Καθόλου τυχαία δεν είναι η πρωτοφανής συγκέντρωση του τζίρου σε μια χούφτα μετοχές της Σοφοκλέους. Οι διεργασίες έχουν ξεκινήσει από καιρό και τα βαρίδια για το μεγαλύτερο μέρος της αγοράς είναι εμφανέστατα…

Μπορεί μεν τα στοιχεία της χθεσινής συνεδρίασης να σοκάρουν, ωστόσο τα αίτια και οι διαδικασίες της δραματικής συρρίκνωσης της Σοφοκλέους είναι γνωστά από παλιά.

Τα χθεσινά στοιχεία λοιπόν, είναι αμείλικτα:

• Οι 20 μετοχές του δείκτη υψηλής κεφαλαιοποίησης συγκέντρωσαν το 92%(!) του συνολικού όγκου των συναλλαγών.

• Σε τρεις από αυτές τις μετοχές (Εθνική Τράπεζα, Alpha Bank και Τράπεζα Κύπρου) επικεντρώθηκε το 55% των συνολικών συναλλαγών...

• Υπήρξαν τέσσερις μετοχές του δείκτη FTSE/Small Cap-80 στις οποίες το ύψος των συναλλαγών παρέμεινε στο μηδέν, έως το τέλος της συνεδρίασης…

Η αλήθεια είναι υπάρχουν συγκεκριμένα «βαρίδια» που ολοένα και περισσότερο, περιορίζουν το Χρηματιστήριο της Αθήνας σε λιγότερες επιλογές και σε μικρότερο αριθμό επενδυτών…

Και δυστυχώς η κατάσταση αυτή συνεχίζεται, χωρίς την παραμικρή ουσιαστική αντίδραση των αρμοδίων και της πλειονότητας των παραγόντων της αγοράς.


ΒΑΡΙΔΙ ΠΡΩΤΟ
 
Από μικροεπενδυτές σε δανειολήπτες

Η μεσαία κεφαλαιοποίηση και ιδιαίτερα η περιφέρεια της Σοφοκλέους πλήττεται από τη μειωμένη συμμετοχή στο Χ.Α. των παραδοσιακών τους οπαδών που είναι οι Έλληνες μικροεπενδυτές. Οι μνήμες από όσα έγιναν στη διετία 1999 - 2000 φαίνεται να είναι ακόμη νωπές, ωστόσο η μεγάλη ζημιά προέρχεται κυρίως από το γεγονός ότι η πλειονότητα των επενδυτών του παρελθόντος έχει μεταμορφωθεί σήμερα σε δανειολήπτες.

Μέχρι και τις αρχές της δεκαετίας τα δάνεια των τραπεζών προς τα νοικοκυριά αποτελούσαν ποσοστό μικρότερο από το 10%, ενώ με βάση τα τρέχοντα δεδομένα το μέγεθος αυτό κυμαίνεται στο 48% του ΑΕΠ (στοιχεία Αυγούστου 2009, όπου το 32,1% του ΑΕΠ αφορά στα στεγαστικά δάνεια και το 15,9% του ΑΕΠ στην καταναλωτική πίστη).

Είναι λοιπόν λογικό οι πρώην επενδυτές να αποφεύγουν πλέον να τοποθετηθούν στη Σοφοκλέους, καθώς ζορίζονται να αποπληρώσουν τις τοκοχρεωλυτικές τους δόσεις.

Επίσης, λόγω της οικονομικής κρίσης, πιστεύεται ότι δεν ήταν λίγοι εκείνοι που επέλεξαν να ρευστοποιήσουν τις μετοχές τους για να περιορίσουν την έκθεση που είχαν στις τράπεζες ή για να χρηματοδοτήσουν τις επαγγελματικές τους δραστηριότητες σε μια περίοδο στενότητας κεφαλαίων.

ΒΑΡΙΔΙ ΔΕΥΤΕΡΟ

Οι traders παίζουν τώρα... τράπεζες!

Συγκεκριμένα χαρτιά της περιφέρειας και της μεσαίας κεφαλαιοποίησης ήταν εκείνα που συγκέντρωναν σε μεγάλο βαθμό τις προτιμήσεις των traders, καθώς η μεγάλη εμπορευσιμότητα, σε συνδυασμό με τις έντονες διακυμάνσεις στις τρέχουσες τιμές, προκαλούσαν μεγαλύτερες συγκινήσεις σε σχέση με τα «σταθερά» blue chips.

Σήμερα όμως το σύνολο σχεδόν των traders επικεντρώνεται κυρίως στις τράπεζες και δευτερευόντως σε άλλους τίτλους της υψηλής κεφαλαιοποίησης. Αυτό οφείλεται τόσο στη μείωση του όγκου των συναλλαγών στην περιφέρεια όσο και στις έντονες πλέον διακυμάνσεις -ακόμη και ενδοσυνεδριακά- που προσφέρουν τα blue chips της Σοφοκλέους.

ΒΑΡΙΔΙ ΤΡΙΤΟ

Ο κύριος αποδέκτης της κρίσης

Πέρα όμως από τους τεχνικούς όρους, οι μετοχές της περιφέρειας της Σοφοκλέους φαίνεται να πλήττονται περισσότερο από την οικονομική κρίση απ’ ό,τι τα blue chips, ή εναλλακτικά, οι περισσότερες εταιρείες της υψηλής κεφαλαιοποίησης φαίνεται να παρουσιάζουν ισχυρότερες άμυνες, απέναντι στη δυσμενή συγκυρία.

Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των αναλυτών, οι τράπεζες θα είναι ο πρώτος κλάδος που θα ξεπεράσει την ύφεση και μάλιστα αναμένεται να επανέλθει συντομότερα από τους άλλους στις υψηλές κερδοφορίες του παρελθόντος.

Επίσης, ορισμένες άλλες επιχειρήσεις της υψηλής και της μεσαίας κεφαλαιοποίησης είτε επηρεάστηκαν πολύ λίγο από την οικονομική κρίση (π.χ. ΟΠΑΠ, ΔΕΗ, κ.ά.) είτε προσδοκούν να ωφεληθούν πρώτες σε περίπτωση που ξεκινήσει από το επόμενο έτος η διεθνής οικονομική ανάκαμψη.

Τέλος, αρκετά blue chips, είτε δραστηριοποιούμενα σε περισσότερες αγορές (πχ Τιτάν), είτε διαθέτοντας μεγαλύτερη ευελιξία (πχ Motor Oil,) φαίνεται να διατηρούν τις επιπτώσεις της κρίσης σε σχετικά χαμηλά επίπεδα.


Αντίθετα, οι μικρότερου μεγέθους εταιρείες του χρηματιστηρίου απευθύνονται κυρίως στην εγχώρια αγορά, η οποία αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα και οι προοπτικές για το 2010 παραμένουν ιδιαίτερα συγκρατημένες.

ΒΑΡΙΔΙ ΤΕΤΑΡΤΟ

«Εκτός μόδας» τα turn around stories

Μία από τις σημαντικές πηγές αποκόμισης κερδών κυρίως για μετοχές της μέσης της χαμηλής κεφαλαιοποίησης ήταν τα λεγόμενα turn around stories, δηλαδή των εταιρειών που κατάφερναν να ξεπεράσουν με επιτυχία τα σοβαρά προβλήματα που αντιμετώπιζαν και από τις ζημίες κατάφεραν να ξαναγυρίσουν στα κέρδη.

Ενδεικτικά παραδείγματα turn around stories, που την τελευταία δεκαετία άφησαν μεγάλα χρηματιστηριακά κέρδη, σε όσους τοποθετήθηκαν στα χαμηλά ήταν αυτά της Σωληνουργεία Κορίνθου, του Υγεία, της Singularlogic και των ακτοπλοϊκών εταιρειών.

Το τελευταίο διάστημα, ωστόσο, ελάχιστα οφέλη έχουν προκύψει για τους επενδυτές από το συγκεκριμένο μέτωπο.

• Πρώτον, γιατί λόγω της οικονομικής κρίσης, η ανάταξη των οικονομικών δεδομένων των εισηγμένων επιχειρήσεων που παρουσιάζουν έντονα οικονομικά προβλήματα είναι ακόμα πιο δύσκολη σε σχέση με το παρελθόν (π.χ. Μαΐλλης, Πετζετάκις, Νεώριον Σύρου, Ενωμένη Κλωστοϋφαντουργία, Shelman, Altec, Plias κ.ά.).

• Και δεύτερον, διότι ακόμα και σε εταιρείες που τα κατάφεραν σε αυτό το δύσκολο έργο, οι αποδόσεις των επενδυτών ήταν από αρνητικές έως και ασήμαντες. Ενδεικτικά είναι τα παραδείγματα των εισηγμένων ΑΕΓΕΚ, Ideal, Eurodrip, Spider και άλλων.

Πού μπορεί να οφείλεται αυτό; Στο ότι ιδίως στις περιπτώσεις συμμετοχής των τραπεζών σε προγράμματα αναδιάρθρωσης, οι τελευταίες έχουν ως βασικό σκοπό τους την επανείσπραξη των δανείων τους από την εισηγμένη εταιρεία και όχι την άνοδο στην τιμή της μετοχής τους στο ταμπλό της Σοφοκλέους.


Πιο δύσκολα για τα small caps

Σε ακόμη πιο δύσκολη θέση από πολλές μετοχές της μεσαίας κεφαλαιοποίησης βρίσκεται η λεγόμενη περιφέρεια, είτε αυτή ανήκει στο δείκτη FTSE Small Cap-80, είτε όχι.

Ένα από τα στοιχήματα μάλιστα που απασχολεί σήμερα τους επενδυτές της Σοφοκλέους είναι το κατά πόσον τα small caps του ελληνικού χρηματιστηρίου θα καταφέρουν να επιτύχουν και αυτά στο μέλλον, τις πολύ μεγαλύτερες αποδόσεις τις οποίες μέχρι σήμερα έχουν σημειώσει οι μετοχές της υψηλής και της μεσαίας κεφαλαιοποίησης.

Οι οπαδοί της περιφέρειας πιστεύουν ότι δεν είναι λίγοι οι τίτλοι της συγκεκριμένης κατηγορίας που θα δικαιούνταν καλύτερες αποτιμήσεις, καθώς είναι διαπραγματεύσιμοι είτε με ελκυστικούς δείκτες P/E (χαμηλότερους από αυτούς των υπόλοιπων του Χ.Α.) είτε πολύ κάτω από τις λογιστικές τους αξίες, όταν δύσκολα βρίσκει κάποιος blue chips με P/BV χαμηλότερο της μονάδας.

Επιπλέον, τονίζουν ότι με βάση τη χαμηλή τους χρηματιστηριακή αξία αρκεί μια σχετικά περιορισμένη ζήτηση για να σημειωθεί σημαντικό rebound το ταμπλό.

Ωστόσο, οι μετοχές της περιφέρειας έχουν να ξεπεράσουν -πέραν των προαναφερθέντων- και άλλα δύο «βαρίδια», στα οποία αναφερόμαστε αμέσως παρακάτω:

ΒΑΡΙΔΙ ΠΕΜΠΤΟ

Η εμπορευσιμότητα και τα λόμπι

Ο συνδυασμός των παραπάνω τεσσάρων βαριδιών έχει οδηγήσει στη χαμηλή εμπορευσιμότητα πολλών τίτλων της περιφέρειας, με αποτέλεσμα τη δημιουργία ενός φαύλου κύκλου: οι λιγότεροι οπαδοί οδηγούν σε χαμηλότερη εμπορευσιμότητα και, σε δεύτερη φάση, η μειωμένη εμπορευσιμότητα περιορίζει ακόμα περισσότερο τον αριθμό των οπαδών...

Η εικόνα... εγκατάλειψης που παρουσιάζουν πολλοί τίτλοι στο χρηματιστηριακό ταμπλό έχει ως αποτέλεσμα ακόμη και την απομάκρυνση των λόμπι. Δουλειά των τελευταίων είναι να αγοράζουν χαμηλά, να «φουσκώνουν» στη συνέχεια την τιμή και τέλος να... ξεφορτώνουν ψηλά στους υπόλοιπους. Το πρόβλημα όμως για τα λόμπι εντοπίζεται στο ότι σήμερα σπανίζουν οι... υπόλοιποι.

ΒΑΡΙΔΙ ΕΚΤΟ

Στα αζήτητα τα «οχήματα»

To ενδιαφέρον που υπάρχει για την απόκτηση χρηματιστηριακών «οχημάτων» είναι ιδιαίτερα μειωμένο, σε μια περίοδο όπου δεκάδες εισηγμένες εταιρείες θα επιθυμούσαν να αποχωρήσουν από το χρηματιστηριακό ταμπλό (πέρα από αυτές που το δρομολόγησαν ήδη μέσα από δημόσιες προτάσεις).

Δεν είναι άλλωστε τυχαίο ότι κατά την τελευταία πενταετία ουσιαστικά είχαμε μόνο μία - δύο περιπτώσεις διάθεσης «οχημάτων»: της εταιρείας Γκάλης στη ΣΑΟΣ, με τα γνωστά αποτελέσματα, και την έμμεση ένταξη στο ταμπλό της Σοφοκλέους του Καζίνο της Ξάνθης μέσω της Vivere του κ. Κωνσταντίνου Πηλαδάκη. Έτσι, χάθηκε μια πηγή κερδών για την περιφέρεια, η οποία μπορούσε να προέλθει ακόμη και για εταιρείες με πενιχρά οικονομικά δεδομένα.

Η αλήθεια είναι ότι η Σοφοκλέους δεν προσελκύει πλέον επιχειρήσεις που λόγω του μεγέθους τους δεν μπορούν να απευθυνθούν σε θεσμικά χαρτοφυλάκια. Κι αυτό γιατί εδώ και αρκετά χρόνια στη συγκεκριμένη κατηγορία μετοχών καμία σχεδόν αύξηση μετοχικού κεφαλαίου δεν χρηματοδοτήθηκε σημαντικά από τους μετόχους μειοψηφίας, ενώ μερικά πακέτα μετοχών που άλλαξαν χέρια (Cardico, Έλαστρον, Πετρόπουλος κ.ά.) έγιναν μέσα σε περίοδο υπερβολικής ρευστότητας του συστήματος, που είναι αμφίβολο αν ποτέ επανέλθει.


* Δείτε τον πίνακα με τις αποδόσεις των μετοχών του Small Cap 80 στη δεξιά στήλη "Συνοδευτικό Υλικό".