οι τιμές δεν πρόκειται να ανακάμψουν σύντομα.

Πριν από μερικές μέρες, Σαουδική Αραβία, Ρωσία, Κατάρ και Βενεζουέλα κατέληξαν σε κοινή πρόταση για πάγωμα της παραγωγής στα επίπεδα του Ιανουαρίου. Από τις αγορές η συμφωνία αυτή ερμηνεύτηκε ως το πρώτο βήμα για τον περιορισμό της υπερπροσφοράς. Όμως, το Ιράν δεν είχε μιλήσει ακόμα.

Την πρόταση που φέρει τις υπογραφές Σαουδικής Αραβίας και Ρωσίας, παρουσίασαν στην Τεχεράνη οι υπουργοί Πετρελαίου Ιράκ, Κατάρ και Βενεζουέλας. Η τρίωρη συνάντηση με τον Ιρανό ομόλογό τους έληξε χωρίς αποτέλεσμα και οι τρεις υπουργοί έφυγαν από την Τεχεράνη χωρίς δηλώσεις.

«Κατ' αρχήν, το σημαντικό είναι ότι υπάρχει υπερβάλλουσα προσφορά στην αγορά. Δεύτερον, το Ιράν δε θα παραιτηθεί από το μερίδιό του στην παραγωγή», είχε δηλώσει ο Ιρανός υπουργός Πετρελαίου, Bijan Namdar Zanganeh. Οι Iρανοί έχουν δηλώσει ότι σε έναν μήνα το Ιράν θα είναι έτοιμο να αυξήσει τον όγκο της παραγωγής στο 1,5 με 2 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα. Άμεσα αναμένονται οι πρώτες εξαγωγές για την Ευρώπη, για πρώτη φορά από το 2012.

Η αποδοχή της πρότασης από το Ιράν είναι απαραίτητη αφού για να εφαρμοστεί θα πρέπει να συμφωνήσουν όλα τα μέλη του ΟΠΕΚ. Από την πλευρά τους, οι «4» αντιμετωπίζουν οικονομικά προβλήματα. Σύμφωνα με αναλυτές, οι συνολικές απώλειες της Σαουδικής Αραβίας λόγω των τιμών του πετρελαίου τον τελευταίο ενάμιση χρόνο ανέρχονται σε περισσότερα από 180 δισ. δολάρια, ενώ η Βενεζουέλα έχει ελάχιστη ρευστότητα για να καλύψει τις εξαγωγές και αυτός είναι ο λόγος που η κυβέρνηση του Καράκας αναγκάστηκε να πουλήσει τα αποθέματα χρυσού της.

Προβλήματα έχει και η ρωσική οικονομία λόγω της συνεχούς υποχώρησης της ισοτιμίας του νομίσματός της, της συρρίκνωσης της οικονομίας και του πληθωρισμού. Το σίγουρο είναι ότι όλοι σχεδόν οι μεγάλοι παραγωγοί πετρελαίου έχουν κουραστεί από την συνεχή αύξηση της παραγωγής και πιέζουν τους ανταγωνιστές τους με ντάμπινγκ, προκειμένου να αποκτήσουν μεγαλύτερο μερίδιο στην παγκόσμια αγορά.

Και το μείζον ερώτημα είναι η επόμενη μέρα: θα καταφέρουν τελικά να πείσουν το Ιράν και κατά πόσο αυτό θα επηρεαστεί από τις ήδη τεταμένες σχέσεις μεταξύ Ριάντ και Τεχεράνης; Θα καταφέρει ο ΟΠΕΚ να διατηρήσει την συνοχή του; Θα επηρεαστούν οι σχέσεις Μόσχας και Τεχεράνης από την αρνητική στάση της δεύτερης στο θέμα της παραγωγής πετρελαίου; Αυτά είναι μερικά από τα ερωτήματα που εξακολουθούν να παραμένουν αναπάντητα βυθίζοντας στην ανασφάλεια τις διεθνείς αγορές.

Τους τελευταίους μήνες η τιμή του πετρελαίου υποχώρησε κατά 70%. Η κατακόρυφη αυτή μείωση όμως δεν είχε άμεσο αντίκτυπο στην ανάπτυξη. Αντιθέτως, το ΔΝΤ προειδοποιεί για τους κινδύνους της εξαιρετικά χαμηλής τιμής και αναθεώρησε προς το δυσμενέστερο τις προγνώσεις του για την ανάπτυξη της παγκόσμιας οικονομίας την τρέχουσα χρονιά.

Οι πετρελαϊκές εταιρίες βρίσκονται σε κρίση περιορίζοντας τις επενδύσεις τους και απολύοντας χιλιάδες εργαζόμενους (250.000). Στις ΗΠΑ, όπου υποχώρησαν πρόσφατα οι ρυθμοί ανάπτυξης, ο ενεργειακός τομέας είναι μείζονος σημασίας. Η μείωση της ζήτησης από την Κίνα και οι χαμηλές τιμές από την άλλη πλευρά, επηρεάζουν και άλλες οικονομίες πέραν εκείνων που παράγουν πετρέλαιο διευρύνοντας τον φαύλο κύκλο.

Το σίγουρο είναι ότι οι παραγωγοί πετρελαίου έχουν να αντιμετωπίσουν τρία προβλήματα στην προσπάθεια τους να ανεβάσουν τις τιμές:

Πρώτον, τις αντιπαραθέσεις στο εσωτερικό του ΟΠΕΚ. Η σύγχυση στο εσωτερικό του ΟΠΕΚ έχει επιδεινωθεί από τις εχθροπραξίες στη Συρία και το Ιράκ και την πολιτική έντασης που ακολουθούν κυρίως το Ιράν και η Σαουδική Αραβία.

Δεύτερον, τις στρατηγικές που ακολουθούν Ριάντ και Τεχεράνη ώστε να κατέχουν συγκεκριμένα μερίδια αγοράς στην παγκόσμια αγορά. Οι Σαουδάραβες παλεύουν για να προστατεύσουν το μερίδιο αγοράς του πετρελαίου τους από τους ξένους, όπως τους παραγωγούς των ΗΠΑ, τη Ρωσία και τις άλλες χώρες εκτός ΟΠΕΚ. Από την πλευρά τους οι Ιρανοί θέλουν να αυξήσουν άμεσα την παραγωγή τους μετά τις κυρώσεις. Εν ολίγοις, ούτε το Ριάντ ούτε η Τεχεράνη θα καλόβλεπαν μία μείωση της παραγωγής.

Τρίτον, ακόμη και αν όλα αυτά τα προβλήματα ξεπεραστούν, η πολυπλοκότητα του μηχανισμού των τιμών δεν βοηθά σε μία άμεση σημαντική ανάκαμψη. Η αγορά βασίζεται σε παράγωγα, όπως συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης και προθεσμιακές συμβάσεις, δικαιώματα προαίρεσης, συμβάσεις ανταλλαγής και warrants. Παράλληλα, υπάρχει ένα πλήθος εργολάβων και υπεργολάβων και κυρίως ένα εξελιγμένο σύστημα αντιστάθμισης.

Για όλους αυτούς τους λόγους δεν είναι λίγοι οι εμπειρογνώμονες που επισημαίνουν ότι δεν θα πρέπει να αναμένονται στο εγγύς χρονικό διάστημα συνταρακτικές αλλαγές στην πετρελαϊκή αγορά.

Πηγή: Premium.paratiritis.gr