Ένα από τα σημαντικότερα χαρακτηριστικά της πενταετούς ανόδου του Χ.Α., κατά την περίοδο Μαρτίου 2003 - Νοεμβρίου 2007 ήταν η εντυπωσιακή άνοδος των τραπεζικών μετοχών.

Ένα από τα γνωρίσματα έδειχνε πως αυτή η μακροπρόθεσμη αντίδραση δεν αφορούσε στην ελληνική οικονομία, αλλά εκδηλωνόταν ως συνέπεια μιας ακόμη «φούσκας», που δημιουργούνταν με... ασκό τις επενδυτικές τράπεζες και το ευρύτερα εννοούμενο χρηματοοικονομικό σύστημα.

Παρέπεμπε περισσότερο σε κίνηση «μιμητισμού» των ξένων χρηματιστηρίων, της διεθνούς στροφής προς μετοχικές τοποθετήσεις και την ταχύτατη κυκλοφορία μοχλευόμενης ρευστότητας.

Καύσιμο για τη μόχλευση των τραπεζικών μετοχών του Χ.Α., ήταν σε μεγάλο βαθμό η ανοδική αντίδραση του κλάδου διεθνώς και οι προσδοκίες που γεννιόνταν από την ανάπτυξη των εγχώριων ομίλων στο καλούμενο... βαλκανικό Ελ Nτοράντο.

Η επέκταση των ελληνικών ομίλων σε Βαλκάνια, αγορές της ΝΑ. Ευρώπης και Τουρκία ήταν το κυριότερο «διαφημιστικό σύνθημα» που προβαλλόταν την περίοδο της ευφορίας...

Έχει αξία να συνεκτιμηθεί πως τα αποτελέσματα αυτής της επιχειρηματικής προσπάθειας των ελληνικών τραπεζών να εισδύσουν σε νέες περιοχές του εξωτερικού χρησιμοποιήθηκαν από τους ξένους επενδυτικούς οίκους, για να δημιουργηθεί το αντίστροφο ψυχολογικό κλίμα από αυτό που κυριαρχούσε την περίοδο της κατάρρευσης και του Χ.Α. και των ελληνικών τραπεζών, μέχρι φέτος τον Μάρτιο. Αποτελεί κοινή διαπίστωση πως η αντίδραση που σηματοδοτήθηκε από τα χαμηλά της άνοιξης, στηρίχτηκε και στηρίζεται στον τραπεζικό κλαδικό δείκτη.

Για να γίνει ευκολότερα κατανοητό αυτό θα πρέπει να ειδωθεί η παράλληλη διαγραμματική πορεία του δείκτη των τραπεζών ως προς τις μετοχές του FTSE/ASE-20 (πλην τραπεζών). Εν πάση περιπτώσει η απόδοση του τραπεζικού δείκτη, από τα χαμηλά του Μαρτίου μέχρι τώρα είναι 150%, ενώ η απόκλιση της Coca Cola 3E, της μόνης μη τραπεζικής μετοχής που υπεραποδίδει σε τέτοιο βαθμό δεν ξεπερνά το 75%, δηλαδή στο μισό του κλάδου ατμομηχανής, όπως αυτάρεσκα παρουσιάζεται από θιασώτες και μη.

Αναφέρουμε την περίπτωση της 3Ε, καθώς είναι μακράν η αποδοτικότερη, αφού πολύ χαμηλότερα κυμαίνεται των ΔΕΗ, ΟΠΑΠ, Motor Oil, Ελληνικά Πετρέλαια, για να μη... φτάσουμε στην περίπτωση του ΟΤΕ, που θα έπρεπε να εξεταστεί... κατ’ εξαίρεση.

Χαώδης η απόκλιση, που γίνεται αντιληπτή με «γυμνό μάτι» και αποδίδει τον τραπεζοβαρή χαρακτήρα του Χ.Α.

Η σύγκριση που επιβεβαιώνει

Λίγο ως πολύ είναι γνωστός ο τραπεζοβαρής χαρακτήρας του Χ.Α., αλλά ένα συγκριτικό διάγραμμα αναδεικνύει τη μονόπλευρη διάσταση του προβλήματος.

Εάν, για παράδειγμα, δούμε σταθμισμένα την πορεία του κλαδικού δείκτη των τραπεζών με αυτήν του ΟΠΑΠ, πόσο μάλλον του ΟΤΕ, η πρώτη είναι στο ζενίθ, των άλλων στο ναδίρ.

Σημαντική είναι η απόκλιση έναντι των μη τραπεζικών μετοχών του «20άρη» και βεβαίως των τίτλων των εταιρειών της μεσαίας κεφαλαιοποίησης. Ενδεικτικό είναι το γεγονός ότι ο κλαδικός δείκτης είναι ο μόνος που κατάφερε να διασπάσει ανοδικά και να ξεπεράσει τα υψηλά που είχε καταγράψει στις αρχές Ιουνίου. Πριν, δηλαδή, ξεκινήσει η διόρθωση της ανοδικής κίνησης.

Παρακολουθούμε ενδελεχώς τον κλαδικό δείκτη των τραπεζών, ακριβώς γιατί είναι ο μόνος που κατέγραψε νέα υψηλά, καθοδηγεί την τάση και από την πορεία του -πολύ φοβούμεθα- πως θα συνεχίσει να εξαρτάται το υπόλοιπο Χ.Α. Άλλωστε η έκθεση των κάθε λογής ξένων στο μετοχικό κεφάλαιο των έξι μεγαλύτερων ελληνικών τραπεζών υπολογίζεται σε αναλογία 9 προς 1 ως προς τα επενδεδυμένα κεφάλαια και το ποσοστό συμμετοχής τους.

Η παρακολούθηση του κλαδικού δείκτη των τραπεζών, παραπέμπει σε επίμονη προσπάθεια συντήρησης στην ευρύτερη περιοχή των «κορυφών» με κοπιώδεις προσπάθειες, είναι αλήθεια. Εάν μάλιστα δεν μεσολαβούσε, από τις αρχές Ιουλίου, μέχρι σήμερα η αύξηση μετοχικού κεφαλαίου της Εθνικής, που για ευνόητους λόγους προσέλκυσε κεφάλαια, επενδυτικό ενδιαφέρον και... τζόγο, το πιθανότερο είναι πως ο τραπεζικός δείκτης θα είχε απομακρυνθεί κατά πολύ από την περιοχή των 3.100 μονάδων.

Τα «τεχνικά» σενάρια

Από τεχνικής πλευράς ο τραπεζικός δείκτης, κυμαίνονταν στο εύρος των 2.850 - 3.100 μονάδων, όπου και είχαν διαμορφωθεί πλήθος στηρίξεων, αντιστάσεων και σημαντικών τεχνικών σημείων. Τα σενάρια, που εξετάζονται στα γραφεία των μεγάλων ΑΧΕ είναι δύο και αμφότερα εξαρτώνται από την πορεία των τραπεζών:

Μετά την ανοδική διάσπαση των 3.100 την Παρασκευή και την βίαιη ανοδική αντίδραση των έξι ισχυρότερων μετοχών του κλάδου, έρχεται κοντύτερα η περιοχή-στόχος των 2.500 μονάδων σε μέγεθος Γενικού Δείκτη.

Τα επίπεδα των 2.500 μονάδων σηματοδοτούν και την πλησιέστερη αντίσταση για τον Γενικό Δείκτη, επισημαίνει και η Εμπορική στην εβδομαδιαία τεχνική της ανάλυση, όπου κάνει λόγο για επιτάχυνση της ανοδικής φοράς και διάχυση του ενδιαφέροντος και στις υπόλοιπες μετοχές του FT 20, με προϋπόθεση την συνέχιση της αυξητικής τάσης στους όγκους συναλλαγών. 

Σημειωτέον, πως εξίσου πιθανό σε αυτή την περίπτωση είναι να περιοριστεί η αντίδραση σε τραπεζικές μετοχές και λίγα επιλεγμένα «βαριά» χαρτιά. Για τα περισσότερα η τεχνική προσέγγιση δεν είναι και τόσο ενθαρρυντική, καθώς με γνώμονα την τρέχουσα αξία τους υπολείπονται σημαντικά «νέων υψηλών» και κορυφών. Εκτίμηση που δικαιολογεί την εμμονή, κυρίως των ξένων, οι οποίοι επιμένουν να περιορίζουν τις επιλογές τους στις τραπεζικές μετοχές και άλλες 6, το πολύ 8, από το υπόλοιπο της μεγάλης κεφαλαιοποίησης.

Το δεύτερο σενάριο προσανατολίζεται προς την επίσπευση της διαδικασίας και άλλων αυξήσεων μετοχικού κεφαλαίου, από ομίλους που θα ακολουθήσουν το παράδειγμα της Εθνικής. Σε αυτή την περίπτωση, το Σύστημα έχει κάθε λόγο, όπως επανηλλειμένα έχουμε τονίσει, να στηρίξει το καλό κλίμα στο ΧΑ και να συντηρήσει σε καλά επίπεδα τιμές και κεφαλαιοποίηση των τραπεζών.

Οι καλεσμένοι του... πάρτι

Φοβούμεθα όμως πως ακόμη και στην περίπτωση ενός ισχυρού ανοδικού κύκλου η μερίδα του λέοντος θα μείνει επικεντρωμένη στις τράπεζες και στην καλύτερη περίπτωση θα περιλαμβάνει τα υπόλοιπα 6 - 8 χαρτιά.

Για την πλειονότητα το πιθανότερο είναι πως θα υποαποδώσουν για πολλοστή φορά. Η εκτίμηση αυτή αφορά στο ενδεχόμενο της βιαιότερης αντίδρασης των τραπεζών, την πειστική ανοδική διάσπαση των 3.100 μονάδων για τον κλαδικό δείκτη και όχι το σενάριο της διόρθωσης. Όμως και σε αυτή την περίπτωση έχουμε το προηγούμενο της κατάρρευσης των τραπεζών από τον Ιανουάριο του 2008 μέχρι τα χαμηλά του φετινού Μαρτίου.

Κατά συνέπεια είτε μας αρέσει είτε όχι, για να προσβλέπουμε σε μία επόμενη πειστική ανοδική αντίδραση θα πρέπει να προσβλέπουμε σε... μακροημέρευση των ελληνικών ομίλων και των μετοχών τους.

Άλλωστε από τη στιγμή που μόνο μία μετοχή, αυτή της Εθνικής Τράπεζας, συμβάλλει κατά 24% στη διαμόρφωση της βαρύτητας του FTSE/ASE-20, τι άλλο να αναφέρουμε;


* Επικαιροποιημένη αναδημοσίευση από το 596ο φύλλο της εβδομαδιαίας εφημερίδας "ΜΕΤΟΧΟΣ & ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ", 21 - 25 Αυγούστου 2009.